Łagisz al. Łagisza, wś, os. leśna, i os. karcz. nad rz. Czarną Przemszą, pow. będziński, gm. Bobrowniki, par. Grodziec. Posiada na gruntach między tą wsią a Psarami 7 kopalni węgla; z tych Franciszek, Barbara, Witold i August bez użycia maszyn wydały w 1877 r. 138, 100 pud. węgla, pracowało zaś 70 męż. , 17 kob. i 48 dzieci. W 1881 r. dwie tylko były czynne i wydały 85, 620 pud. , zajmując 35 ludzi; zaś dwie inne kopalnie Antoni i Kazimierz innego właściciela dały 400, 000 pud. i zatrudniały 3 maszyny o sile 14 koni i 76 robotników. Ł. kol. ma 49 dm. , 492 mk. , 740 mr. ; dwie os. leś. rząd. 2 dm. , 6 mk. , 50 mr. ; os. karcz. 2 dm. , 7 mk. , 18 mr. W 1877 r. Ł. wś rząd. miała 61 dm. , 394 mk. Na terytoryum Ł. powstały kolonie Bary i Glinice, z któremi. razem jest dziś 107 dm. , 900 mk. , 1370 mr. ziemi włośc. 825 mr. ornej. Łagoda. T. n. młyn pod m. Szadkiem wymienia Lib. ben. Łaskiego I, 441. Łagody, wś rząd. i włośc. nad rz. Święcicą, pow. lidzki, 2 okr. adm. , przy drodze dereczyńskiej, o 48 w. od Lidy, 16 dm. , 144 mk. 1866. Łagoszew, wś, pow. łowicki, gm. Jeziórko, par. Łowicz Łaski, Lib. ben. II, 237, 512, odl. od Łowicza w. 4. Jest tu szkoła elemen. , dm. 48, mk. 250, os. 43 i 937 mr. ziemi 442 past. i 26 nieuż. . W 1827 r. 39 dm. , 219 mk. , wś rząd. Łagotki, ob. Łohotki. Łagów 1. os. , przedtem mko, nad rz. Łagowicą, gm. i par. Łagów. Leży na wyżynie wzniesionej tu na 924 st. i stanowiącej południowy stok pasma Łysogór, od których szczytu świętokrzyskiego odległym jest o 7 w. tylko; od Opatowa 23 w. Leży przy trakcie z Opatowa do Kielc. Posiada kościół paraf. mur. , 3 kaplice mur. , dom przytułku dla ubogich, szkołę począt. 1klas. , sąd gm. okr. III, urząd gm. , st. poczt. , olejarnię, dwa młyny wodne i wiatrak. W 1827 r. było tu 209 dm. i 1299 mk; w 1862 r. 201 dm. , 2371 mk. w tem 192 żyd. ; obecnie jest 212 dm. 5 mur. , 2005 mk. Do osady należy 2851 mr. ziemi. Ludność trudni się wyrobem naczyń glinianych od wielu wieków. Okolice Ł. dostarczają glinki ogniotrwałej i marmuru ciemnego. W pobliżu Ł. jest jaskinia zwana Zbójecką. Ł. jest starożytną osadą. Władysław Herman, na wstawienie się swej żony Judyty, darował tę majętność z przyległemi wsiami 1805 r. kapitule kujawskiej, , Ecclesiae Vladislaviensi cathedrali, castellania Lagoviensis cum suo districtu, perpetua donatione concessa, powiada Długosz Wyrażenie to castellania okazuje, iż musiał znajdować się tu zamek, zawiadywany przez kasztelana czyli rządcę dóbr krolewskich. Elżbieta królowa węgierska i polska, za niedołężnych rządów syna swego Ludwika krajem władająca, pozwala przywilejem w Sandomierzu 1375 r. danym, ażeby jej kapelan Zbyluta bisk. kujawski czyli włocławski, zamienił wś Łagów na miasto; obdarza je prawem niemieckiem, ustanawia targ we czwartek. Jagiełło, przychylając się do prośby Piotra z Radolina, dra obojga praw, zatwierdza powyższy przywilej 1390 r. Miasto srogiego doznało losu 1502 r. , gdyż do szczętu przez Tatarów spalone zostało. Stanisław August 1778 r. , dla dogodności mieszkańców, przenosi 12 jarmarków na inne dni. Tutejszy kościół, z kamienia wzniesiony z wyniosłą wieżą, wydaje się zabytkiem XV w. Brak o jego dziejach wiadomości a wewnątrz nie ma żadnych zabytków. Z drugiego kościoła, równie starożytnego, przy którym istniał szpital, pozostały tylko mury. Czyt. Kod. dypl. pol. II, 760. W Ł. urodził się uczony pisarz hebrajski Jakób Reifman. Par. Ł. , dek. opatowski, 6586 dusz. Ł. wójtostwo, folw. , majorat, ma 1 dm. , 14 mk. , 124 mr. Ł. Poduchowny, os. , ma 2 dm. , 257 mr. Według Tow. Kred. Ziems. dobra Ł. składają się z folwarków Ł. , Zamość i Wólka Zamojska, wsi Ł. , Wola Łagowska, Zamość i Floryanów; rozległość wynosi mr. 1385 folw. Ł. grunta orns i ogr. . mr. 454, łąk mr. 25, pastw. mr. 9, lasu mr. 424, nieuż. i płace mr. 25, razem mr. 937, bud. mur. 3, z drzewa 27, płodozmian 8polo wy; folw. Zamość grunta orne i ogr. mr. 126, łąk mr. 34, nieuż. i place mr. 6, razem mr. 166, bud. mur. 1, z drzewa 9, płodozmian 6polowy; folw. Wólka Zamojska grunta orne i ogr. mr. 213, łąk mr. 1, pastw. mr. 4, lasu mr. 50, nieużytki i place mr. 14, razem mr. 282; olejarnia, wiatrak i pokłady torfu. Wś Ł. os. 49, z grun. mr. 746; wś Wola Łagowska os. 13, z grun. mr. 232; wś Zamość os. 35, z grun. mr. 484; wś Floryanów os. 10, z grun. mr. 151. Gmina Ł. ma 4476 mk. , 592 dm. i rozl. 8427 mr. Kopalnia gliny garncarskiej i kamienia wapiennego. W skład gm. wchodzą Lechówek, Ł. , Łagowjska Wola, Małacentów, Masłowiec, NowyStaw, Orłowiny, Paprocice, Sędek, Stawki, Winna i Zamkowa Wola. 2. Ł. , wś, pow. łowicki, gm. Łyszkowice, par. Pszczonów Łaski, Lib. ben. II, 282, odl. od Łowicza w. 16, od Pszczonowa 4 w. W 1879 r. katol. 215, dm. 32, os. 28, ziemi 733 mr. , w tem 245 mr. pastw. i 45 mr. nieuż. W 1827 r. było tu 19 dm. , 145 mk. 3. Ł. , wś, pow. kozienicki, gm. Grabów nad Wisłą, par. Janowiec, leży przy szosie prowadzącej z Puław do Zwolenia, od Wisły w. 12. Dworskiej ziemi ornej mr. 460 a 370 lasu; włościańskiej 900 wraz z lasem za służebności odebranym; mk. 400, dm. 62. Należała niegdyś do klucza janowickiego, własności Firlejów, Tarłów, Lubomirskich, ostatecznie Piaskowsikich, od których w r. 1800 przeszła w posiadanie rodziny OdrowążPie Łagisz Łagisz Łagoda Łagody Łagoszew Łagotki Łagów