falva, wś w hr. spiskiem Węg. , w dorzeczu Hornadu, w dystrykcie szczawnickim, na płd. od Czwartku, na płd. zach. od Lewoczy, a na płn. zach. , od spiskiej Nowejwsi Igló, przy drodze kolei żel. bogumińskokoszyckiej. We wsi wznosi się piękny, starożytny kościół łac. pod wez. Wszystkich Świętych. Rok erekcyi niewiadomy. Metryki poczynają się r. 1740. W miejscu liczy par. dusz rz. katol. 689, nieun. 84, żyd. 6, razem 779. Bo parafii tej należą Hoduszowce ob. , Tomaszowce z kościołem filialnym, Harnutowce ob. i Tybe curia. Cała par. liczy dusz rz. katol. 1329, ew. 6, nieun. 166, żyd. 37, razem 1538. Ostatnia poczta spiska Nowawieś Igló. W obrębie tej wsi wznosi się znaczne wzgórze 776 m. Fuchs, dziś Klasztorzyskiem zwane. Z powodu rozległego widoku ku płn. , wsch. i zach. zwie się także Schauberg, po łac. Mons speculationis. W czasie pierwszego napadu Tatarów 1241 r. schronił się Jordan, żupan spiski, wraz z rycerstwem i ludem na tę górę i tutaj się obwarował. Po ustąpieniu wroga opuścili oni z powodu braku wody to schronienie 1245 r. Ob. Wagner Annal. Scepusii sacri et profani, II, 8, 9; osiedli z początku niedaleko Soboty spiskiej Georgenberg, potem na górze wznoszącej się naprzeciw spiskiego zamku. Atoli i to miejsce opuścili dla tej samej przyczyny i nad potokiem lewockim ob. założyli dzisiejsze miasto Lewoczę ob. . Góra, zaś Schauberg uzyskała nazwę Lapis refugii, po niem. Zufluchtatein, po pol. Chowka. Oprócz tego, ponieważ znajduje się na obszarze gminy Letanowiec, spotykamy w dokumentach nazwy Mons Lethon, Lapis Lethen, Hledon, Lethonken, Lethonko. Otóż Jordan, obwarowawszy się na niej, wystawił tutaj zameczek, a obok niego kaplicę św. Jana Chrzciciela, Capitulum Lapidis refugii i kilka chat mieszkalnych. Tutaj pozostawał on do r. 1245. Skoro po powtórnym napadzie Tatarów w r. 1285 zapanował spokój; wtedy r. 1299 Marcin, pleban żakowiecki, nakłonił 24 plebanów kapituły spiskiej de fraternitate XXIV regalium oppidorum do założenia klasztoru kartuzów na tej Hledońskiej górze Fejer, Cod. diplom. Hung. VIII, część I, 193. Sprowadzono więc dwu braciszków z zakonu kartuzów; następnie wybrano poselstwo, w skład którego weszli Heidenreich Heinrik z Lewoczy, Werner z Odoryna, Hermann z Lubicy, Marcin z Żakowiec i owi dwaj braciszkowie kartuscy, do Jordana, który wraz z wójtami i przysiężnymi Sasów spiskich, w dzień ś. Michała w Lewoczy na tę fundacyą zezwolił. Fejer, Cod. dipl. Hung. t. VI, cz. 2, str. 210. Fundacyą tę zatwierdził tego samego roku 1299 19 grudnia Jakób z Farkassy, proboszcz i biskup spieki, ulubieniec królów węgierskich Jędrzeja i Wacława. Przeprowadzeni budowy polecono Marcinowi żakowiackiemu. Staraniem jego i wspólnym zachodem wszystkich 24 parafij, założono w r. 1305 fundamenty pod oratoryum św. Jana Chrzciciela. Pierwszym przełożonym obecnym przy budowie kościoła i klasztoru był ojciec Andrzej, profes klasztoru cyzkiego Citium, Zeiz, Cyza w Styryi. Za jego to przełożeństwa stanął nie tylko kościół, lecz także kilka cel dla mnichów. W r. 1307 przybyło kilku braciszków z cyzkiego klasztoru, których przełożonym był Konrad. Tenże Konrad miał napisać po łacinie początkową historyą tego klasztoru. Liczne nadania wzbogaciły go wkrótce. W r. 1307 król Karol Robert nadał mu oprócz góry Hledońskiej z przyległościami i ziemią, dawnym murem fortecznym obwiedzionej, także ziemie naokoło tejże góry rozpościerające się na trzy strzały z łuku Zipser Anzeiger, 1866, str. 29. W r. 1310 mistrz Farkassy nadał na rzecz kościoła las w Brzeźnie i wieś Falkenstein. W tymże roku przypadła klasztorowi dziesięcina z Schüttenfeld pod Czwartkiem. W r. 1311 właściciel Słowiańskiej Wsi Wünschendorf, Jan, syn hr. Dytrycha, zapisał tymże kartuzom 3 grzywny rocznie z tej wsi pobierać się mająoe. W tymże roku Tomasz arcybiskup ostrzyhomski zatwierdził darowiznę Pawła, proboszcza spiskiego z św. Marcina, składającą się z dziesięciny i 40 mr. pola. W r. 1321 darował klasztorowi hledońskiemu Dyonizy z hr. Bogumerów na Liptowie, mnich kartuski, wieś spiską Szuniawę Schonau. Dwa lata przedtem, r. 1319 10 maja mistrz Kokosz, syn Rykolfa z Łomnicy, pan na Niedzicy, nadał z przyzwoleniem królewskiem wsi własne Heimburg w okolicy Tarczy, wymienioną później za Kolczę, następnie Frankową i Lechnicę temuż klasztorowi. Nadanie to zatwierdził król Karol r. 1320 Bel, Prodromus, 118. Wielkim dobrodziejem tego zakonu był w r. 1396 Władysław, biskup tynnyneński. Rozszerzył bowiem budowle, darował wsi Harnutowce Arnoldfalva i Frankową Frankenau, jako też swoje dochody z Rokus i Farkaszowiec. W r. 1404 uwolnił spiski nadżupan Jerzy zakon klasztoru hledońskiego od wszelkich podatków i danin. Rownież król Zygmunt darował mu r. 1412 z trycatku lubowelskiego sukno i inne dochody, a r. 1425 uwolnił go od danin, któro był obowiązany składać królewskiej komorze. W r. 1449 Jan Kisztner sprzedał temuż klasztorowi za 23 złr. część wsi Stosz. W r. 1436 za przeora Michała 11go z kolei husyci złupili i spalili klasztor. Mnisi schronili się do innych klasztorów. W r. 1454 zakupił Krystyan proboszcz z Wierzbowa, dla podupadłego klasztoru, w celu utrzymania braciszków, pola naokoło Lewoczy i trzy winnice w Syksowie,

Letanowce