par. Pierzchnica. 2. R. , wś i fol. nad Bui giem, pow. włodawski, gm. i par. Włodawa, odl. 7 w. od Włodawy, posiada cerkiew paraf. pounicką, szkołę początkową, piękny pałac z parkiem, 103 dm. , 863 mk. , 2282 mr. W r. 1827 było 104 dm. , 651 mk. Jestto dawna siedziba Pociejów. Tu w 1541 urodził się Adam Hippacy Pociej, metropolita kijowski, jeden z głównych sprawców unii brzeskiej w 1595 r. Ludwik Pociej, hetman w. litew ski, jeden z najbogatszych panów litewskich, wzniósł w R. istniejący dotąd pałac. Istnieje jednakże tradycya, jakoby Piotr W. bawiąc w czasie wojny z Karolem XII w sąsiedniej wsi Pocieja Stawki i zdziwiony skromnością rezydencyi magnackiej, miał następnie het mana zabrać ze sobą na cały rok do Peters burga, a tymczasem wystawić mu kazał w Rożanie okazały pałac. Gmach ten w stylu włoskim spoczywał na wielkich dwupiętro wych piwnicach. Dół zawierał 24 pokoi skle pionych. Wspaniała sala, przez dwa piętra sięgająca, zajmowała środek gmachu. Od stro ny rzeki ciągnął się ganek 40 łokci długi a 5 szeroki, na marmurowych arkadach wsparty. Oddrzwia i kominki wszystkie były też z marmuru. Nad dachem wznosiła się mie dziana, pozłacana brama z herbem Pociejów. Zniszczony przez pożar około 1850 r. , pałac ten został odbudowany przez hr. Augusta Po tockiego, dziedzica R. Pamiątek przeszłości ni dzieł sztuki nie ma wcale. Cerkiew we wsi wraz z parauą założył w 1757 r. Antoni Po ciej. W 1845 r. wzniesiono murowaną. Szcze góły podaje Antoni Wieniarski w artykule Rożanka i Włodawa Biblioteka Warsz. , 1860 r. , III, 433. Br. Ch. Rożanka 1. mko rząd. nad Turejką, pow. lidzki, w 3 okr. pol. , gm. i okr. wiejski Rożanka, o 56 w. od Lidy a 144 w. od Wilna, ma 883 mk. 445 męż. i 438 kob. . Kościół par. katol. p. w. św. Piotra i Pawła z muru wzniesiony w 1764 r. przez wojewodę Paca. Par. kat. , dek. lidzkiego, 2097 wiernych; kaplica na cmentarzu grzebalnym. Okolica częścią wyniosła, częścią zaś równa, grunt zwirowaty, lasów mało. Dziedzictwo niegdyś Paców, dziś własność rządu, który ziemię oddał włościanom na wykup. Gmina Rożanka należy do 2 okr. pokojowego do spraw włościańskich, 2 rewiru powołanych do służby wojskowej z pow. lidzkiego oraz 2 okr. sądow. , obejmuje 64 wsi, mających 351 osad, zamieszkałych przez 4264 włościan płci ob. ; składa się z 2 okr. wiejskich Rożanka i Rakowicze. Szkoła gminna znajduje się w R. 75 uczn. . Podług spisu z 1864 r. było w gminie 619 dusz rewiz. włośc. uwłaszcz. i 1011 b. włośc. skarbowych. W skład okręgu wiejskiego wchodzą mko R. , wsi Podzamcze, Dowklewszczyzna, Wierzbiłki, Bobra, Podbobra, Zaborze, Potoka, NowoRóżanka, Kryszyłki, Dziakowce, Malewicze Dolne i Górne, Podróżanka, Ciejkowszczyzna, Makiowce, Dolina Zarzeczna, Dolina, Turówka; zaśc. Kryłyszki i Klimowszczyzna, oraz kolonia żydów rolników Malewicze, w ogóle w 1864 r. 838 dusz rewiz. b. włościan skarbow. 2. R. Nowa, wś włośc, pow. lidzki, w 3 okr. pol. , gm. , okr. wiejski Różanka, 2 dusze rewiz. J. J. Krz. Rózanka, potok, powstaje w obr. Różan ki wyżniej, w pow. stryjskim, w lesie Obnoha z pod granicznego grzbietu Karpat wscho dnich, w dolinie, nad którą od zach. wynosi się Czarna Repa 1288 mt. , nieopodal grani cy Seneczowa. Płynie na półn. leśnym ja rem, zabierając liczne strugi, nad którym od zach. wznosi się Hnyłyszcze i Ostry al. Wy soki Wierch 1245 mt. , a od wsch. Dychtowiec 1098 mt. . Dosięgnąwszy krańca gm. Różanki wyźniej zwraca się cokolwiek na półn. wschód aż po ujście Sekula; odtąd płynie na północ przez obszar Różanki niźniej a wreszcie od ujścia Sokoliszcza tworzy aż do końca biegu granicę między Tuchlą i Sław skiem. Uchodzi z praw. brzegu do Oporu. Dolina potoku nader urocza. Od zach. wzno szą się, dalej na półn. od Wysokiego Wier chu 1245 mt. szczyty Kozanowiec 987 mt. , Płaj 876 mt. , Sysylak 839 mt. , Demkowiec 824 mt. , Kiczerka 845 mt. i Wysoki Horb 845 mt. nad ujściem do Oporu. Od wschodu zaś grzbiet Sekula z szczytami Bajtyna 948 mt. , Olszanowiec 1043 mt. , Czyrak płd. 1251 mt, Czyrak płn. 1283 mi, wreszcie Tatarówka 1151 mt. . Przyjmuje liczne potoki, między nimi od lew. brzegu Kliwiński i Sokoliszcze, a od praw. Sekul z Sopuchem, Krzywy, Zwir z Norą i Rozlicz nym, wreszcie Różaneczkę. Długość biegu 21 kim. Źródła leżą około 1180 mt. , ujście zaś 561 mt. npm. Br. G. Różanka, niem. Rosaschutzhaus, al. Rosohütte, węg. Rózamenhaz, schronisko w dolinie Zimnej Wody, w Tatrach spiskich, zbudowa ne r. 1875 przez węg. tow. karpackie. Miejsce, na którem się wznosi, o godzinę drogi wgórę ponad Szmeksem, zwało się dawniej Kazalnicą. W r. 1885 wystawiono opodal od R. hotel, Kolbach zwany, z restauracyą i po kojami dla turystów. Z obszernej werandy hotelu cudowny widok na Łomnicę i cale jej otoczenie. Ob. Zimna Woda. Br. G. Różanka 1. z Sebastyanową, wś, pow. jasielski, w okolicy lesistej, u źródeł pot. Grodziskiej, uchodzącego pod Strzyżowem do Wisłoka. Wznies. wsi sięga 340 mt. Graniczy na zach. z Szufnarową, na połud. z Niewodną, na wschód z Grodziskiem a na północ z Zawadką. Wś ma 102 dm. . ą obszar więk.

Różanka

Rożanka