września 1837 r. Budowa jego kosztowała 56600 złr. Nierzadko nawiedzały miasto pożary. Pierwszy raz spaliło się ono 1332 r. W skutek pożaru r. 1342 poniosło szkodę 44291 li. W r. 1432 w czasie pożaru zginęło osób. R. 1462 spaliła się ulica szpitalna, r. 1515 część miasta OberMühl zwana. R. 1550 i 1599 spaliło się miasto. Zaraza szerzyła się groźnie r. 1545 zmarło 800 ludzi, 1600 zmarło 2500 ludzi i r. 1645 zmarło 2214 ludzi. Co do znakomitszych budowli miasta L. zasługuje przedewszystkiem na uwagę kościół farny pod wez. ś. Jakóba; zbudowany w stylu gockim, jest jednym z największych kościołów węgierskich, a pod względem architektonicznym najaławniejszy w Węgrzech; kościół ten istniał już w drugiej połowie XIII w. i zdaje się być dziełem przybyszów z r. 1245. Pięknego opisu historycznego i archeologicznego tego kościoła dostarczył prof. gimn. Wacław Merklas z L. , znakomity archeolog, w broszurze p. t. Die Stadtpfarrkirche Si Jacobi major in der k. Freistadt Leutschau. Środkowa nawa, 30 stóp wysoka, opiera się na 6 parach filarów czworobocznych. Dług. jego wynosi 156, szer. 82, wysokość 60 stóp. Nawa główna i chór tworzą najstarszą część kościoła; obie boczne nawy, podobnie jak cała budowa kościoła, odnoszą się do połowy XIV wieku. Za tem przemawia nagrobek proboszcza Jerzego z Ulebachu z r. 1392, znajdujący się w kaplicy św. Jerzego, przez tegoż fundowanej. Po północnej stronie kościoła za kaplicą św. Jerzego jest zakrystya, która niegdyś była kaplicą, czego dowodzi stare cyboryum, nad którem napis Ad capellam leprosorum pertinens. Kaplicę przy bramie południowej miał fundować król Maciej roku 1475. Po zachodniej stronie znajduje się chór z herbami Władysława II i Ludwika II. Z pomiędzy 15 ołtarzów, wielkiej wartości architektonicznej jest ołtarz główny, 60 stóp wysoki. Robotnicy, którzy nad nim pracowali, byli uczniami Wita Stwosza w Krakowie. Nad kaplicą, św. Jerzego w salce bibliotecznej znajdujemy na ścianach 27 historycznych dat; Jak np. r. 1245 zbudowano miasto; 1433 Husyci spustoszyli dystrykt spiski; 1443 trzęsienie ziemi; 1462 spaliło się miasto naokoło uli cy szpitalnej; 1471 Kaźmirz wypędzony z państwa od króla Macieja i t. d. Tu również znajdujemy spis lewockich proboszczów od r. 1410 i wykaz lat, gdzie w Węgrzech od roku 1453 1679 jedenaście razy grasowała zaraza. Kościół ten zdobi obecnie bardzo piękna, , ośmioboczna wieża, 37 sążni wysoka. Pierwotna wieża, 27 sążni wysoka, według kroniki lewockiej spaliła się 4 razy, a to w latach 1550, 1599, 1608 i 1747. Z tego powodu r 1656 założono kamień węgielny pod dzwonnicę obok ratusza, a w r. 1661 przeniesiono doń dzwony wieży kościelnej, gdyż obawiano się runięcia wieży. W r. 1792 zburzono dla słabych murów jednę jej część aż do dachu kościelnego, a resztę aż do fundamentów roku 1825. Tego samego roku rozpoczęto budowę nowej wieży, którą prowadzono z przerwami aż do r. 1857, w którym założono na jej szczycie krzyż. Koszta budowy tej wieży wraz z naprawą sąsiednich kaplic wynoszący 83000 złr. poniosła gmina, jako patron kościoła. Na niej znajduje się piękny zegar. Niemniej wspaniałym zabytkiem architektonicznym są organy, zbudowane w stylu renesansowym przez krakowskich robotników. Podług badań Wiktora Myskowsky ego w miejskiem archiwum Lewoczy rozpoczął ich budowę r. 1615 Jan Hummel. W r. 1628 przerwano ją, gdyż Hummel, spadłszy z rusztowania, zabił się. Dopiero w r. 1632 dokończył jej Matrowski. Sprzęt organowy wraz z przecudnami rzeźbami i 12 apostołami sporządził krakowianin Andrzej Hertel z pomocnikiem Krzysztofem Kollmitzem, Ołomuńczaninem. W r. 1624 koszta budowy organów, wynoszące 7900 węg. złr. , według innych 13000 węg. złr. , poniosła częścią gmina lewocka, częścią rodzina Bobestów. Uwagi godne są wspaniałe grobowce rodziny Thurzów. Drugim kościołom powyżej górnej bramyjest kościół minorytów. Podług kroniki Lanyjego zbudowano tu w XIV wieku klasztor dla franciszkanów, który później przeszedł w ręce protestantów; ci oddali go jezuitom. Po nim osiedli w nim minoryci, a w końcu norbertanie zakon premonstrateński. Dziś w klasztorze mieści się państwowe wyższe gimnazyum. Trzecim kościołem jest kościół protestancki. W pobliskim lasku jest kościół N. M. P. , a na cmentarzu kaplica św. Karola Boromeusza. W pobliżu kościoła św. Jakóba wznosi się magistrat, starożytna budowla; w ratuszu ciekawy zbiór. broni i archiwum. Nieco dalej rozpościerają się piękne plantacye z wspaniałym budynkiem kasynowym i wspaniałym pomnikiem honwedów, poświęconym pamięci spiskich obrońców wolności w r. 1848 49. Również uwagi godny jest dom komitatowy. W XVII wieku 1630 posiadała L. obszerną drukarnię, do dziś dnia istniejącą. Miasto posiada piękny miejski ogród, urząd pocztowy, spiski kredytowy bank i centralną kasę oszczędności, jako też spiską kasę oszczędności, najstarszą na Spiżu, bo r. 1843 założoną. Hotel zum Reichsadler z salą balową i budynkiem teatralnym. Wybitne stanowisko odgrywały w rozwoju tego miasta jego zakłady naukowe. Za reformacyi zakwitnęła szkoła lewocka, której rektorem r. 1520 był Leonhard Cox, powołany z Anglii, wychowawca Henryka VII W r. 1588 zor

Lewocza