kil, od Wadowic na lekki południowy wschód 16 kil, w okolicy górskiej, podkarpackiej, na południowym stoku góry Lanckorońskiej 550 m. . Obszar mczka graniczy na wschodzie z Harbutowicami i Jastrzębią, na północy z Izdebnikiem i Brodami a na zachodzie z Leśnicą i Skawinkami. W płn. wsch. stronie rozpościera się, w pobliżu granicy wsi Jastrzębi, przedmieście Jastrzębią zwane; w południowej zaś stronie, nad rzeką Skawinką, która oddziela obszar Lanckorony od obszaru Leśnicy i Skawinek, rozlega się drugie przedmieście, zwane Łaśnicą. Srodek mka rozłożył się u południowych stóp góry Lanokorońskiej w piękny czworobok, tworzący rynek, i w dwie ulice ciągnące się w prostej linii od zachodu na wschód. Samo miasto liczy dm. 146, mk. 1034 466 mężcz. , 568 kob. ; przedmieście Jastrzębia dm. 52, mk. 240 111 mężcz. , 129 kob. ; a przedmieście Łaśnica dm. 47, mk. 254 120 mężcz. , 134 kob. ; razem więc Lanckorona ma dm. 245, mk. 1528 697 mężcz. , 831 kob. , według obliczenia z r. 1869. Obliczenie ludności w r. 1880 podaje liczbę mk. na 1576. Obszar wiek. pos. zawiera roli orn. 83, łąk i ogr. 1, pastw. 39, lasu mr. 213; mniej. zaś posiad. ma roli orn. 1281, łąk i ogr. 45, pastw. 146, lasu mr. 152. Własność gminy. W roku ma 9 uprzywilejowanych jarmarków, t. j. w poniedziałek po Trzech Królach, 21 stycznia, 4 marca, 7 maja, we wtorek po Zielonych Świątkach, w poniedziałek po św. Trójcy, na św. Wojciech, 24 czerwca i 25 lipca. Dawniej było ich 15. W miejscu jest szkoła ludowa trzechklasowa. Miastem zarządza magistrat, na czele którego stoi burmistrz. Istnieje tu od niepamiętnych czasów dom ubogich. Majątek zakładowy jego składa się z kawałka gruntu w wartości 300 złr. , z kapitału 500 dr. , oprócz tego ma w obligacyach i gotówce 142 złr. , 27 cnt. Dochód z r. 1879 czynił 16 złr. 15 cnt. Przełożonym jest burmistrz. Parafia łacińska w miejscu. Kościół p. n. Narodzenia św. Jana Chrzciciela, murowany, wznosi się w samem mieście, u stóp góry Lanckorońskiej, Fundował go i uposażył Kazimierz W. w r. 1336. Przywilej erekcyi, jak podaje szematyzm dyec. tam. z r. 1882, wydał tenże król 5 i 6 września 1336 r. we Wschowie. Rok poświęcenia niewiadomy. Metryki urodzeń poczynają się rokiem 1640. W ścianie nad bramą widać herb Półkozic. Niesklepione ściany kościoła nakrywa pułap. Rzeźbiony i złocony wielki ołtarz zasługuje na wspomnienie, oraz obraz św. Sebastyana w ołtarzu bocznym po lewej stronie, pod zasłaniającym go obrazem św. Anny. Piękne to malowanie jest dziełem Łukasza Orłowskiego, jak to świadczy umieszczony na niem napis A. B. 1762, 27 Januarii benedicta, picta vero per Gener. Lucam Orłowski Cracoviae. Kilka nagrobkowych kamieni, ku pamięci mieszczan zmarłych w XVII wieku, znajdujemy w zewnętrznym murze. Dzwony kościelne, opisane legendami z pisma św. , noszą na sobie daty 1540 i 1551. Podanie ludowe utrzymuje, że świątynia ta była przezpewien czas zborem różnowierców. Na początku XIX wieku kościół lanckoroński miał trzech przełożonych, z osobnych funduszów się utrzymujących, a w ciągłych zatargach z sobą żyjących. Proboszcz zarządzał główną nawą kościoła, promotor kaplicą różańcową, a altarysta częścią kościoła pod chórem będącą, gdzie był ołtarz św. Stanisława. Nadmienić wypada, że w aktach parafii znajduje się spis proboszczów, doprowadzony do r. 1792. W tym spisie atoli nie ma wzmianki, w którym roku pierwszy z wyliczonych 22 proboszczów w tej parafii osiadł. Jest tu kaplica murowana p. w. św. Krzyża, jeszcze nie ukończona. Do parafii lanckorońskiej należą wsi Jastrzębia dolna i Skawinki. Parafia cała liczy 2753 dusz rzym. katol. i 24 żydów. Dekanat lanckoroński obejmuje 1 miasto i 17 wsi, między niemi 4 wsi parafialne, t. j. w Budzowie, Jaworniku, Krzywaczce i Sułkowicach, a dwie wsi z kościołem filialnym w Harbutowicach i Izdebniku. Liczba dusz rzym. katol. 17444, żydów 525 Szem. dyec. krak. 1883 r. . Sąd powiatowy w Kalwaryi, poczta w miejscu. Początki Lanckorony sięgają odległych czasów. Wiadomo tylko, że na początku XIV wieku istniała L. jako wieś, czego dowodem fundacya kościoła przez Kazimierza w r. 1336. Nazwa wsi, która w dokumentach opiewa Lanczkoruna, naprowadza na początek niemiecki. Pewniejsza wiadomość pochodzi z drugiej połowy XIV wieku, mianowicie z okresu, kiedy wieś ta podnosi się do rzędu miasta. Otóż r. 1361 Kazimierz W. zezwala wójtowi tej osady niemieckiej założyć miasto, uposaża go 2 łanami frankońskimi, połową dochodu z jatek rzeźniczych, piekarskich, sukienniczych i szewckich, oddaje całkowite dochody z łaźni i młyna, przeznacza mu trzeci denar od spraw odsądzonych i szósty denar czynszu z łanów, wkładając nań obowiązek, ażeby na każdą wyprawę wojenną stawił się uzbrojony dzidą, w pancerzu i na koniu, sześć grzywien wartującym. Czyt. Starożytna Polska, Balińskiego i Lipińskiego. Temu nowozałożonemu miastu nadaje król Kazimierz W. , przywilejem z 31 marca 1366 r. w Krakowie ogłoszonym, prawo magdeburskie, pozwala wolny wyrąb drzewa na budowę i dowóz piwa quod Srotyn dicitur, na użytek miasta bez cła; ustanawia postrzygalnię, wagę i targi w każdy czwartek, w końcu przypuszcza do uczestnictwa praw, które wówczas miał Kraków. Temuż królowi

Lanckorona