strugą Lubliniecką, o 8 mil od Opola, o 4, 50 od Oleszna, o 2, 75 od Dobrodnia, o 2. 25 od granicy Król. Pols. , o 4. 50 mil od Częstochowy, ma rynek, 8 ulic, 3 place i przedm. tarnowskie zwane Wesoła. Należy do miasta 3900 mr. ziemi, t. j. 3357 mr. roli ornej, 280 mr. łąk, 13 mr. ogr. , 250 mr. nieużytków, dróg i t. p. Produkcya spożytkowują wytwórcy na miejscu. Około r. 1272 książę Władysław opolski kazał podobno, po odbytem polowaniu, wznieść kaplicę na miejscu gdzie dziś miasto L. leży, wówczas śród borów i lasów położonem. Syn jego Bolesław założył tu miasto. W r. 1500 książę Jan dał miastu przywilej, zapewniający monopol miejskiej warzelni piwa, naznaczający 2 jarmarki i czwartkowe targi, zaprowadzający różne cechy rzemieślnicze i przyznający miastu prawa własności do wioski Steblów. R. 1650 L. pogorzał trzy domy tylko się ostały. R. 1776 miasto otrzymało polubownie ze sporu z dziedzicem Rusinowie obecny las gminny, który 1786 także spłonął a sięgał wtedy jeszcze aż do tych placów miejskich, gdzie dziś przedmieście tarnowskie. Niegdyś L. miał się zwać Lubie. Czyt. Kod. dypl. pol. t. III pod r. 1398. Miasto L. ma 221 pojedyńczych posesyj. Mieszkańców 1756 r. było 676; 1782 r. 803; 1861 r. 2365, w tej liczbie 1086 męż. , 1279 kob. ; 1692 katol. , 241 ewang. , 432 izr. ; 235 bud. , 445 dm. R. 1865 było 2404 mk. Ludność trudni się głównie rolnictwem, rzemiosła nie kwitną, handel również, tylko przemytnictwo prosperuje. Jarmarków odbywa się pięć. Jest tu fabryka łyżek blaszanych. W drukarniach lublinieckich wyszło z pod prasy sporo dziełek ludowych gorliwego krzewiciela oświaty Józefa Lompy między innemi jego Pielgrzym w Lubopolu, 1874 r. i innych. W w. XVIII L. należał do Grotowskiego i jego zakładu wychowawczego, dziś własność gminy, która prócz kilku domów i budowli posiada kapitału 735 tal. i las rozl. 5203 mr. Instytut Franciszka Grotowskiego, radcy sądowego, który testamentem 1812 r. zapisał mu część swego mienia, 130000 tal. , dziś jeszcze zamożniejszy, istnieje od r. 1848 pod miastem, wprost zamku, utrzymuje 72 sierót obojga płci i do 15go roku życia je kształci. Katolicy miasta L. mają trzy kościoły paraf. św. Mikołaja z kaplicą, szpitalny św. Krzyża i trzeci św. Anny. Parafialny dostał się po reformacyi ewangelikom, gdy go 1530 r. paulini opuścili, ale w r. 1630 wrócił do katolików. Kościół szpitalny wzniósł 1272 r. ks. Władysław opolski; 1842 rozebrany, teraz murowany. Kościółek św. Anny drewniany, podupadły. Ewangelicy mają kościół paraf. mur. z r. 1850 dla 609 parafian. Od 1821 jest tu murowana synagoga. Każda gmina wyznaniowa ma szkołę początkową katol. ma 4 klasy. Par. katol. L. dek. t. n. miała 1869 r. 3621 katol. , 200 ewang. , 380 izr. Dek. lubliniecki dyec. wrocławskiej miał tegoż roku 38874 katol, 1261 ewang. , 918 izr. , 1 dyss. w 10 parafiach Boronów, Dobrodzień, Kochanowice, Kosięcin, Lubecko, Lubliniec, Lubszo, Pawonków, Sieraków, Sodów. Obok miasta L. leżą dobra zwane Lubliniecki zamek niem. SchlosaLublinitz, i wś t. n. 25 bud. , 23 dm. , 344 mk. Dobra, niegdyś własność hr. Cellarich, potem Grotowskiego, dziś częściowo Kielmann a a częściowo spółki akcyjnej Minerwa, obejmują z folw. Steblów Union i Zawada 3375 mr. ziemi miernej gleby, mają młyn, browar, gorzelnię. Wś ma 23 osad, 351 mr. ziemi, trzy młyny wodne Dziuba, Gabor i Oberthalmühle. Knie wymienia prócz tego w tej gminie pustkowia Sodzowski, Wymiślacz, Anioł, Lublinitzer Waldbauern, to ostatnie zalicza do miasta; tudzież dawniejsze pustkowie Piela; młyny zaś zowie Jochem, Kajowermuehle i Kozinoga. Powiat lubliniecki w okr. regencyjnym opolskim wchodził zdawna w skład księstwa opolskiego. Leży między 35 38 i 36 46, 75 dł. geogr. wsch. , a 50 31. 50 i 50 51 25 szer. płn. , zajmuje 18. 25 mil. kw. rozl. ; największa długość z płn. zach. na płd. wsch. 8. 50 mil. Graniczy na wsch. z Król. Pol. , na płd. z pow. bytomskim i toszeckogliwickim, na zach. z wielkostrzeleckim i opolskim, na płn. z olesińskim. Powierzchnia gruntu płaskowzgórze faliste. Najwyższe punkta w płd. wsch. zakącie; maximum wysokości góra Lubszańska 1187 stóp npm. , minimum koło Małopany i w pobliżu Dobrodnia 778 stóp npm. Skład wzgórz trzeciorzędowa formacya; glina, żelaziak, piasek, wapno. Kamień wapienny występuje obficie. Źródeł i strug w powiecie dużo; tworzą też liczne stawy. Główne rzeki Liczwarta i Małopana. Gleba w ogóle niezbyt urodzajna, choć wielce rozmaita. Lasy i torfowiska znaczną przestrzeń zajmują. W ogóle na 405500 morgów rozległości wypada w powiecie 117595 mr. roli ornej, 1352 mr. ogr. , 20275 mr. łąk, 8110 mr. pastw. , 255465 mr. lasu, 2703 mr. wody; reszta drogi, nieużytki i t. p. Gmin jest w powiecie 79 i te miały 1861 r. 5998 bud. , 5232 dm. , 43931 mk. , w tem 41104 katol, 1713 ewang. , 1114 izr. ; 887 rodzin i 4510 osób mówiących po niemiecku; 7934 rodzin i 39418 osób mówiących po polsku, a 1 rodzina z 3 osób morawska. W 3 miastach L. , Dobrydzień, Woźnik mieszka 6242 dusz, na wsiach 37689. Płci męskiej 21162, żeńskiej 22769. R. 1865 było w pow. 45247 mk. Dóbr mających 600 mr. i więcej jest 36, od 300 do 600 5, od 30 do 300 616, od 5 do 30 2072, a niżej 5 mr. 931 osad. Produkcya rolna nie zasila wywozu, konsumu

Lubliniec