fu. Z folw. tym stanowiły poprzednio jedną całość dóbr wś Krzywobole os. 13, z gr. mr. 287; wś Smolnica os. 39, z gr. mr. 167; wś Pielany os. 15, z gr. mr. 213; wś Pokalniszki os. 9, z gr. mr. 50. Za czasów Rzpltej stanowiła ststwo niegrodowe rosieńskie położone w wojew. i pow. trockim. Podług spisów podskarbińskich z 1562 r. zaliczało się do dóbr stołu królewskiego, następnie przemienione na starostwo, obejmowało trzy zniszczone bardzo wsie Roś, Pelikany dziś Pielany i Krzywobole, które w 1766 r. posiadał Mateusz Baranowski, opłacając kwarty 150 złp. a hyberny 20 złp. 20 gr. Roś, Rossa, rzeka w gub, grodzieńskiej, lewy dopływ Niemna, bierze początek w pow. wołkowyskim z błota t. n. , niedaleko źródeł Zelwy, między mkiem Porozowem a Nowym Dworem, i uchodzi do Niemna pod wsią Koreniszki w pow. wołkowyskim, o 8 w. po niżej ujścia Zelwy. Długa do 100 w. , szeroka do 8 sażeni, spławna na wiosnę; obraca 12 młynów. Brzegi ma nieco wzniesione, dość suche, pokryte dobremi łąkami. Płynie z po łudniowegowschodu na północnyzachód na Mścibów i Roś. Przybiera rzeczki Dymówkę, Chorążankę, Łopienicę, Jasionowicę, Woł kowyję, Moczulinę, Porozówkę, Górczycę, Gnieznę, Swięcicę i Nietupę z Ostrowicką i Gniezną. J. Krz. Roś, mko nad rz. Rosią, dopł. Niemna, pow. wołkowyski, w 4 okr. pol. , gm. Roś, o 16 w. od Wołkowyska a 65 w. od Grodna, przy drodze poczt. z Wołkowyska do Grodna. W 1878 r. 794 mk. 380 męż. i 414 kob. , w tej liczbie 434 żyd. Posiada zarząd okręgu polic. dla 5 gmin pow. wołkowyskiego i zarząd gminy. Kościół par. p. w. św. Trójcy, z muru wzniesiony w 1611 r. przez hetmana Hieronima Chodkiewicza, ze statuą Zbawiciela, cudami słynącą. Par. kat. , dek. wołkowyskiego, ma 1100 wiernych; kaplica w Moczulnej. W parafii powierzchnia wzgórzysta, pokryta krzakami, bagnami i łąkami; gleba piaszczysta, żwirowata i gliniasta. Zroszana rz. Rosią, Moczulanką i Wiechutnianką. Dobra R. należą do Stefana hr. Potockiego. W R. znajdowały się trofea i sprzęty stołu, zdobyte przez Stefana Czarnieckiego w 1656 r. na Karolu Gustawie. Roś, mylnie Rośś, rzeka w gub. kijowskiej, prawy dopływ Dniepru. Bierze początek w pow. berdyczowskim na polach wsi Ordyńce, z urwistego, lasem porosłego owragu, w biegu swym rozgranicza pow. skwirski od taraszczańskiego, przepływa następnie wasylkowski i kaniowski i uchodzi do Dniepru w pow. czerkaskim pod wsią Piekary. Płynie zrazu na wschód, potem ku północy, ód Pohrebyszcz wykręca się znowu na wschód, przy Wołodarce zwraca na północ a od Bia łej Cerkwi na Bohusław i Korsuń znowu ku wschodowi płynie. Od źródła do futoru Bosy Bród brzegi ma płaskie, lasem i trzciną zaro słe, dalej do Wołodarki wysokie i kamieniste, potem niskie i po części błotniste, w pow. wasylkowskim znowu wyższe i skaliste a od Korsunia niskie, piaszczyste lub błotniste. Koło Korsunia R. dzieli się na dwa łożyska, tworzące niewielką wyspę skalistą. Długość biegu wynosi 282 w. Szerokość różna, w gór nym biegu od 1 do 10 sażeni, w średnim oko ło 25 saż. , a w pow. czerkaskim od 25 do 35 saż. ; rozlewa od 300 saż. do 1 wiorsty. Głę bokość podczas zwykłych wód wynosi miej scami do 10 stóp, w czasie rozlewu wiosenne go znacznie się podnosi i woda niszczy nad brzeżne tamy i gacie. Szybkość biegu wynosi od 1 3 4 do 2 1 2 stóp na sekundę. Woda za marza około 20 listopada st. st. , puszcza zaś w końcu marca. Dolina R. jest rozgałęziona i szeroko rozlana. Cała okolica, z której R. uprowadza wody, nazywa się Porosiem i two rzy odrębną całość, bo R. jest ostatnią znacz niejszą rzeką, która z prawej strony do Dnie pru wpada. Na południe od Porosia zaczynają się już właściwe suche stepy. Pod wzglę dem przemysłowym rzeka ta przedstawia wielkie korzyści, do czego przyczynia się obfitość wód, szybkość biegu, brzegi kamie niste oraz bogactwo okolicy. Ważne ma tak że znaczenie pod względem strategicznym, utrudniając przeprawę wojsk zmierzających w stronę Kijowa. Do rz. Rosi wpadają z le wej strony Samiec, Orechwatica, Krasnyj Staw, Ruda, Rubczenka, Bereżanka, Skwirka, Rostawica, Kamionka, Protoka, Uzień, Rakitna, Horochowatka, Niechworoszcz, Korsunka, Rosawa; z prawej strony Kojanka, Rośka, Mołoczna, Torcz, Nastaszka, Baskun, Torkan, Czesnia, Salicha, Kotłuja, Monastyrka, Stara Sinica, Chrabra, Porozowica i wiele in. O Rosi znajdują się liczne wzmianki w doku mentach ogłoszonych przez komisyą archeograficzną w Kijowie ob. Skorowidz Nowic kiego, str. 690. J. Krz, Rosa al. Rossa, cmentarz wileński, położony na południe od miasta, pomiędzy przedmieściem Ostry Koniec i Popławy. Zajmuje on przestronną, z licznemi pagórkami dolinę, malowniczo ocienioną w większej części drzewami. Założony został w 1796 r. staraniem ówczesnego burmistrza wileńskiego Bazylego Muellera, który przeznaczył na cmentarz niewielką przestrzeń w dolinie Rosa, staranie nad nim powierzając ks, misyonarzom. Wyznaczony szczupły obręb zapełnił się wkrótce grobami, tak że w 1801 r. misyonarze zmuszeni byli dokupić więcej ziemi, opasali cały cmentarz drewnianym parkanem i wznieśli

Roś

Roś

Roś

Roś