w środkowym mieści się cyfra króla Stanisława Augusta, w jednym bocznym napis Anno roku, a w drugim rzymskiemi liczbami 1784; nad głównemi zaś drzwiami w owalnym medalionie napis łaciński Haec domus odit, amat, fundit, commendat et optat; tristitias, pacem, balnea, rura, probos. W czem autor chciał wyrazić, że dom ten nienawidzi smutku, lubi pokój, użycza kąpieli, życie wiejskie zaleca i pragnie mieścić w sobie poczciwych tylko ludzi. Wewnątrz znajdująca się na dole sień, jest pozostałością z dawnej Lubomirskiego budowli, jak o tem przekonywa cyfra S. L. Stanisław Lubomirski, odpowiadająca cyfrze królewskiej naprzemiań; dalej idzie okrągły przysionek, latarnią z góry oświecony, mający w niszach posągi w całej figurze 4ch królów polskich Kazimierza Wielkiego dłuta Jakóba Monaldi, Zygmunta I Le Bruna, Stefana Batorego trzymającego w ręku tablicę z napisem poświęconym pochwale rycerza Pękosławskie go i Jana III dłuta Franciszka Pincka. Pod banią w około idzie Wielkiemi bronzowemi głoskami łaciński napis Utile mundo editi in exemplum, myśl wyjęta z Farsali Lukana. Stąd przechodzi się do przedpokoju fajansowemi kaflami wykładanego, z pięknym na plafonie obrazem Bacciarellego, i do łazienki; oba te pokoje z czasów pierwotnej Lubomirskiego budowli pozostały, służyły im za łazienkę; ściany mają przyozdobione wypukłą rzeźbą z gipsu, przedstawiają nimfy i satyrów igrających śród zarośli i trzcin wodnych. Poczem przechodzi się do pięknej sali balowej, stiukiem wyłożonej i arabeskami alfresco malowanemi ozdobionej, która ma widok z jednej strony na wodę, z drugiej na taras przedpałacowy. W obudwóch jej końcach pomiędzy oknami stoją kominy z białego marmuru, których wieka podpierają, u jednego dwa posągi wyobrażające Midasa i Marciasa, a drugiego Centaur i Cerber. Na pierwszym umieszczony jest Apollo, kopia sławnego Appolina Belwederskiego, wykonana w Rzymie w r. 1790 przez Antoniego d Este Wenecyanina. Na drugim kopia Herkulesa Fernezyjskiego, dzieło rzeźbiarza Angelini. Dalszy pokój, zwany gabinet zielony, od barwy ścian, zawieszony jest portretami kobiet odznaczających się wdziękami za czasów Stanisława Augusta. Sale galeryi obrazów okryto są obrazami, pomiędzy któremi wiele jest arcydzieł mistrzów włoskich, holenderskich, hiszpańskich, niemieckich i francuskich. Są tam także szacowne wyroby z marmuru, popiersia, stoły mozajkowe, porcelanowe I i marmurowe, pyszne kominki, kandelabry i t. p. Wspaniała sala Salomona, cała w malowidłach z życia tego mędrca monarchy, pędzla Bacciarellego; tegoż są w innych pokojach piękne plafony i wiele ogromnego rozmiaru obrazów. Podobneż wytworne przedmioty sztuki mieszczą się i na piętrze. Z sali balowej dol nej, szklane przejście prowadzi do przebudo wanej w r. 1846 podług plonu Gołońskiego kaplicy prawosławnej przybocznej, pod wezw, ś. Aleksandra Newskiego. Ściany jej są marmuryzowane i złoconą rzeźbą przyozdobione, ołtarz zaś wielki i obrazy malowane przez słynniejszych akademików petersburskich. Od strony parku kamienny taras i schody na wodę prowadzącę, przyozdobione są dwoma lwami z ciosu i dwoma kopiami posągów Gladyatorów. Stąd piękny otwiera się widok na staw, w około bujnemi otoczony drzewami, któ ry zakończa kamienny arkadowy most, a na nim wznosi się posąg z ciosu Jana III Sobie skiego, na koniu, w rzymskim stroju, tratujące go dwóch turków, wykonany w r. 1788 przez Pincka. Od strony głównego wnijścia do pa łacu jest obszerny taras, z 3ch stron wodą i kanałami oblany, z resztą parku mostami po łączony, na nim zaś blisko brzegu umieszczony wodotrysk średniej wielkości, z wybornego źródła wody z pod Rakowca prowadzony. Za tym jest kompas z marmuru białego z napisem łacińskim i rokiem 1786. Na tarasie, w porze letniej drzewami cytrnowemi i pomarańczowemi otoczonym, po obu stronach kompasu są dwie statuy naturalnej wielkości, przedsta wiające jedna syna Merkurego odpychającego Salmacys, drugi Satyra podtrzymującego Bachantkę, a nad samym brzegiem sadzawki dwie leżące statuy wyobrażające rzekę Wisłę i Bug. Blisko pałacu umieszczony jest z jednej strony Faun podług antyku z Villa Borghese wyko nany, i Bachantka z małym amorkiem, oraz dwa wielkie wazony z karary ozdobione każdy dwiema syrenami. Na stawie od przodu jest wysepka, a na niej śród sztucznych rozwalin, mających wyobrażać ruiny Palmiry, urządzo ny teatr letni. Na przyległym jej brzegu wznosi się amfiteatr na 1500 widzów, ozdobio ny u góry 16 z ciosu figurami w postawie siedzącej, przedstawiającemi celniejszych mi strzów dramatycznych na świecie, dłuta Toma sza Rhigiego. W różnych stronach lasku dom ki i pałacyki, pozostałe z dawnych czasów, dotąd stoją w całości; takiemi są pomiędzy in nymi obok oficyn kuchennych, Myślewice, mały pałacyk o parterze i dwóch piętrach, upodobane mieszkanie ks. Józefa Poniatowskie go, zaś przy ogrodzie botanicznym tak zwany Domek biały, w którym mieszkał król Stani sław August, zanim pałac główny ukończono. Później za czasów pruskich zajmował go latem Ludwik XVIII, król francuski, kiedy przeby wał w Warszawie. Enc. Orgelb. Łazienki Nienirowskie, ob. Niemirów. Łazienniki, ob. Ładzienniki, Łazin, z przyległ. Łazinek, wś i folw. nad rz.

Łazienki Niemirowskie

Łazienki Nienirowskie

Łazienniki

Łazin