cień 501 m. npm. W tej wsi znajduje się sąd powiatowy, par. gr. katol. i szkoła ludowa etatowa. Według spisu ludności z r. 1880 li czy L. 615 mk. , według szemat. duchow. 544 gr. katol. , 150 rzym. katol, i kilku izr. Wyznawcy rzym. katol. kościoła są przyłączeni do par. w Grabownicy. Pos. wiek. spadkobier ców Wikt. Tyszkowskiej wynosi obszaru 65 mr. roli w ogóle i 119 mr. lasu; pos. mniej. 619 roli, 117 łąk, 167 pastw. i 72 mr. lasu. Cerkiew paraf. drewniana należy do dyecezyi przemyskiej, dek. sanockiego. Do parafii są dołączone wsie Grabówka z cerkwią murowa ną, Pakoszówka, Niebocko, Grabownica, Gumniska, Górki i Strachotycze z ogólną ludno ścią 1414 gr. katol. i 30 izr. Od urzędu poczt. w Grabownicy jest L. oddalony o 5 kil. Gra niczy na płn. z Grabówką, na zach. z Górkami i Grabownicą, na płd. z Pakoszówką a na wsch. z Firlejówką i Raczkową. Mac. Laliny, wś, pow. nowomiński, gm. Iwowe, par. Latowicz. W 1827 r. wś rząd. , 35 dm. , 217 mk. Lalka al. Kl. Ramuck, wś, pow. olsztyński, st. p. Wutryny. Lalkowy, niem. Lalkau, dok. Lelekow, Lelków, wś kościelna i dobra, pow. kwidzyński, w glebie żyznej, 3 4 mili od st. koi. żel. w Czerwińsku. Parafia i szkoła w miejscu, poczta Czerwińsk. 1 wś włość, obszaru liczy mr. wraz z dobrami 1569, katol. 237, ew. 43, bud. 36, dm, 20. 2 Dobra osobno zawierają obszaru ornej roli hekt. 394, łąk 30, pastw. 84, lasu 5, nieuż. 29, wody 2, ogółem obszaru hekt. 545; jest tu gorzelnia i młyn parowy; dziedzic Herman Conrad z Frący. Wieś L. w żyznej okolicy należy bez wątpienia do najstarszych osad Pomorza. W dokum. z XIII w. częściej wspominana wieś Lelkow, Lelikow należąca do ziemi wąskiej czyli gniewskiej w brzmieniu zupełnie jest podobna, nie wiadomo czyby wsi tej L. nie oznaczała; osobliwie ze w połączeniu zachodzi z inną osadą Polzenitz, którąby wziąć można za Włosienicę, tuż przy L. znajdującą się. Inne atoli przyczyny sprzeciwiają się temu przypuszczeniu ob. Lelekow. Za krzyżackich jako i polskich czasów L. przyłączone były do komturyi resp. starostwa grudziąskiego. Podług akt wizytacyjnych kościół tutejszy konsekrowany był w 1409, wzniesiony za krzyżaków, cały z cegły muro, wany. R. 1454 Ludwik von Ehrlichshausen, mistrz w. krzyżacki, zapisał osobnym przywilejem na własność wś Lelekow Arnoldowi z Mortąg za różne zasługi wyświadczone, któremu 3 lata poprzednio także dobra w pobliżu będące Luchowo i Smażewo był darował ob. Luchowo; włók liczyła wtedy ta wś 50, prawo było magdeb. Także nadał mistrz owemu Arnoldowi prawo patronatu nad tutejszym kościołem i sądownictwo większe i mniejsze; same tylko przestępstwa na publicznej drodze Strassengerichte dla siebie wyjmując. Za to służyć nam będzie Arnold i jego następcy na koniu w zbroi, ilekroć tego okaże się potrzeba, nadto rocznie odda na zamek 1 funt wosku i 5 denar. Przy końcu XVII i w XVIII w. dobra L. były własnościązacnej rodziny Czapskich, na zamku w pobliskiej Rynkówce mieszkającej. R. 1700 jest tu Jerzy Czapski dziedzicem. Po nim Ignacy Czapski, miecznik nowski, następnie kaszt. chełm. , z małżonką swoją pobożną Teofilą Konopacką; r. 1725 zaprowadził i ufundował Ignacy Czapski bractwo ś. Barbary w kościele lalkowskim; roku 1726 dał nowy ołtarz św. Krzyża, niemniej cały kościół z gruntu swoim kosztem odnowił i przyozdobił. Syn Ignacego i Teofili z Czapskich Franciszek Czapski, wojew. chełm. , był dziedzicem w L. aż do pruskich czasów. Piotr Czacki dodał kościołowi lalkowskiemu nowe facyaty. Posiadała też ta rodzina osóbne swe groby familijne w kościele tutejszym, urządzone w presbyteryum przed wielkim ołtarzem, kryte marmurową czyli kamienną płytą, Wielkiemi mosięźnemi gryfami ozdobioną. Po śmierci Walentego Czapskiego, biskupa kujawskiego, serce jego w ozdobnem schowaniu za szkłem umieszczone było w kościele lalkowskim. Familia Szembeków miała osóbne groby rodzinne w dawniejszej kaplicy ś. Barbary. Kościół w L. szczycił się dawniej dwoma obrazami cudownemi, Pana Jezusa ukrzyżowanego i M. B. Częstochowskiej. Na wizerunku ukrzyżowanego Pana Jezusa między innemi złożyła kosztowne wotum Maryanna z Wielowiejskich Ossolińska, podkomorzyna nowogrodzka, także pani pobożna. Jak się wspomniało, Ignacy Czapski dał dla tego wizerunku nowy ołtarz. O obrazie N. M. Panny czytamy u naocznych świadków w aktach kościelnych, że zdawna był on własnością prywatną familii Czapskich, którzy go w domowej kaplicy swojej w Rynkówce umieścili. Skutkiem kilkakrotnego równoczesnego objawienia, jakie otrzymać mieli wspomniany Ignacy i Teofila Czapscy, tudzież i proboszcz ówczesny lalkowski, kś. Uzdowski, obraz ten r. 1729 do kościoła w L. uroczyście przeniesiony został. Niestety r. 1862 d. 19 maja zgorzał kościół tutejszy, w którym wszystko co wewnątrz spaliło się oprócz murów, tak że obadwa obrazy cudowne, wota i t. d. stały się pastwą płomieni; nawet nie zdołano wyratować N. Sakramentu. Parafia lalkowska liczy dusz 1702; kościół tytułu św. Barbary, patronatu rządowego, nic wiedzieć kiedy fundowany i konsekrowany, od r. 1863 do 1866 z gruntu naprawiony, poświęcony 14 grudnia 1865 r. Szpital istnieje dla 4 ubogich, bractwo ś. Barbary od r. 1725 i trzeźwości Laliny Laliny Lalka Lalkowy