ciną podał Tyg. illustr. z 1866 r. 332. Por. też Łaski Lib. Ben. I, 443, 449. Kod. dypl. pol. I, 298 i Pam. Rel. Mor. 1863 r. t. VI. Par. Ł. dek. łaski 3720 dusz. Dobra Ł. składają się z folwarków Ł. , Łaska Wola, Wiewiórczyn, Wronowice, Poleszyn, Orchów i Wesółka, miasta pow. Ł. i wsi niżej wymienionych. Rozl. wynosi mr. 5857; folw. Ł. grunta orne i ogr, mr. 135, łąk mr. 75, pastw. mr. 310, lasu mr. 46, nieuż. i place mr. 34, razem mr. 600, bud. mur. 10, z drzewa 15 folw. Łaska Wola grunta orne i ogr. mr. 203, łąk mr. 13, lasu mr. 528, nieuż. i place mr. 20, razem mr. 774, bud. mur. 3, z drzewa 8; folw. Wiewiórczyn grunta orne i ogr. mr. 289, łąk mr. 39, pastw. mr. 73, lasu mr. 20, nieuż. i place mr. 13, razem mr. 434, bud. mur. 3, z drzewa 5; folw, Wronowice grunta orne i ogr. mr. 356, łąk mr. 22, pastw. mr. 160, lasu mr. 912, nieuż. i place mr. 80, razem mr. 1530, bud. mur. 2, z drzewa 20; folw. Poleszyn grunta orne i ogr. mr. 183, łąk mr. 47, pastw, mr. 15, lasu mr. 1142, nieuż. i place mr. 26, razem mr. 1413, bud. z drzewa 12; folw. Orchów grunta orne i ogr. mr. 309, łąk mr. 81, pastw. mr. 194, nieuż. i place mr. 25, razem mr. 609, bud. mur. 2, z drzewa 12; folw. Wesółka grun ta orne i ogr. mr. 194, łąk mr. 17, nieuż. i place mr. 5, razem mr. 216, bud. z drzewa 7. Nadto w osadach mr. 80. Płodozmian zaprowadzony, młyn amerykański, cegielnia i pokłady torfu. Miasto powiat. Łask osad 363, z grun. mr. 646; wś Łask osad 5, z grun. mr. 18; wś Ostrów os. 30, z grun. mr. 188; wś Wiewiórczyn os. 21, z grun. mr. 232; wś Maurycyn os. 27, z grun. mr. 278; wś Poloszyn os. 27, z grun. mr. 229; wś Anielin os. 63, z grun. mr. 734; wś Wola Łaska os. 21, z grun. mr. 107; wś Wronowice os. 35, z grun. mr. 457 wś Wesółka os. 6, z grun. mr. 24; wś Włodzimierzów os. 33, z grun. mr. 531; wś Janowice os. 31, z grun. mr, 258; wś Teodorów os. 34, z grun. mr. 256; wś Barycz os. 19, z grun. mr. 200; wś Rokitnica os. 81, z grun. mr. 872; wś Kalinka os. 11, z grun. mr. 8; wś Wysieradz os. 23, z grun. mr. 222; wś Jesienna os. 31, z grun. mr. 391; wś Orchów os. 32, z grun. mr. 199; wś Utrata es. 15, z grun. mr. 24; wś Kazimierzów os, 15, z grun. mr. 203; wś Krzucz os. 17, z grun. mr. 81. Powiat łaski gub. piotrkowskiej utworzony został w 1867 r. z 17 gmin dawnego powiatu sieradzkiego i jednej gminy dawnego piotrkowskiego powiatu. Graniczy on od północy z pow. łódzkim, od którego dzieli go rz. Ner, od wschodu z pow. łódzkim i piotrkowskim, od południa z noworadomskim i Wieluńskim, od zachodu z wieluńskim i sieradzkim; częśó granicy stanowi tu koryto rz. Warty, choć linia graniczna przechodzi na przemiany z jednego brzegu na drugi wcielając części nizin nadrzecznych, to do łaskiego, to do wieluńskiego powiatu. Obszar powiatu wynosi 25. 48 mil kwadr. Poziom obszaru tego wznosi się w kierunku od płn. zachodu ku wschodowi płdn. i południowi. Szybko się wznoszą szczególniej brzegi Warty w miarę posuwania się w górę rzeki. Z 420 stóp pod Sieradzem do 577 stóp pod Rychłocicami i 646 pod Strobinem. W środku powiatu Parzno wznosi się na 596 st. ; Żary pod Rząśnią w pow. noworadomskim, niedaleko granicy połudn. powiatu Ł. mają 663 stóp. W kierunku ku wschodowi przyległy pow. piotrkowski przy średniem wzniesieniu 700 do 750 stóp przedstawia wiele punktów sięgających od 800 do 1000 stóp. Skutkiem tego wody pow. łaskiego płyną albo ku zachodowi do Warty, albo ku północy do Neru. Najważniejszą rzeką powiatu jest Widawka, która, wszedłszy w granice pow. w kącie płdn. wschodnim niedaleko Szczercowa, wpada pod Pstrokoniami do Warty. Zabiera ona w obrębie powiatu z praw. brzegu Grabicę, która wielkim łukiem okrąża północną część powiatu i przynosi wody z okolic Łasku, Chrząstówkę z pod Zelowa idącą i Pisię z okolic Strzyżewic; z lew. brzegu zaś Krasawę płynącą od Woli Wydrzynej i Chabielic. Szosa łącząca Łask ze Zduńską Wolą i Pabianicami wskazuje w przybliżeniu linią działu wodnego między Wartą a Nerem. Ten ostatni przyjmuje z obszaru pow. Ł. tylko małoznaczące strumienie. Powiat Ł. z wyjątkiem okolic bliższych Warty posiada dotąd jeszcze dość znaczne obszary leśne. W 1880 r. było tu 29. 049 mr. lasów prywat. nieurządzonych, 8630 mr. las. pryw. urządzonych, 10457 mr. zasianych po wycięciu i 8760 mr. nie zadrzewionych na nowo. Włościanie mieli 423 mr. lasu, a za serwituty otrzymali 814 mr. Do osad należało 3388 mr. Ogółem było 61521 mr. obszaru leśnego, a więc 2412 mr. na milę kwadratową. Choć gleba ziemi przeważnie sapowata i niedoprowadzona do należytej żyzności, gdyż większą część obszaru ornej roli wydobyto niedawno dopiero przez wycięcie rozległych lasów, przeważnie sosnowych, pomięszanych z olszyną i brzeziną, jednakże obfitość łąk nadrzecznych i powstanie w bliskiem sąsiedztwie ludnych ognisk przemysłowych wpłynęło na podniesienie rolnictwa, hodowli bydła i owiec poprawnych. Natura gruntu nie sprzyja uprawie pszenicy; za to żyto i kartofle obfite wydają plony. Uprawa łubinu, rozpowszechniona nawet i u włościan, przyczynia się wiele do postępów kultury rolnej. Przeważają tu średniej rozległości 1000 do 1500 mr. folwarki, produkujące żyto, kartofle i wełnę. Przemysł fabryczny na niskim stopniu stoi; jedyne ognisko stanowią Pabianice, osada położona w płd.

Łask