w VI t. Vol. Leg. na str. 187, 193. W roku 1773 gdy nastąpił 1y rozbiór kraju, znaczna część wojew. witebskiego odeszła za kordon, z pozostałej jednak części powiatu do r. 1791 opłacano podatku podymnego 411 złt. ; czopowego 12 zlt. , razem 423 złt. W r. 1791 dodano ofiary i 20 z dóbr 587 złt. ; podymnego 195 złt. , 1 2 z dóbr pojezuickich 111 złt. , razem 894 złt. , cały więc podatek 1, 317 złt. ; przeszło całkiem za kordon 1793 rPowiat orszański mieścił w sobie sstwa borysowskie, wielatyckie, orszańskie, luboszańskie i inno królewszczyzny, wymienione w VIt. Vol. Leg. na str. 184, 188. W r. 1772 znaczna część północna powiatu przeszła za kordon, odtąd więc obywatelstwo sejmikowało w pogranicznem mku wojew. mińskiego, Chołopieniczach, a w r. 1793 reszta wojew. witebskiego przeszła pod panowanie rosyjskie. Powiat orszański według lustracyi 1775 r. posiadał dymów w dobrach szlacheckich miejskich 312, wiejskich 5, 838; w dobrach duchownych miejskich 10, wiejskich 701; w dobrach starościńskich miejskich 42, wiejskich 1, 916, razem 8, 819. Bo r. 1791 opłacał podatku podymnego 51, 678 złt. ; czopowego 7, 742 złt. ;. pogłównego 3, 780 złt. ; kwarty 46, 224 złt. ; młynowego 1, 590 złt. , razem 111, 015 zlt. W r. 1791 dodano podatku ofiary i 20 z dóbr 66, 852 złt. ; kwarty 70, 954 złt. ; podymnego 21, 389 złt. ; półpodymnego z miast królewskich 2, 203 złt. ; 1 2 z dóbr pojezuickich 2, 255 złt. , razem 163, 654 zlt. , cały więc podatek wynosił 274, 669 złt. 9 Województwo smoleńskie niegdyś dzielnica książąt ruskich, shołdowana Litwie przez Witolda około 1403 roku, według Stryjkowskiego. Miechowity i Kochowskiego zamieniona na województwo w r. 1430. Miało herb Złotą laskę na chorągwi czerwonej w polu szarem. Biskupstwo od roku 1613. Graniczyło na północ z ziemią nowgorodzką, na wschód z ziemią moskiewską, na południe z siewierską i wojew. mścisławskiem, na zachód z wojew. witebskiem; było punktem ciągłych zatargów rzpltej z księstwem moskiewskiem, wzajemnie sobie wydzierane, aż wreszcie w r. 1667, po nieszczęśliwej wojnie rossyjskiej Jana Kazimierza z carem Aleksym, traktatem andruszewskim ustąpione Moskwie w znacznej części, mianowicie oprócz okręgów siebieskiego, newelskiego i orszańskiego. Sławny traktat zawarty przez Grzymułtowskiego w r. 1686, podpisany ze łzami przez Jana III, potwierdził to ustępstwo, a sejm koronacyjny w r. 1764 polecił osobnej komisyi wejść w ostateczne układy z Rosyą z rzeczy traktatu 1686 i wszelkie spory zakończyć ob. Vol. Leg. t. VII, str. 158 Z tem wszystkiem taż konstytucya chcąc ułatwić egzultom, czyli wychodźcom smoleńskim i starodubowskim, bezpieczne sejmowanie, przepisała porządek zbiorowisk tak, że powiat smoleński miał sejmikować odtąd w kościele bernardynów wileńskich, a starodubowski u karmelitów za Ostrą Bramą ob. Vol. Leg. VII, 00. Jakoż wybierano po dwóch posłów na sejmy z każdego powiatu i tyluż deputatów in partibus, na trybunał; król zaś zachował tytuł władcy ziemi smoleńskiej nawet po latach 1772 i 1793, kiedy cząstki Smoleńszczyzny już całkiem odeszły za kordon. . Biskupstwo zachowało też swoje. miano do ostatniej doby kraju, przedostatnim był sławny Naruszewicz. Zauważmy, iż elekcyą Stanisława Augsuta podpisało 97 dygnitarzy i szkchty smoleńskiej ob. Vol. Leg. VII, str. 1201. Wojew, składało się z powiatów smoleńskiego i starodubowskiego, od początku do końca istnienia kraju miało biskupów 18 Niesiecki, I, str. 861, zasiadali po inflanckich; wojew. 33 ib. 184, zasiadali po podolskich; kasztel. 27 ib. 266, zasiadali po kamienieckich. 10 Księtwo żmudzkie dolna kraina historycznej Litwy, niegdyś obszerna i posiadająca udzielnych książąt, w wieku XIII już shołdowana władcom pokrewnej sobie Litwy; jako dzielnica całkiem uporządkowana występuje od r. 1569; posyłała 3 posłów na sejmy, a rządzący nią sstowie porównani z wojewodami zasiadali po łęczyckich. Miało biskupstwo fundowane przez Jagiełłę w 1416 roku na pamiątkę bitwy grunwaldzkiej; herb Pogonię białą z jednej, a z drugiej Czarnego Niedźwiedzia w polu czerwonem; graniczyło od północy z księstwem kurlandzkiem, od wschodu i południa z wojew. trookiem, dosięgając źródeł rzeki Lepony, za Wierzbołowem; od zachodu z Prusami elektoralnemi po rzece Szeszupa i dalej linią ku Memlowi, tudzież parumllową przestrzenią z morzem Baltyckiem. Było na 700 mil kw. rozległe. Gwagnin w księdze V, części 3 na stronicy 426 wyd. Bohomalca, wylicza tylko 7 powiatów księstwa żmudzkiego, lecz ich było według konstytucyi 1717 r, 23 ob. u Łubieńskiego Świat, str. 448, mianowicie berzański, berzyniański, dyrwiański, ejragolski, gondejnski, jaszwoński, korklański, korszewski, krożski, pojurski, połągowski, płotelski, retowski, rosieński, szadowski, twerski, telszewski, tendziagolski, użwencki, wieszniański, widuklewski, wilkijski, wioloński. Bartoszewicz jednak nadmienia o 28 powiatach. Ks. żmudzkie zamykało w sobie sstwa botockie, chwejdańskie, gorzdowskie, jurborskie, płungiańekie, połągowskie, płotelskie, rosieńskie, skirstymońskie, tyrkszlańekie, tryskie, wilkijskie, wikszańskie, tudzież inne królewszczyzny wymienione w VI t. Vol. Leg. , str. 185 187, 192. Stołecznem miastem były Miedniki, bodaj Miodniki, dzisiejsze Wornie, z rezydencyą biskupią; inne ważniejsze miasta

Litwa