Łukasza z Górki, wwdy poznańskiego, i Olbrachta Łaskiego, wwdy sieradzkiego, zniszczyły miasto, przyczem kościoł popadł w ruinę. Dopiero w 1606 r. Anna z Sztembergów ks. Aleksandrowa Ostrogska, wwodzina wołyńska, listem z dnia 2 grudnia t. r. danym w Jarosławiu, odnawia erekcyę kościoła rówieńskiego. Następni dziedzice potwierdzali takową fundacyę i powiększali uposażenie proboszcza. W skutek zamieszek krajowych na początku XVIII w. kościół znowu podupadł tak dalece, że w 1718 r. ówczesny proboszcz ks. Stanisław Rzewuski świątynię tę po raz trzeci z gruzów prawie podźwignął, do czego przyczynili się hojnemi ofiarami nowi dziedzice Lubomirscy. Gdy i ten kościół z drzewa wzniesiony, do upadku kłonić się począł, w 1774 r. ks. Józef Junosza Piaskowski, proboszcz rówieński, położył kamień węgielny pod nową świątynię murowaną, budowę której ukończono dopiero w 1813 r. Z powodu jednak obrania niewłaściwego miejsca na moczarach i trzęsawiskach, z trzech stron wodą oblanych, mury wkrótce zaczęły się rysować, tak że w 1849 r. kościół zamknięto a nabożeństwo przeniesiono do małej cmentarnej kapliczki. W 1858 r. staraniem dziedzica ks. Kazimierza Lubomirskiego oraz miejscowego proboszcza ks. Stanisława Moroza rozpoczęto budowę nowej świątyni, która, z powodu nieuzyskania zezwolenia władzy, niezostała dotychczas ukończoną. Kościół rówieński był hojnie uposażony, oprócz wsi Tiutkiewicz i jurydyki kościelnej, z daru Koniecpolskiego, miał lokowaną u Lubomirskich sumę 52, 000 złp. oraz u okolicznej szlachty 48, 996 złp. 20 gr. , nadto posiadały oddzielne uposażenie istniejące przy niem altarye w liczbie sześciu, dwie prebendy i dwa wikaryaty. W ostatnich czasach wiele funduszów i legatów tego kościoła zaginęło, a ostatecznie w 1855 r. majątki i reszta kapitałów zostały zabrane na rzecz rządu. Przy kościele były bractwa św. Anny, zaprowadzone w 1663 r. przez ks. Szymona Brzeskiego i św. Trójcy, fundowane w 1753 r. przez Jana Peretyatkowicza. Z powodu niewykończenia budowy kościoła paraf. jedyną obecnie świątynią katolicką w R. jest kaplica cmentarna pod wezw. św. Józefa, z muru wzniesiona w 1764 r. przez ks. Lubomirskiego, podstolego koronnego. Nadto istniała kaplica przy miejscowem gimnazyum, wzniesiona w 1856 r. pod wezw. św. Stanisława, zamknięta w 1863 roku. Parafia kat. , dek. rówieńskiego ma 1040 wiernych; kaplice w Gródku, Omelanach, Arestowie, Chociniu. St. dr. żel. kijowskobrzeskiej, pomiędzy st. Zdołbunowo o 12 w. a Klewaniem o 21 w. , odległą jest o 366 w. od Kijowa, 126 w. od Kowla a 242 od Brześcia. Krańcowa st. dr. żel, rówieńskowileń skiej, będącej odnogą dróg poleskich, odległą jest o 478 w. od Wilna. R. jest jednem z dawniej szych miast na Wołyniu, o początkach którego przechowały się piśmienne ślady. Na początku XV w. R. , będąc jeszcze siołem, wraz z przyległemi włościami należało do rodziny Dyczka, ziemianina łuckiego. Jeden z jego potomków Iwaszko Dyczko Wasylewicz sprzedaje to mienie w 1461 r. kn. Semenowi Wasilewiczowi Nieświckiemu za 300 kóp szerokich groszy praskich. Kn. Semen zmarł w 1479 r. , zapisawszy całe swe mienie żonie swej Maryi i córce Anastazyi, wydanej za kn. Semena Jurjewicza Holszańskiego. Kn. Marya objąwszy zarząd majętności, zięć jej bowiem oddany całkiem na posługi kraju, nie miał na to czasu, poczęła budować w R. wielki zamek i osiedlać to miejsce, przeznaczając je na miasto i od założonego przez siebie zamku ks. Rówieńską zwać się poczyna. Na jej prośby król Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu prawo magdeburskie i w ogólności otaczał je wielką pieczołowitością. Król Aleksander dnia 21 grudnia 1500 r. nadaje miastu przywilej na jarmark na św. Szymona Letoprowodcy, a Zygmunt I d. 11 czerwca 1507 r. zatwierdza dawne przywileje oraz uwalnia R. od zmiany podwód gościnnych. Wkrótce potem zamek rowieński zgorzał a kn. Marya nowy budować rozpoczęła. Po śmierci kn. Semena Holszańskiego 1503 r. zaczęły się nowe kłopoty dla kn. Maryi. Sąsiedzi jej, ziemianie wołyńscy Ihnat, Bohdan i Iwaszko Dziewszyce poczęli rościć pretensye do posiadłości jej w okolicach R. Dopiero wyrokiem Zygmunta I d. 11 lipca 1515 r. w Wilnie wydanym, pretensye Dziewszyców uznano za niesłuszne a kn. Maryi spokojnego posiadania dóbr tych dozwolono. Wkrótce potem kn. Marya usunęła się od zarządu dóbr, zdając je na jedyną wnuczkę Annę Tatianę, pierwszą żonę ks. Konstantego Ostrogskiego, hetmana w. litew. , który w faktyczne władanie dóbr wstąpił po śmierci kn. Maryi Rówieńskiej, zmarłej w 1518 roku. Ks. Anna Tatiana nieowiele przeżyła babkę, zmarła bowiem w 1521 r. , pozostawiając małżonkowi jedynego syna Eliasza Ilija, który w dziale po śmierci ojca 1531 r. odziedziczył Równe. Kn. Ilij, ssta bracławski i winnicki, zaręczył się w 1536 r. z Anną Radziwiłłówną, córką Jerzego, hetmana w. lit. , przyrzeczoną już pierwej Gasztoldowi, wwodzie nowogródzkiemu, który ustępując swego prawa ks. Ostrogskiemu, pojął za żonę młodszą siostrę Barbarę. Jednak i Ilij chciał się wycofać ze swych zobowiązań, z czego wynikła rozgłośna sprawa, która oparła się aż o sejm. Dekretem z d. 27 gru

Równe