jezuici. Jezuitów sprowadził do L. arcybiskup Solikowski w r. 1584 i oddał im kaplicę żebracką przy katedrze. W r. 1610 założył arcybiskup Zamojski kamień węgielny pod dzisiejszy kościół. Mury zasklepiono dopiero 1630. Kościół, zbudowany w stylu renesansu, ulegał w następnych czasach zmianom i przeistoczeniom, i dopiero między r. 1740 a 1760 otrzymało wnętrze mniej więcej ten sam widok jaki ma dzisiaj. Na sklepieniu głównej nawy odmalował Fr. Egstein w r. 1740 prześliczne freski, istniejące do dziś a przedstawiające w 4 grupach główne mementa życia św. Piotra i Pawła; syn zaś jogo malował sklepienia naw bocznych i dokończył r. 1741 malatury głównej nawy nad chórem. Po zniesieniu zakonu r. 1773 przeznaczono koś. jako garnizonowy dla załogi wojskowej, a w olbrzymim gmachu, gdzie właśnie wtedy budowano obserwatoryum astronomiczne, umieszczono rządowe biura dyr. skarbu i tabuli kraj. W r. 1836 oddano kościół jezuitom, pozbawiono go jednak wieży, najwyższej ze wszystkich we L. Po powtórnem wygnaniu jezuitów 1848 przeszedł koś. znowu pod zarząd duchowieństwa świeckiego, aż w r. 1853 na nowo oddano go jezuitom i w ich posiadaniu jest on do dzisiaj. W kolegium tylko pozostały urzędy a jezuici zamieszkali przeciwległą kamienicę. W roku 1868 i 1870 odnowiono boczne kaplice, w r. 1877 przerobiono organ a 1879 odnowiono główną nawę, wielki ołtarz i ołtarze boczne pod artystycznym kierunkiem Zacharyewicza, prof. techniki, i Rodakowskiego, artystymalarza. Ołtarzów jest 11, nagrobków marmurowych 7 Jana Prus Jabłonowskiego 1659, Maryi z Kazanowskich Jabłonowskiej 1687, Aleks. Jabłonowskiego, chor. kor. 1733, Joanny z Potockich Jabłonowskiej 1726, Jerzego i Maryanny z Zamojskich Dzieduszyckich, koniuszostwa w. k. rycinę ob. w Lwowianinie 1836, str. 41. Jest tu także trumna szklana ze zwłokami św. Benedykta, przywiezionemi z Rzymu przez Jerzego Dzieduszyckiego. Czyt. Załęski, Koś. oo. jezuitów we L. , Lwów, 1879; tenże, 00. jezuici we L. , Lwów 1880; Koś. jezuitów we L. , Kłosy t. 12, str. 83. 2. Koś. seminaryum duchownego pod wezw. Oczyszczenia N. P. , dawniej konwentualny karmelitanek bosych, założony 1644 przez Jakóba i Teofilę z Daniłłowiczów Sobieskich, rodziców Jana III. Po zniesieniu klasztoru 1781 r. zrobiono z koś. skład mundurów wojskowych a w Masz. umieszczono semin. duchowne, aż dopiero 1842 rząd oddał koś. dla użytku seminarzystów a arcybisk. Pistek wyrestaurował go. Zbudowany w stylu włoskim, posiada 3 ołtarze. W kryptach podziemnych spoczywają zwłoki arcybisk. Pisteka, Baranieckiego i Wierzchleyskiego. 3. Kościołek św. Jana Chrzciciela, jeden z najstarszych we L. Pierwszy ślad dokumentalny istnienia jego jest r. 1371, kiedy Jan, ssta ruski, nadaje temu kościołowi wś Hodowice. Wielokroć niszczony pożarem, ostatni raz 1799 r. , i zawsze odbudowywany, został zrestaurowany w r. 1869. Teraz stoi zamknięty a niekiedy tylko odprawia się w nim nabożeństwo. Są tu 3 ołtarze. Czyt. Koś. św. Jana Chrz. przez Widmana z fotogr. , Lwów, 1869 krytyka tej pracy w Bibl. warsz. 1869, t. 3, str. 300; Strzecha, 1868, str. 288; Tyg. ilustr. 1869, str. 192; Renowacya koś. św. Jana Chrz. w Przyj. domu 1855, 23. 4. Kościołek św. Zofii na Zofiówce, założony przez Zofię Hanelową, obywatelkę lwowską, r. 1595. Józefowicz wspomina, że Turcy go spalili, poczem go odbudowano. Niedawno odnowiony. Nabożeństwo odprawia się w nim czasami tylko, a mianowicie w dzień św. Zofii, kiedy także odbywa się losowanie posagów z fundacyi Łukiewicza, Ponińskiego i Suchodolskiego dla kilku ubogich dziewcząt, sierot po mieszczanach lwowskich. 5. Koś. Serca P. Jezusa; kamień węgielny pod ten koś. założył nuncyusz apostolski Jacobini w r. 1877 na gruncie sióstr III zakonu św. Franciszka od Najśw. Sakramentu, wygnanych z Poznania. Budowa dotąd jeszcze nie ukończona. Styl romański. Presbiteryum wielokątnie zakończone, z pięknem sklepieniem, jasne, przejrzyste, ma mieć ołtarz w charakterze konfesyi starochrześciańskiej. Nawa przodkowa w półcieniu się rysuje z dwiema kaplicami. W jednej z nich, św. Franciszka, zaprowadzono oświetlenie z góry. Obok kościoła jest klasztor. Autorem planu jest prof. Zacharyewicz. Ob. Dźwignię z r. 1879, str. 92. Z kaplic wymieniamy Kapl. w domu zakonnic od N. Serca Jezusowego; kapl. w domu Sióstr Opatrzności przy zakładzie sierot św. Teresy, poświęconą r. 1863; kapl. w domu inwalidów; kapł. na Wulce ob. rycinę w Przyj. domu 1863, str. 381. Kościoły dawne, dziś nie istniejące 1. Kapł. św. Katarzyny, niegdyś na niskim zamku, rozebrana wraz z tymże; 2. koś. św. Krzyża z klasz. franciszkanów. R. 1372 darował Wład. Opol. temu konwentowi swój dom w mieście i plac przyległy swemu zamkowi Ak. T, 8; 3. koś, św. Stanisława na Krakowskiem, teraz strażnica pompierów; 4. koś. Znalezienia św. Krzyża na Janowskiem; 5. koś. św. Ducha na placu t. n. ; 6. koś. św. Wawrzyńca i Stefana z klasz. bonifratrów na Łyczakowie, teraz szpital wojskowy; 7. koś. Niepok. Pocz. N. M. P. z klasz. bernardynek, teraz komora celna. W dawnym kościele, dziś magazynie tytuniu, są dość dobrze zachowane freski braci Stroińskich; 8. koś. św. Wojciecha przy ulicy t. n. pod Wys. Zamk. , dziś prochownia; 9. koś. św. Leonarda i klasz. karmel. trzewicz. Kościół rozebrano

Lwów