mierówka. V. Greckooryentalna kapelania. VI Rabinat. Stowarzyszenia zajmują ważne miejsce w obrazie lwowskiego życia i rozwoju społecznego. W r. 1884 było ich w ogóle 196. Dla lepszego przeglądu dzielimy je podług ich celu na 10 kategoryj. I kateg. obejmuje te, których celem jest kultura umysłowa, więc krzewienie oświaty, specyalnych gałęzi nauk, tudzież sztuk pięknych. Należą tutaj Tow. pedagogiczne, politechniczne, prawnicze, lekarzy galicyj. , sztuk pięknych, muzyczne, Harmonia dla muzyki instrument. , polskie Tow. przyrodników im. Kopernika, Tow. archeologiczne, Koło literackie, Tow. oświaty ludowej dla L. i okolicy, Lutnia chórmęzki, Bibl. słuchaczy prawa, Tow. nauczycieli szkół wyższych; ruskie Tow. im. Szewczenka, Proświta, Dom Narodny, Hałyckoruska Matycia czyt. Hołowackij Oczerk i istoryczeskii osnowania hał. rus. Matyci, Lwów, 1850, Tow. pedagogiczne i Tow. im. Michała Kaczkowskiego; II kat. obejmuje stow. mające na celu podniesienie gospodarstwa krajowego Tow. gospodar. galicyj. , Tow. ogrodniczosadownicze, Tow. ku podniesieniu chowu koni i wyścigów, Galicyj. Tow. pszczelniczoogrodnicze. III kat. obejmuje czytelnie, stow. oświaty robotników i kasyna Gwiazda, stow. robotn. czyt. Koleźak Stow. Gwiazda, Lwów, 1883; Skała, kat. stow. czeladzi rzemieślniczej ob. Przyj. domowy, 1860, str. 396 z ryciną zakładu; Jad Charuzim ręka pracy; Stow. młodzieży handlowej od r. 1673; Czytelnia akademicka, Kasyno miejskie, Kas. narodowe, Czeska beseda, Frohsinn niemców, Geselligkeit żydów zniemczonych i ruskie Besida, Akademiczeskij krużok. IV kat. obejmuje 34 stowarzyszeń wzajemnej pomocy. V kat. obejmuje podróźnemi nazwami hebrajskiemi 68 izraelickich stowarzyszeń wzajemnej pomocy dobroczynnych i religijnych. Natura ich jest całkiem odrębną, a z celami dobroczynnemi i wzajemnej pomocy wiążą się bardzo ściśle i wybitnie cele wyznaniowe. VI kat. obejmuje 15 towarzystw dobroczynności. VII kat. dwa Stow. polityczne Rada ruska i Szomer Israel stróż Izraela, tow. żydowskie z tendencyą postępową. VIII kat. obejmuje Stow. nienależące do żadnej z powyższych kategoryj. Jest ich 24. Z pośród nich wymieniamy Tow. strzeleckie ob. o tem Tow. w ustępie p. n. Warownie miasta. Stowarzyszenie stauropigialne. Od r. 1453 istniało przy cerkwi wołoskiej starsze bractwo cerkiewne, z mieszczan lwow. złożone. Miało ono prócz opieki nad cer kwią miejską takie opiekę nad monasterem bazylianów u św. Onufrego, a zostawało pod opieką książąt z Ostroga i hospodarów multańskich i wołoskich od 1585. W r. 1586 rozpoczyna się nowa epoka w dziejach bractwa. Przybył wówczas do L. Joachim patryarcha Antyochii i przepisał bractwu nowe reguły; nadając mu nazwę Stauropigion, wyłączył je z pod władzy biskupa, i uczynił żależnem jedynie od patryarchy carogrodzkiego. Przy bractwie założono szkołę i drukarnię. Cel uporządkowania był ten, ażeby utworzyć moralne społeczeństwo, któreby, niezawisłem będąc od biskupów, zjednoczonemi siłami unii opierać się mogło. Odtąd przystępują do bractwa obywatele ziemscy bardzo licznie np. Wiśniowieccy, Ostrogscy itp. , a bractwo miało wpływ na wybór biskupów i wysyłało swych deputatów na synod, a od królów polskich otrzymało liczne przywileje. W r. 1708 przystąpiło do unii z warunkiem, że tylko Stolicy Apostol, podlegać będzie. W stanie takim zostało do 1784 r. , gdy Józ. II zatwierdził je jako gr. kat. Instytut Stauropigiański. Członkowie instytutu mają jus praesentandi gr. kat. stauropig. cerkwi. Ceiem instytutu jest utrzymanie konwiktu gr. kat. ubogich uczniów we własnej szkole rytualnej. Majątek; realności pod Nr. 11, 13, 15 ul. blacharska, 3, 5 ul. ruska, 9 Podwale, 4 ul. Zacerkiewna; drukarnia, litografia, maszyny, czcionki, narzędzia, książki cerkiewne i szkolne ruskie w ogólnej wartości 200, 000 zł. w. a. Czyt. Zubrzycki O cerkwi stauropigialnej gr. kat. itd. Rozmait. 1831 Nr. 5 i 6; Hołowacki Naczało idijstwowanie stauropig, brats. wo L. Zoria hałycka, jako album 1860; tenże Porjadok szkolnyj hreckoruskoj szkoły wo L. 1468 Lw. 1863; tenże, Poriadok itd. 1586 hoda, Hałyczanyn, 1863 knyha I, wyp. I. 69; Instytut Stawropih. od 1666 do 1772, Słowo, Lwów, 1863 Nr. 34 do 51, Lwow. Stawropig. brat. i kniaź Ostrowskij. Lw. 1866; Stauropigia dod. do Gaz. lw. 1868 Nr. 26; Rozpys staryjszyn inst. staurop. od 1773 do 1873, Wremennyk staurop. 1874 str. 132; Szaranewycz Stawrop. cerkow wo L. Geogr. istorycz. Stat. Lw. , 1875 st. 9; tenże Perszii człeny Staw. bra. i dijatelnost ich od 1586 do 1609 tamże, st. 14; tenże Ważnijszi z dawnych testament. lehacyi stawro. brat. tamże, str. 21; Petruszewicz Akty ko ist. Staw. brat. Wremennyk stawrop. 1880 str. 137; Swodn. litopys str. 8, 16, 27, 54, 60, 73, 107, 141, 168, 583 i 619; Oryginalne listy do bractwa Stawrop. z Rzymu i Warszawy pisane od 1727 do 1730, Rkp. w Bib. Ossoliń. Nr. 2093; Plantatio porządku i elekciey prawosławnego brat. Staur. 1686 uchwalona. Rkp. tamże Nr. 2125 jest tu podany pogląd na powstanie bractwa, dalej elekcye roczne, spis wydatków, itp. aż do r. 1725, wszystko pisane po polsku przeważnie. Należą tu także Sokół, tow. gimnast. zaczęło w r. 1883 budować osobny gmach przy ul. Zimorowicza; Stow. łyżwiarzy; Stow. pracy kobiet; Tow. ochrony zwierząt;

Lwów