z wsiami Ł. i Kuźniki, rozległy mr. 1055 grunta orne i ogr. mr. 878, łąk mr. 88, lasu mr. 42, nieuż, i place mr. 47, bud. mur. 10, z drzewa 4; płodozmian 15polowy; pokłady torfu. Wś Ł. osad 31, z grun. mr. 37; wś Kuźniki os. 29, z grun. mr. 306. R. 1789 Ł. był własnością Ludw. Przedlszewskiego, który tu wysiewał 62 korce żyta, 13 k. pszen. i brat 364 zł. czynszu. 2. Ł. , folw. , pow. sierpecki, gm. Bieżuń, par. Lutocin, odl. 22 w. od Sierp ca, zajmuje wraz z należącemi do niego folw. Koralewo, Obręb i Zabieżuń 648 mr. gruntów, w tem 252 mr. nieuż. , 17 mk. , 2 budynki mieszk. , 6 w. od zarządu gminy; folw. Ł. w gm. i par. Poniatowo rozległy mr. 473 grunta or ne i ogr. mr. 103, łąk mr. 245, pastw. mr. 56, lasu mr. 61, nieuż. mr. 8, bud. z drzewa 7. Folw. ten w r. 1878 oddzielony od dóbr Po niatowo. Br. Ch. Łążyn 1. niem. Londzin, dok. Lonczyn, włośc, wś, po nad jeziorem łążyńskiem, nad małą strugą do tegoż jeziora wpadającą, pow. lubawski, w położeniu górzystem. Obszaru liczy mr. 4375, bud. 124, dm. 47, katol. 374, ew. 11. Parafia Żwiniarz, szkoła w miejscu, poczta Lubawa. Na południe tej wsi, na lewym brzegu strumienia bezimiennego, na posiadłości należącej do miejscowego młyna, wznosi się szaniec, cały i dobrze zachowany. Oddawna należała wieś Ł. do dóbr stołowych biskupów cheiłmińskich, którzy ją zwykli byli wydawać na czynsz osadnikom. R. 1414 czytamy w księdze strat wojennych We wsi Ł. 3 gburstw spalonych. R. 1759 donosi inwentarz dóbr biskupich Ł. , wieś czynszowa, ma włók 60, rabia na Tynwałdzie. Dwaj sołtysi Maciej Zelma i Kazimierz Mroczyński trzymają włók 6 za równem prawem wiecznem od bisk. Kretkowskiego, r, 1725 renowowanem, gospodnego dają zł. pr. 40, kontryb. żoln. fl. 22, płużnego żyta kor. 2, jęczm. 4 i t. d. ; karczmarz za prawem wiecznem trzyma wł. 2, daje czynszu fi. 2 gr. 20; Szperka, leman, od 2 wł. do lat 30 nadanych czynszuje zł. 10, płużnego k. żyta 1, jęczm. 2, kontryb. wojennej zł. 8 gr. 9; Bochen, młynarz łążyński, za prawem wiecznem od bisk. Jana r. 1540 nadanem, trzyma wł. 1, od której płaci czynszu gr. 20, paktu młyńskiego zboża k. 48, karmi wieprzów pańskich 2 i miele bez macowania do folw. tynwałdzkiego. Dannicy kontraktowi siedzą w budynkach pańskich, jako to Śliwka, Stefan, Muszeński, Falk, Kazimierz, Kowal i Paweł Galiński; każdy ma swoje budynki, każdy trzyma po 2 włóki, dzierżawy płacą odwłoki po 10 fi, , a od chałup po 2 fi. , suma czynszu zł. pr. 128. Pustych włók na Ł. 34; kto te włóki sieje, czwartnika z oziminy fi. 6 gr. 20, a z jarzyny fl. 3 gr. 10 płaci i t. d. Po okupacyi rzsąd pruski zabrał tę wieś i wydał następnie na prywatną własność osadnikom. 2. Ł. , dawniej Łądzino, niem. Lonszin, dok. Lansin, Lanse, Lonzyn, Lanczen, Lenzen, Lanzen, Lansen, Lonczyn, włośc, wś kościelna, pow. toruński. Ha wyżynach prawego brzegu Wisły. Obszaru liczy mr. 4166, bud. 128, dm. 79, katol, 417, ew. 141. Kościół katol, i szkoła w miejscu, poczta Unisław. Od po czątku była ta wieś czynszowa i należała do komturyi bierzgłowskiej. Podług starodawnej lustracyi tejże komturyi wś Ł. posiadała 23 włók, z których każda czynszowała po 13 śkot. R. 1376 Winryk von Kniprode, mistrz w. krzyżacki, wystawił pierwszy znany przywi lej lokacyjny dla wsi Ł. ; podług niego posia dał wtedy kościół tutejszy 6 wł. wolnych. B. 1415 donoszą księgi czynszowe krzyżackie We wsi Ł. jest wł. 38, każda czynszuje po 14 skot. , 4 k. żyta, 2 k. owsa i 4 kury; 36 wł. obsadzonych, 2 puste; 2 karczmy; suma czyn szów 24 m. R. 1506 miasto Toruń odkupiło prawa, t. j. pewne pożyczone sumy pieniędzy, jakie mieli na tej wsi Henryk Schnittel i Szcze pan Oehlschläger. R. 1513 król Zygmunt po zwala miastu, żeby wypłaciło Apolonii Kober sumę pieniędzy, na wsi Ł. zaciągniętą, i tak długo wieś trzymało, dopóki napowrót oddane nie zostaną. R. 1520 król Zygmunt nadał wś Ł. wraz z całą komturyą dawniejszą bierzgłowską Toruńczanom w zamian za miasto świecie, do którego sobie pewne prawa rościli. R 1592 odkupiło miasto sołectwo tutejsze od wdowy po sołtysie Żmijewskim Smyewski za 600 m. Dotąd jeszcze wieś Ł. do miasta Torunia należy. Kościół parafialny od dawna tu istniał. Parafia łążyńska liczy dusz 1436. Kościół jest tytułu św. Walentego męcz. , pa tronatu miasta Torunia, nie wiadomo kiedy fundowany, nowo zbudowany r. 1838, poświęeony 15 listop. 1838. Szpital nie istnieje przy kościele, bractwo jedno trzeźw, od roku 1838. Administr. Jan Busch. Wsie paraf. Łążyn, Łążynek, Rzęczkowo, Berghof, Cichoradz, Skłudzewo, Słomowo. Szkoły katol. w Łąży nie dz. katol. 87 i w Rzęczkowie 76. Parafia Ł. znajduje się w dekan. toruńskim. Ob. Gesch, des Culmerlandes, str. 100 i 114; Wernicke, Gesch, der Stadt Thorn, str, 273; Szemat. dyec. chełm. , str. 276. Kś. F. Łążyn, dok. Lansin, nazywał się z dawna las obszerny, w okolicy miasta dzisiejszego Łasina znajdujący się w pow, grudziąskim. Ciągnął się od jeziofa łasińskiego począwszy aż do granic Pomezanii, gdzie mieli swoje posiadłości biskupi pomezańscy. W XIII w. osiedli tu po nad jeziorem dwaj jacyś bracia Polacy, którzy osobną wieś zwaną Leśna wieś trzymali. R. 1290 założono przy wsi miasto Łasin. Jan z lasu de Nemore jest w niem pierwszym sołtysem. Inny z owych lasaków

Łążyn

Łążyn