rzucania w bitwie, zakrzywionych, z garbatem ostrzem, do krajania, innych wreszcie do uprawy ziemi. Dalej znajdują się między zabytkami skrobacze, siekiery, różne dłuta, lance, strzały; trzy ostatnie tworzą przejście od łupanych do szlifowanych wyrobów. Bo wykonywania tych przedmiotów potrzebne były odpowiednie narzędzia. To też znajdują się na wyspie kamienie do łupania, do uderzania w bryły, zastępujące dzisiejsze młoty, w formie kul 5 10 cm. średnicy, dalej kamienie do szlifowania, zwykle piaskowce, których gładka jedna lub więcej stron jasno wskazuje cel, do jakiego ich używano; te ostatnie sprowadzano prawdopodobnie z Szwecyi. Znaleziono także narzędzia powyższe odrobione z granitu, ale w małej liczbie; produkt zapewne obcy. Prócz zastosowania praktycznego tych różnych wyrobów, trzeba przypuścić, że używano ich niekiedy jako przedmioty ofiarne dla bogów; znajdują się bowiem także zupełnie nowe, wykończone narzędzia, poukładane jakby w pewnym porządku. Zabytki te wskazują, że mieszkańcy wyspy dosięgli w obrabianiu kamienia pewnej doskonałości, tak dalece, że gdy spiż zastępować począł kamień, Rugianie naśladowali nowe wyroby, posługując się ciągle jeszcze kamieniem. Choć niewątpliwie i Rugia miała swą epokę spiżową, t. j. mieszkańców, którzy spiżu jako materyału na broń i narzędzia używali, to jednak przemysł ten nie rozszerzył się tak, jak kamienny. Przedmioty epoki pierwszej były oryginalne, samodzielne, miały cechy odrębne od podobnych wyrobów innych narodów, przedmioty drugiej są dowożone lub naśladowane. Archeolodzy północni podają rok 1500 przed Chr. jako kres epoki kamiennej. W przybliżeniu też tylko można podać czas wprowadzenia żelaza; mogło to nastąpić krótko przed narodzeniem Chrystusa. Znalezione bowiem zabytki tej epoki podobne są kształtem i wykonaniem do znalezionych w mieszkaniach nawodnych w Szwajcaryi przedmiotów, a wszystko przemawia za tem, że wyrabianiem tychże zajmowały się narody Galii w I lub II w. przed Chr. Ostatniemi czasy znaleziono takich przedmiotów sporo, ale niczem to jest w porównaniu do ilości wyrobów epoki kamiennej. Pomniki nagrobne na Rugii są rozmaite. Pierwszy rodzaj tworzą tak zwane grobowce kamienne różnej wielkości. Są to groby zbudowane w podłużny czworobok, pokryte z wierzchu wiekami kamiennemi, na których się jeszcze wznosi stos wielkich granitowych brył. Znajdują się w nich popielnice, czasem też kości zmarłych. Lud nazywa je także grobami olbrzymów Huenengraeber. Drugi rodzaj jest tylko odmianą pierwszych, bo zbudowane tak samo, tylko bez kopczyka granitowego, którego miejsce czasem zastępu je kopczyk z ziemi usypany. Trzecim a naj zwyklejszym rodzajem są mogiły usypane z ziemi w kstałcie dzwonów, w których się tylko popielnice znajdują. Te natrafia się po jedyńczo, albo po kilka razem, zwykle po 7, ustawione w szeregach, w kierunku z zachodu ku wschodowi. Czwarty rodzaj tworzą ol brzymie łożyska kamienne, podłużne, ziemne nasypy, po środku nieco wklęsłe, które uwa żać należy za grobowiska. Po całej wyspie ich pełno, najwięcej na Jasmundzie i między Granicą, Mnichowem a Podbórzem. Najbar dziej zasługującą na uwagę jest grupa mogił leżących na drodze z Pacyku do Gór, niedaleko wsi Worki, znanych pod nazwą mogił olbrzy mich pod Workami. Stoi tu grób przy grobie, ogromne sterty kamieni i pomników po rozdołach, pagórkach, pośród pól ornych. Na je dnym z pagórków leży głaz 42 stopy obwodu mający. Zapewne to grób jakiego sławnego wodza lub księcia, olbrzymi, zbudowany z misternie rzeźbionego i ogładzonego granitu, w kształcie trumny sklepionej w górze. Wy kopaliska i zabytki starożytnicze R. mieszczą się przeważnie w muzeum berlińskiem, a są tak co do liczby przedmiotów, co do rozmai tości i doboru znanych, odkrytych dotąd rze czy jakoteż doboru egzemplarzy, jeżeli nie jedynem, to najbogatszem źródłem dla badacza starożytności słowiańskich. Prócz tego boga te jest pod tym względem muzeum prowincyonalne pomorskie w Szczecinie. Obszerniej o R. piszą; Sieniawski, Dzieje Słowian nadłabskich; Barthold, Ruegen u. Pommern; Ba ier, Insel Ruegen; W. Pol, Obrazy z życia i natury I, IV, 113. Ad. N. Rugianiszki, . wś, pow. nowoaleksandrowski, w 1 okr. pol. , o 51 w. od Nowoaleksandrowska. Rugie, wś, pow. władysławowski, gm. Leśnictwo, par. Syntowty, odl. od Władysławowa 13 w. , ma 13 dm. , 118 mk. W 1827 r. 13 dm. , 121 mk. Rugie, ob. Rugi, Ruginie, wś, pow. telszewski, gm. Kretynga, o 76 w. od Telsz. Rugno, jezioro pod Piechowicami, w pow. kościerskim, wymienione w przywileju Mestwina z r. 1290 ob. P. U. B. von Perlbach, str. 422. Ob. Kiszewa Stara. Rugull 1 al. Rugeln Alt. , dobra, pow. szyłokarczemski, st. p. Kinten; 6 dm. , 36 mk. 2. R. Neu, wybud. przy wsi Feilenhof, tamże, 18 dm. , 105 mk. Ruhbank, 1399 Rubank, wś, pow. bolkowicki, par. ew. i katol. w Giessmannsdorf. W 1842 r. 41 dm. , 379 mk. 32 katol. , szkoła ew. od 1833 r. , młyn wodny, warsztaty płó

Rugianiszki

Rugianiszki

Rugie

Ruginie

Rugno

Rugull

Ruhbank