skiem; . 5. cerk. ś. Jana Ewangielisty wraz z monasterem bazylianów pod Wys. Zamk. , sprzedana przez rząd r. 1809 żydom. W miejscu cerkwi stoi dziś statua ś. Jana; 6. cerk. Błahowiszczeńska Zwiast. N. P. przy ulicy Brygickiej, zniesiona 1802; 7. Cerk. ś. Barbary na Tarnawce, po lew. stronie rogatki żółkiewskiej; 8. Cerk. ś. Krzyża za Kaiserwaldem i 9. Cerk. i Masz. bazylianek, gdzie dziś małe koszary przy ul. Zamarstynowskiej, zniesione 1784 r. Wagilewicz Ak. gr. III, 44 wspomina jeszcze o cerkwiach dawniejszych pod wezw. ś, Michała i Wwedenija, które miały istnieć już pod koniec XIII w. O klasz. bazyliańskich we L. czyt. Szematyzm i Korotkij pohlied na monastyry i na monaszestwo ruskie, Lwów, 1867, str. 5, 149 do 158, 206 do 208. Czyt. także Petruszewicz Korotkaja rozpys ruskim cerkwam i monastyram w hor. L. Hałyckij istorycz. Sbornyk, 1853; Szaranewycz Proczii bratstwa przy cerkwach na peredmistiach hor. L. w XVI i XVII stolitiu w Geogr. istorycz. statiach, Lwow, 1878. C. Obrz. orm. katolicki ma tylko jednę świątynię, katedrę arcybiskupią której początek sięga czasów Kaz. W. Budowę rozpoczęto pod kierownictwem architekty Dorego około 1363 r. a ukończono 1437. Przy koś. są pomieszkania dla arcybiskupa, kanoników i wikarych, oraz klasz. pp. benedyktynek orm. W ostatnich latach odnowiono świątynię i piękną, oryginalną wieżę. Nad drzwiami prowadzącemi na cmentarz dawny od ul. Ormiańskiej jest kamienna rzeźba, przedstawiająca M. B. na lwie stojącą, który się pokornie pod jej stopami układa. W Armenii jest ten posąg bardzo upowszechniony. Ob. Kat. orm. w Kłosach, t. 15, str. 374; Rkp. w Bibl. Ossol. 1704, 1716, 1717, 1722, 1737, 1738, 1740 i 1743 zawierają rejestry dochodów i wydatków, srebra kościelnego i t. d. , przeważnie z w. XVIII. Niegdyś były jeszcze następujące orm. kościoły 1. Koś. ś. Krzyża na dzisiejszym pl. misyonarskim, zbudowany początkowo przez dyzunitę, starszego narodu orm. w mieście, Sahoka Agapsowicza, przez rząd austryacki zniesiony; 2. Koś. ś. Anny i monaster zakonników ormiań. ; 3. Koś. ś. Jakóba, obydwa pod Wys. Zamk. za cerkwią ś. Onufrego. W miejscu koś. ś. Anny stoi dziś łaźnia, a w jej murach i fundamencie znachodzą się ciosy z pomników dawnych rodzin ormiańskich pochodzące. Znachodzą się tu także rozmaite starożytności, szczególnie relikwiarze. Oprócz dzieł w tekście wymienionych podajemy następujące Biłous Opysanie ikon po cerkwach ruskich w stołycznom hradi L. , Lwów, 1858; Promnicki Kościoły lwowskie w Encykl. kościel. t. 12, str. 472 i nn. ; Łobeski Opis obrazów po koś. lwowskich w Dod. do Gaz. lwow. z r, 1855; tenże Nagrobki w kościoł. m. L. tamże, 1856; Waligórski Hist. fundacyi koś. i klasz. lwow. Rozmaitości 1858, 1859 i 1861; Zniesione kościoły lwow. w Bod. do Gaz. lwow 1857 49 i Tyg. lwowski, 1867, 8 i 9; Petruszewicz Kratkaja istoryczeskaja rozpys wsim ruskim cerkwam i monastyram wo Lwowi, Zoria hałycka, 1851, 72 do 86. Świątynk innych wyznań 1. Cerkiewka prawosławna, mała, drewniana, obok klasz. franciszkanów. Koś. ewangielicki, dawniej koś. dominikanów obserwantów. Czyt. Die Begründung der evangelischen Gemeinde in L. und ihrer Anstalten 1778 1878, v. Grafl, Lemberg 1878. Synagog izraelickich jest 13; między nimi celują starodawna, niedawno restaurowana przy ul. Sobieskiego, i obszerna synagoga na placu rybim starym rynku, zbudowana 1845 r. w kształcie rotundy, wewnątrz ładnie urządzona, oświetlona jednem tylko oknem, umieszczonem u szczytu kopuły w kształcie okrągłej latarni. Szkoły. O oświatę starało się miasto zawsze z gorliwością a publiczną szkołę miejską założyło już 1382 r. W r. 1444 pozwolił Wład. Warn. radzie miasta założyć szkołę dla nauki dzieci tak nobilium quam ignobilium przy koś. i szpit. ś. Ducha Ak. gr. V, 135; przywilej ten potwierdził t. r. Julian, kardynał i legat papieski ib. 132, a w r. 1446 polecił papież Eugeniusz IV bisk. chełmińskiemu, ażeby im. papieskiem pozwolił mieszk. lwow. wystawić i utrzymywać szkołę przy kos. ś. Ducha ib. 151. R. 1565 otworzono drugą szkołę u franciszkanów, plan naukowy rozszerzono a rektorowi polecono uczyć młodzieży języka niemieckiego i arytmetyki. Młodzieńcom lwowskim, uczącym się na uniwers. krakows. , udzielał magistrat od czasu do czasu wsparcia a prywatni ludzie fundowali dla nich stypendya. Promocyjne koszta za niektórych uczniów płacił magistrat. W r. 1586 powstała przy bractwie miejskiem cerkiewnem szkoła języka greckiego i słowiańskiego; zasłynęła wkrótce i wydała wielu biegłych w tych językach. W drukami brackiej wyszła sławna gramatyka tych języków, wydana przez uczniów. Jeszcze około 1640 r. był przy cerkwi wołoskiej nauczyc. jez. greck. Jezuici osiedleni we L. pod koniec w. XVI założyli kolegium i szkołę. Uroczyste otwarcie nastąpiło w r. 1608. Wstąpiło do niej od razu 200 uczniów, w 5 lat potem było 550 a później 700. Równocześnie zaprowadzono bractwo studenckie sodalisów Maryi. Z początku wykładano teologią moralną, filozofią, humaniora i gramatykę, w r. 1612 i 1613 otworzono kurs matematyki, a w r. 1633 teol. dogmatycznej. o staraniach jezuitów lwow. o akademią, o ich sporach z tej przyczyny z akademią krakow

Lwów