Lib. .. , por. Lieb. .. niem. . Lib, ob. Liwowie. Liba, niem. Liebefluss, rz. , dopływ Wisły, ob. Liwna. Libartowo, wś, pow. średzki; 2 folw. a ma 439 mr. rozl; b 324 mr. ; 11 dm. , 106 mk. , 2 ew. , 104 katol, 51 analf. Poczta i tel. w Kostrzynie o 3 kil; st, kol. żel w Pobie dziskach o 11 kil M. St. Libau niem. , na Szląsku, ob. Lubawa. Libaushof niem. , dobra pod Libawą. Libawa, Lipawa, niem. Libau, Liebau, łot. Leepaja, Lipoja od drzew lipowych, mylnie Lubawa, miasto portowe w Kurlandyi, w pow. grobińskim, największe w gubernii po Mitawie, leży na wąskiej mierzei, łączącej t. zw. Małe Libawskie jez. z Bałtykiem, o 179 w. na zach. płd. zach. od Mitawy. Jakkolwiek istniało już przed XIV w. , to jednak dopiero w r. 1625 ks. Fryderyk nadał mu prawa miejskie. Od 1597 r. kościół ś. Anny, od 1742 olbrzymi ś. Trójcy niemiecki, luterski, od 1746 katolicki; 1794 r. zajęte przez konfederatów polskich, 1795 przeszło do Rossyi, 1812 zajęli je Francuzi. Ludności 1823 r. było 5852, dziś do 20000. R. 1863 było tu według Siemienowa 114 Polaków. Od 1697 r. port, od 1871 kolej żel Gimnazyum, 550 uczniów, w tem 120 Polaków i Żmujdzinów. Przy gimnazyum szkoła nawigacyjna bezpła tna, 3klasowa. Od 1825 kasa oszczędności. Paraf. kościół katol ś. Józefa, 1746 wzniesio ny przez ks. Kurlandyi i Semigalii Ernesta Jana. Parafia katol dekanatu kurlandzkiego dusz 987. Port prawie nigdy nie zamarza, 94 sklepy, 5 fabryk, jarmark w lipcu. Komora celna wywóz 1403000 rs. , przywóz 781 tys. rs. . R. 1824 przywóz 471350 rs. ; wywóz 2090270 rs. Ogólny obrót handlu morskiego 1868 r. 1 4 mil rs. ; 1875 r. 27, mil rs. ; 1878 r. 6 mil rs. ; 1879 r. 33 mil rs. W r. 1877 odpłynęło z tutejszego portu 901 statków z 87186 łasztami ładunku; przywieziono mo rzem towarów za 2222150 rs, wywieziono za 13338056 rs. , zapewne z powodu blokady por tów m. Czarnego. Kolej żelazna libawskoro meńska, jedna z najdłuższych w Rossyi, ma główne stacye Libawa, Możejki, Szawle, Radziwiliszki, Koszedary, Wilno, Mińsk, Bobrujsk, Homel, Bachmacz, Romny ob. . Oso bna gałąź LibawaKałkuny, przez Możejki, Szawle, Radziwiliszki, Sławianiszki. Por. Kurlandya. F. S. Libawka, niem. Elske, rz. , ob. Drwęca. Libawka, rz. , dopływ Małopany. Libawskie Jezioro, jedno z największych w Kurlandyi, 35 w. kw. rozl 15 w. dl, 2 w. wen, połączone z morzem za pomocą kanału, który stanowi przystań m. Libawy. Do końXVII w. był i drugi odlew do morza, mniej więcej ze środkowego brzegu jewora. Do jez. L. wpadają Aland, odpływ jez. Tatzen; odpływ jez. Tasmar; rz. Purwe al Otonge i rz Bartawa. W płn. części jeziora są liczne niskie wysepki z pastwiskami, zwane Attaken. Łowią tu dużo węgorzy, Liben niem. , folw. dóbr Okten w Kurlandyi, pow. i par. Talsen. Libenbergk dok. , ob. Lembark Libenswerde, ob. Kęty. Libental, ob. Liebenthal niem. . Libenwald dok. , ob. Rywałd. Liberadz, wś, pow. mławski, gm. Dąbrowa, par. Szreńsk, odl o 17 w. od Mławy, ma 8 dm. , 115 mk, , 603 mr. gruntu, 2 nieuż. Założono tu parowy tartak. Według Tow. Kred. Ziemskiego leżą dobra L. w pow. ciechanowskim, gm. Młock, par. Malużya. Dobra te składają się z folw. L. ; wsi L. , Liberadzyn, Obręb, Przyborowo, Kałki, Ostrowe budy, od rzeki Działdówki w. 6, od Gąsocina w. 14. Rozl wynosi mr. 1817, grunta orne i ogr. mr. 638, łąk mr. 99, pastw. mr. 12, lasu mr. 1013, nieuż. i place mr. 55, bud. mur. 7, z drzewa 29; płodozmian 14polowy. Gorzelnia, browar, hamernia, cegielnia, pokłady torfu. Rzeka Łydynia przepływa. Wś L. osad 30, z grun. mr. 32; wś Liberadzyn od. 8, z grun. mr. 48; wś Obręb os. 10, z grun. mr. 17; wś Przyborowo os. 14, z grun mr. 233; wś Kałki os. 62, z grun, mr. 320; wś Ostrowe budy os, 6, z grun. mr. 82. Por. Luberadz. Liberowszczyzna, wś włośc. , pow. wilejski, o 72 w. od m. Wilejki, 3 okr. adm. , gm, Paradianowo, 7 dm. , 52 mk. katol. 1866. Libertów, os. fabr. , pow. nowomiński, gm. Ładzyń, par. Stanisławów. Istnieje tu huta szklana, która zatrudniała 35 robotników i produkowała za 21000 rs. Folw. L. albo Jerzów z nomenklaturą Sokule, rozległy mr. 910, grunta orno i ogr. mr. 204, łąk mr. 43, lasu mr. 599, nieuż. i place mr. 48, wieczystoczyn szowyeh mr. 21, bud. mur. 1, z drzewa 30. Dobra powyższo w r. 1872 oddzielone od dóbr Ładzyń. Libertów z Wymysłowem, wś przy gościńcu murowanym z Podgórza do Kalwaryi, pow. wielicki, leży w okolicy skalistej, 4. 6 kil od Mogilan; należy do parafi rzym. katol. w Gaju, a do sądu pow. w Skawinie. Liczy 550 mk. rzym. katol. , z których 64 przebywa stale na obsz. więk pos. p. Józefa Podlewskiego. Wymysłów jest folwarkiem. Pos. więk. ma 249 mr. roli, 46 mr. łąk i ogr. , 30 mr, pastw. i 41 mr. lasu; pos. mniej. 249 mr. roli, 66 mr. łąk, 20 mr. pastw, i 8 mr. lasu. L. graniczy na płdn. z Brzyrzyną dolną, na zach. z Korabnikami, na wach. ze Zbydniwicami a na płn. z Opatkowicami. W XV w. L. należał do Lib Lib Liba Libartowo Libau Libaushof Libawa Libawka Liben Libenbergk Libenswerde Libental Libenwald Liberadz Liberowszczyzna Libertów