w Rytlu, w okolicy lesistej i piaszczystej. Par. Czersk, szkoła Lutomski most, poczta Rytel. a włośc. wś do Zapędowa, liczy bud. 71, dm. 36, katol. 157, ewang. 68; b król. domena do gminy Zapędowa przyłączona, bud. 9, dm. 3, kat. 14, ewang. 24; 3 król. leśn. do nadleśn. Woziwoda, bud. 1, dm. 1, ewang. 9. Osada ta śród puszczy tucholskiej istniała od najda wniejszych czasów, imię nosiła pierwotnie Sylystry al. Sylostry. Za polskich czasów L. należało do dóbr ststwa tucholskiego; lustracya tegoż ststwa z r. 1570 donosi Wś L. ma włók 20, z tych trzyma Michał Lutomski wł. 5 i 1 ogrodnik Wojciech Lutomski także wł. 5; Stan. Lutomski ma folw. i na osobnem miejscu 3ch osadników, ogrodnik 1. Kś. F. Lutomiersk, os. , przedtem mko nad rz. Ner, pow. łaski, gm. i par. Lutomiersk. Leży na wzgórzu po nad rz. , połączone zwyczajną drogą z pobliskim Konstantynowem, a odtąd drogą bita z Łodzią odl. 14 w. . W 1827 r. było tu 194 dm. , 1992 mk. ; w 1860 r. 224 dm. 12 mur. i 2363 mk. 1321 żyd. ; obecnie 222 dm. , 2992 mk. , 647 mr. ziemi mieszczan, 6 os. prob. i 2 mr. klasztorne. Jest tu kościół paraf. murowany, kościół i klasztor kś. reformatów, urząd gminny, st. poczt. , szkoła począt. 1kl. ogólna. Starożytna ta osada była w 1274, przywilejem Leszka Czarnego ks. sieradzkiego, na miasto wyniesiona. Pomyślny wzrost zawdzięcza L. licznie osiadłym tu sukiennikom. Władysław Łokietek w 1292 r. przyłączył do miasta wieś Wrzącą. W 1311 r. nadał on L. Wacławowi z Lisowic. Następnie musiał L. wrócić do korony, skoro w 1406 r. Władysław Jagiełło nadaje połowę L. Przedborowi i synowi jego Janowi z Chełmicy za zasługi w bojach z krzyżakami. i Od nich to poszła rodzina Lutomierskich h. j Jastrzębiec. Około 1530 r; pożar zniszczył miai sto, skutkiem czego Zygmunt August uwolnił je w 1536 r. na 6 lat od podatków. Obręb miasta wówczas był obszerniejszy niż obecnie. Grunta miejskie graniczyły z Mirosławicami, Bechcicami, Mikołajewicami i Zdziechowem. W 1570 r. dziedzic Balcer Lutomirski, przyjąwszy wyznanie braci czeskich, oddał im kościół paraf. Dopiero w XVII w. następni dziedzice Grudzińscy zwrócili kościół katolikom. Jędrzej Grudziński wojew. rawski założył tu w 650 r. kościół i klasztor kś. reformatów, ukończony w 1659 r. Wojny szwedzkie i pożary 1696, 1797 niszczyły mko i wstrzymywały jego rozwój. Od Grudzińskich przeszedł L. do Sanguszków. Ks. Barbara Sanguszkowa marszał. w. lit. wystawiła w miejsce drewnianego murowany kościół paraf. w 1781 r. Jeszcze za Sanguszków utrzymywały się tu fabryki sukna. Następnie przeszło miasto z kolei do Wężyków, Mączyńskich a wreszcie Romockich. Par. L. dekan. łaski, 2254 dusz. Czyt, Łaski, Lib. ben. I, 376 i Kod. dypl. pol. II, 473. Gmina L. należy do sądu gm. okr. II we Wrzeszczowicach, obszaru ma 8948 mr. i 5255 mk 1867. Według Tow. Kred. Ziems. dobra L. składają się z folwarków Wrząca, Czołczyn i Dziektarzew. Dobra powyższe miały rozległości mr. 2922, lecz w r. 1882 rozdzielone zostały na trzy części, oddzielnie hypotecznie uregulowane, t. j. Wrząca, Czołczyn i Dziektarzew. Folw. Czołczyn mr. 1176 grunta orne i ogr. mr. 518, łąk mr. 124, pastwisk mr. 107, wody mr. 7, lasu mr. 352, zarośli mr. 30, nieużytki i place mr. 38, bud. mur. 4, z drzewa 18, płodozmian 11polowy; folw. Dziektarzew mr. 353 a mianowicie grunta orne i ogr. mr. 289, łąk mr. 29, pastwisk mr. 21, nieużytki i place mr. 14, bud. mur. 3, z drzewa 1, płodozmian 13polowy. Osada miejska L. os. 286, z grun. mr. 580; wś Wrząca os. 9, z grun. mr. 291; wś Czołczyn os. 59, z grun. mr. 439; wś Dziektarzów os. 13, z grun. mr. 190. Br. Ch. Lutomierzyn, wś i folw. , pow. płoński, gm. Stróżęcin, pąr. Gralewo, odl. o 16 w. od Płońska, ma 10 dm. , 130 mk. , 545 mr. gruntu. W 1827 r. 9 dm. , 91 mk. R. 1866 folw. miał 450 mr. ; wś 64 mr. ziemi. Lutomir, ob. Kupnowice. Lutomirsk, nazwa Kasperowiec ob. t. III, str. 895 w pow. zaleszczyckim, nadana przez Jakóba Jastrzębczyka Lutomirskiego, który tu założył miasto w r. 1619. Nazwa ta poszła potem w zapomnienie a utrzymała się nazwa Kasperowiec. Wś zwie się jednak do dzisiaj Lutomirskiem al. Lutomierzem lub Miastecz kiem. Lu. Dz. Lutomirz rus. Lutymir, część Chłopczyc, pow. rudecki. Lutomski młyn, niem. Luttomermühl, os. do Zapędowa, pow. chojnicki, nad rz. Brdą, w okolicy lesistej, piaszczystej, przy granicy pow. starogródzkiego; bud. 8, dm. 2, katol. 9, ewan. 15. Par. Czersk, szkoła Lutomski most, poczta Rytel. Lutomski most, niem. Luttomerbrück, włość z karczmą do Zapędowa, pow. chojnicki, nad rz. Brdą, w okolicy lesistej i piaszczystej; bud. 6, dm. 1, ewang. 13, szkoła. Parafia Czersk, poczta Rytel, Kś. F. Lutomyśl, ob. Tomyśl Lutory, zachodnia część wsi Czajki, pow. kaniowski. Lutoryż, wś, pow. rzeszowski, nad Lasowym potokiem, wpadającym z lew. brzegu do Wisłoka, przy gościńcu z Rzeszowa przez Czudec i Strzyżów do Frysztaka a stamtąd do Krosna; należy do par. rzym. katol. w Boguchwale a do sądu pow. i urzędu poczt. w Rzeszowie odległym o 11 kil. Położenie wsi wznosi się od 263 w kierunku płd. do 273, a ku zach. do 353 m. npm. Od południowego zach.

Lutomiersk

Lutomiersk

Lutomierzyn

Lutomir

Lutomirsk

Lutomirz

Lutomski młyn

Lutomyśl

Lutoryż