Tyg. niedzielny, Urzędnik i prawnik, Wiadomości katolickie, Wieniec, Wydawnictwo ludowe, Zgoda i Związek; ruskich zaś 10 Batkiwszczyzna, Diło, Hospodar i Promyszłennyk, Nowyj Prołom, Nowe Zerkało, Nauka, Ruski Syon, Słowo, Szkolna czasopyś i Zoria. Żydzi wydają Hamaskir dodat. do Ojczyzny, organu stow. ,, Przymierze Braci; Machzike Hadas, organ konserwatywnego stow. t. n. ; Jüdische Zeitung i Zeitung w żargonie żydowsko galicyjskim i Israelit w języku niemieckim. S t os u n k i s a n i t a r n e. O zdrowotnych stosunkach i o śmiertelności w dawnych wiekach skąpe mamy wiadomości. Wiemy tylko, że często nawiedzała miasto zaraza morowa i liczne porywała ofiary. Pociągało to za sobą osobne, nadzwyczajne wydatki i ostrożności. Ustanawiano osobnych stróżów, cernowano domy i zaopatrywano mieszkańców na koszta miejskie. O chirurgach znajdujemy wzmiankę już pod koniec XIV w. Za leczenie ubogich i pperacye na. nich wykonywane pobierali oni honoraryum z kasy miejskiej. W r. 1467 ustanowiono pierwszego doktora medycyny, jako fizyka miejskiego. Chirurgowie byli z czasem tak liczni, że utworzyli osobny cech ze statutami. Pamięć i staranie o chorych objawiały się u mieszkańców grodu od najdawniejszych czasów. Już w r. 1377 założyli Niemcy szpital w mieście p. t. ś. Elźbiety, któremu później dodano kaplicę pod wez. Ducha ś. , a papież Marcin V potwierdził na prośbę rady miejskiej tę fundacyą w r. 1418 Ak. gr. IV, 94. Na szpital ten czynili następnie zapisy tak mieszczanie, jako też duchowni i szlachta. Szpital ten spłonął w r. 1565, poczem go odbudowano a 607 darował Zygmunt III na szpital wioskę Skniłówek. Pod koniec w. XV istniał już i drugi szpital ś. Stanisława. Na początku w. XVII założono szpital ś. Łazarza na górze Kaleczej a w r. 1619 przeniesiono go tam, gdzie jest dotąd. Czyt. Rasp Beschreibung der Stiftungen des Bürgerspitals St. Lazar, Wien, 1870. Pierwszym aptekarzem był we L. Wassil Ruthenus w r. 1445. W r. 1564 znajdowało się 2 aptekarzy. W r. 1611 wydano aptekarzom przywilej. W r. 1624 ukarano śmiercią aptekarza za sprzedanie trucizny pewnej kobiecie, która męża otruła. W r. 1704 zniszczyli Szwedzi wszystkie prawie apteki. Wówczas dla zachęcenia ku temu zawodowi nadawano aptekarzom niektóre przywileje, nie pytając nawet o potrzebne uzdolnienie. Za Augusta III widamy już kilka aptek we L. Niektórzy aptekarze przyrządzali i sprzedawali napoje, przeciw czemu rada miejska wystąpiła. Obecnie stosunki sanitarne nie są bynajmniej korzystne. Wykazy statystyczne dowodzą, że we L. panuje wielka śmiertelność. Doktorów medycyny jest 98, chirurgów 27, akuszerek 228, aptek 12 najdawniejsza pod Jeleniem, założona 1574 r. przez Ziętkiewicza. W posiadania tej rodziny zostawała 264 lat. Między szpitalami zajmuje pierwsze miejsce krajowy szpital powszechny, założony 1783 przez Józefa II, połączony z zakładem położnic, który Jest zarazem praktyczną szkołą dla kształcenia akuszerek. Mieści się on w gmachu po pijarach. Zakład dla obłąkanych przeniesiono stąd w r. 1875 do Kulparkowa ob. . Są prócz tego szpital wojskowy; szpital sióstr miłosierdzia założony 1741 r. przez Fran. Zawadzkiego; szpital izraelicki założony pod koniec XVIII w. przez gminę izraelicką, i szpital dzieci założony 1835 r. pod nazwą ś. Zofii. Cmentarze są dwa i okopisko. Cmentarz łyczakowski istniał już w r. 1567. W latach 1831, 1855 i 1861 rozszerzono go, uregulowano i ozdobiono. Spoczywają tu zwłoki wielu zasłużonych mężów, jak np. b. namiestniku Zaleskiego Wacława z Oleska; ob. rycinę pomnika w Tyg. Lwow. z r. 1868, Szajnochy, Wal. Łozińskiego ryc. pomnika w Tyg. Lwow. 1868, Goszczyńskiego, Młockiego, Bielowskiego, Grottgera, Karola Balińskiego, Henr. Schmitta i w. in. Cmentarz stryjski założono 1800 r. Dawniej był jeszcze cmentarz na Żólkiewskiem, t. zw. Paparówka, i cmentarz gródecki. Obydwa są już zamknięte. Cmentarz Łyczak. czyt. artykuł Bełzy z rycinami w Strzesze, 1873, str. 360. Zarząd miasta pod względem politycznym spoczywał za polskich czasów w ręku 12 dożywotnich rajców, zwanych zrazu z niem. Szulcami, a potem z łac. konsulami, pod przewodnictwem burmistrza proconsul. Rajcy wraz z burmistrzem zwali się officium consulare, a jeśli sądzili sprawy cywilne, . stanowili sąd radziecki, , judicium offcii oonsularis. W r. 1577 zaprowadził Stefan Batory urząd 40 mężów collegium 40 virorum, złożone z 20 kupców wybieranych przez rzemieślników i 20 rzemieślników wybieranych przez kupców a to z powodu niesnasek między radą a mieszczanami, zwłaszcza uboższymi, których rada uciskała, egzekwując różne kontrybucye i rozkładając podatki nie zawsze sprawiedliwie, owo kolegium wglądało w rachunki i kasę miejską, a bez jego zezwolenia nie można było nowego rozpisać podatku w mieście. Do bezpośredniego zawiadywania dochodami miasta był wydział osobny, t. zw. lonheria. Prócz tego był pisarz radziecki notarius officii consularis, pisarz sądowy not. judicii civilis i pisarz ekonomiczny not. lonheriae. Sądownictwo sprawował od 1356 r. sąd ławniczy collegium scabinorum, złożony z 12 sędziów dożywotnich ławników z wójtem na czele. Wydziałem sądu ławniczego była komisya zwana officiumdominorum juris fidelium, naznaczo

Lwów