Wierzbołów, Władysławów, Wielona, Bjrag ła, Kiejdany, Rossienie, Widukle, Twery, Re tów, Szawle, Płungiany, Użwenta, Telsze, Krotynga, Połąga, Płotele i inne. Według lu stracyi 1775 r. ks. żmudzkie liczyło dymów w dobrach szlacheckich miejskich 509, wiej skich 16, 717; w dobrach duchownych miej skich 215, wiejskich 3, 210; w dobrach staro ścińskich miejskich 1, 203, wiejskich 10, 659. Opłacało podatku z obu repartycyi rosieńskiej i szawelskiej wodług starej taryfy podymne go 305, 368 złt. ; czopowego 24, 388 złt. ; po głównego 39, 991 złt. ; 285, 497 złt. ; młynowego 3, 392 złt. , razem 658, 096 złt. W r. 1791 przybyło podatku ofiary i 20 z dóbr 174, 136 złt. ; kwarty 330, 943 złt. ; po dymnego 72, 529 złt. ; półpodymnego z miast królewskich 7, 961 złt. 1 2 dóbr pojezuiokich 4, 515 złt. , razem 589, 085 złt. Cały więc podatek wynosił 1, 247, 181 złt. , a na dzisiejsze pieniądze przeszło 337, 000 rs. Do przejścia pod panowanie Rosyi, t. j. do 1795 r. księstwo żmudzkie miało biskupów 35 Niesiecki, I, 62, wojew, czyli sstów 29 i b. 161, kasztel. 23 ibid. 254. Terytoryum obecnej Żmudzi po zaborze w r. 1795, przechodząc rozmaite rozgra niczenia i zawarłszy się od r. 1845 w gub. ko wieńskiej, całkiem się zmieniło przez dołącze nie do niej z jednej strony części dawnych wo jewództw trockiego i wileńskiego i odcięcie do królestwa kongresowego, mianowicie do wo jewództwa augustowskiego dziś gub. suwal ska całej przestrzeni po rzekę Niemen, prawie od Kowna aż po za Jurborg, do granicy pru skiej. Wielu pisało o Żmudzi, lecznajtreściwszą i najuczeńszą o niej pracą jest Juliana Bar toszewicza, zamieszczona w XVIII t. Wielk. Encykl. Orgelbr. 11 Województwo inflanoMe ob. Inflanty, AL Jeklski Gubernie litewskie, W czasie podziałów rzeczypospolitej i później, granice pojedynczych dzielnic ciągle się zmieniały, stosownie do woli nowego rządu; to też i województwa litewskie podlegały także nieustannym przemianom terytoryalnym, póki się nie ustaliły granice gubernij takie, jakie je dziś widzimy. W r. 1795, zaraz po ostatnim zaborze, cesarzowa Katarzyna kazała utworzyć z województw wileńskiego, trockiego, nowogródzkiego i księstwa żmudzkiego dwie gubernie wileńską i Słonimską. W skład pierwszej wchodziło całe księstwo żmudzkie, z częścią województwa wileńskiego, a stolicą było Wilno; słonimską zaś gubernią składały ziemie odcięte od województw nowogródzkiego, brześciańskiego, wileńskiego i trockiego, albowiem powiaty słonimski, nowogródzki, wołkowyski, lidzki, brzeski, kobryński, próżański i grodzieński, a stolicą jej był Słonim. W r. 1796, na mocy ukazu cesarza Pawła z dnia 12 grudnia, a nie w roku 1797 jak mylnie podają inni, obie te gubernie złączono w jedne, pod nazwą gubernii litewskiej; atoli pięć lat tylko trwały jęj granice, gdyż w r. 1801 cesarz Aleksander I rozkazał ją rozdzielić znowu na dwie, wileńską i grodzieńską jednak z zostawieniem im tytułu gubernij litewskich. Słonim wtedy, stawszy się miastem powiatowem, pxzeszedł do gub, grodzieńskiej, a Grodno zamianowano gubernialnem. Jakkolwiek do r. 1840 zachodziły małe zmiany tery tory alne, istniały wszakże dwie powyższo gubernie litewskie, lecz w tym czasie z woli cesarza Mikołaja odjęto im nazwę litewskich, a w r. 1843 zmieniły się nawet zupełnie ich. granice przez utworzenie gub. kowieńskiej z księstwa żmudzkiego i rozmaite dokonane zmiany graniczne w innych guberniach byłego ks. litewskiego. Teraz, chociaż na to niema osobnego postanowienia władzy, litew, guberniami urzędownie nazywają wileńską, grodzieńską i kowieńską, w literaturze zaś i w potocznej mowie gub. mińska nie odłącza się od litewskich, mając zupełnie tamtych cechy; właściwą bowiem Białoruś zawsze stanowi kraj objęty dziś guberniami mohilewską i witebską; co więcej, że do dziś dnia mińska gubernia urzędownie wchodzi w skład dyecezyi wileńskiej, tudzież okręgów sądowego, naukowego i wojennego wileńskich a niedawno jeszcze należała do generał gubernatorstwa wileńskiego. Al. lekki. Litwa pruska. Litwini zajmują północnowschodni kąt Prus wschodnich, między źródłami Pregoły, Labiawą i Klajpedą. Graniczą na wschód z Litwinami pod berłem rosyjskiem żyjącymi, na zachód z Kuronami ob. , na południe zaś z Mazurami. Z Litwinami pokrewni są Kuronowie, zamieszkający półwysep kuroński i wschodnie wybrzeża zatoki kurońskiej od Labiawy począwszy aż do Kłajpedy. Powiaty, w których Litwini tworzą jeszcze dziś większą albo przynajmniej znaczną część ludności, są w obwodzie regencyi gąbińskiej szyłokarczemski, nizinowski, ragnecki, tylżycki. W królewieckim obwodzie reg. nodeszkają Litwini tylko w pow. labiawskim ob. i kłajpedzkim. Mapa etnograficzna Prus królewskich, książęcych i Warmii, ułożona przez Kozłowskiego ob. Pamiętnik Fizyografiozny, 1883, jest zatem pod tym względem niedokładna, nie zaliczając pow. labiawskiego wcale, a nizinowski tylko częściowo do litewskich. Naj gęściej siedzą Litwini w pow. szyłokarczemskim, nizinowskim, ragneckim i tylżyckim. Według statystyki z r. 1878 z urzędowych, ale zdaniem naszem nie całkiem wiarogodnych źródeł przez Weissa zestawionej ob. Preuss. Littauen und Masuren, 1878, II, str. 199 240, przypadało w pow. szyłokarczemskim na 39332 mk. 23286 Litw. , w nizinowskim na 509i5 mk. 37345 Litw. , w ragneckim

Litwa