Kisielca; 3 z Kwidzyna przez Prabuty do Susza 12 kil w pow. ; 4 z Kwidzyna przez Sztum do Malborka 10. 5 kil; 5 z Kwidzyna do Kamionek 5 kil. ; 6 z Kwidzyna do Czerwińska, którym główny handel i ruch się odbywał aż do tego czasu, 17 kil; 7 z Nowego przez Gniew do Tczewa 40 kil; 8 odnoga od tego traktu z Rudna do Peplina 0. 5 kil; 9 z Kwidzyna na Rozpędziny do wsi Białki 6 kil; 10 z Czerwińska na Kopytkowo, Janię do Mirotek 8 kil; 11 z Kopytkowa przez Leśną Janię do granicy pow. świeckiego 8. 5 kil; 12 z Kwidzyna do W. Nebrowa naprzeciw Nowego buduje się, 13 z Kwidzyna do Nowych Lignów buduj się; 14 trakt bity prywatny przez gminy urządzony na nizinach gniewskich przez Walichnowy i t. d. Kolej żel tczewskobyd goska w zach. części pow. ma stacyą w Czerwińsku; z Gniewu projektowana jest odnoga do tej kolei ze. stacyą nową w Morzeszczynie. Nowo zbudowana kolej nadwiślańska z Malborka przez Sztum, Kwidzyn, Grudziądz, Chełmno do Torunia po prawej stronie Wisły, ma w pow. stacye w Racholehot; Kwidzynie i Sadiinkach Stacye pocztowe i telegr. coraz to nowe urządzają w powiecie. Pod względem przemysłu brak odnośnych danych urzędowych. Wyszczegóniony znajdujemy tylko przemysł większych majątków Grossgrundbesitz. R. 1880 posiadały gorzelnie następujące dobra Stara Jania. Brody, Frąca, Górki, Janiszewo projekt, Kopytkowo, Kozielec, Krzykosy, Lalkowy, Leśna Jania, Lichtental, Lipiogóra, Luchowo, Oschen, Otłów, Rynkówka i Zebrdowo projekt. Browar znajdował się we wsi Bogusz i w Hamermuhle pod Kwidzynem; nadto są browary w K. i Gniewie 2. Młyny wodne; w Boguszu, Brodach, Lipiogórze i kilka na Liwnie pod Kwidzyniem; młyny parowe w Lałkowach, we wsi Oschen i pod Kwidzynem. Fabryka mąki kościanej i chleba pod Kwidzynem. Cegielnie w Brodach, Frący, Janiszewie, Lichtentalu, Nowej wiosce, Pawłowie, Rozajnach, Rundewiese, Trynowie, Zebrdowie, w Borishof, we Wyrębach i Cyganach. Melkarnie w Krzykosach 40 krów, Czerwińsku, Białkach, Luchowie 60 krów, Opaleniu Misterwałdzie, Rozajnach i Smarzewie. Chmiel hodowano szczególnie w Lipiogórze. Cukrownia nowa w Gniewie; fabryki machin rolniczych w Kwidzynie i Gniewie. Szkoły wyższe Gimnazyum luter. w K. , szkoła realna tamże, wyższy zakład dla dziewcząt tamże, seminaryum dla nauczycielek tamże, zakład preparandów w Gniewie. Nadleśnictwo znajduje się w Opaleniu; lesnictwa król, w Dianenburg, Boguszu, Brachlewie, Hartigswalda, Opaleniu, Rudach i Wiosłach. Prywatne leśn. Zielonka do Rynkówki, Komorze do Leśnej Jani, Wallenburg do Nowej wioski. Wreszcie pod względem starom żytnych zabytków badano powiat różnych stron, osobliwie nowszymi czasy. Tak zwanych okopów czyli szańców znaleziono 0, cmentarzysk grobów kamiennych. skrzynkowych liczono 1881 r. 9, cmentarzysk grobów rzędowych 1, cmentarzysk grobów podkloszowych 1, cmentarzysk z urnami odosobnionemi 6, wyrobów starożytnych z kamienia 24, z bronzu 8. Zabytki te natrafiają się w wioskach Bielsk, Brandowo, Brody, Brodzkie młyny, Ciepłe szczególnie liczne, Dybowo, Frąca, Garc wielki, Gogolewo, Gronowo, Jaźwiska wielkie, Kwidzyn, Lignowy, Lipiogóra, Opalenie Misterwałd, Młynek Jakóbowy, Nicponia, Ostrowite, Piaseczno, Sztokmil, Tymawa i Bystrzec Weisshof. Ob. Jacobson, Stat. des Reg. Bez. Marienwerder z r. 1868 nowa statystyka obecnie przygotowuje się do druku; Handb. des GrossGrundbesitzes der Prov. WestPreussen z r. 1880; Stat. AdrossHandbuch der Prov. WestPreussen z r. 1859; G. Ossowski, Mapa archeol Prus zachodnich z r. 1881. Kwidzyński obwód regencyjny Regierungs Bezirk Marieawerder, nowo po rozbiorze Polski utworzony, w dzisiejszym składzie ostatecznie r. 1818, stanowi z gdańskim obwodem r. 1878 od Prus wschodnich odłączoną prowincyą zachodniopruską WestPreussen, między 52 51 i 54 10 płn. szerokości a 33 40 i 37 42 wschodniej długości położony. Graniczy na północ z obwodem reg. gdańskim, na wschód z Polską i Królewieckim obwodem. na połud. z Polską i W. Ks. Poznańskiem, na zachód z Pomeranią, Największa rozległość z północy na połud. wynosi mil 24, ze wschodu na zachód 41 mii. Ze wschodu na zachód wyżynami baltycko lt; uralskiemi poprzerzynany, około 200 stóp nad poziom morza wysokiemi; środkiem z południa ku północy rzeką Wisłą na dwie połowy, zachodnią większą i mniejszą Wschodnią, przedzielony. Obejmuje powiaty kwidzyński, grudziąski, chełmiński, toruński, brodnicki, lubawski, suski, sztumski, świecki, tucholski, chojnicki, człuchowski, wałecki i złotowski. Pod względem historycznym wszystkie powiaty, prócz suskiego i części kwidzyńskiego, które prisy krzyżakach i księstwie pruskiem pozostawały, należały aż do rozbioru 1772 do Polski powiaty chełmiński, toruński, brodnicki, lubawski, część kwidzyńskiego i grudziąski stanowiły dawniejsze wojew. chełmińskie, reszta powiatów świecki, tucholski, złotowski, wałecki, chojnicki, człuchowski i sztumski wcielone były do wojew. malborskiego czyli pomorskiego. Obszaru obwód kwidzyński liczy mr. 8665340 czyli mil kwadr. 318395, mieszk. 743714, męż. 367910, kob. 375804, rodzin 143296; miast 43, jako to Białobór, Bisku

Kwidzyń