której źródło leży przy Zęblewie 176 mt. I n. p. m, , a której długość wynosi nieomal 3 mile. Pod Gościcinem łączy się z Bolszewską strugą Gościcińska Gossentiner Bach, przy chodząca z pod Wysoki. Oba strumyki płyną przez piękną okolicę, którą przerzyna kolej pomerańska, przechodząca przez Bolszewską strugę, między Zieleniszem a wejherowskolęborską szosą nawet trzy razy. Pod Wej herowem uchodzi do Redy potok Cedron, 3 5 mili długi, wypływający z lasu gniewo wskiego. Niedaleko ujścia zaś wpada do pra wej odnogi Stremming rz. Biała. Z lewej strony uchodzą do R. tylko dwa znaczniejsze dopływy jeden z pod Rybna, drugi z pod Kniewa, Młyny pędzi R. pod Kłębowem, Boii szewem, Wejherowem, w Nanicu, Pieleszewie, Redzie i Brzeźnie, hamernie zaś w Wej herowie, Nanicu i Redzie. Obfituje w ryby, zwłaszcza łososie. Pod Brzeźnem znajduje się jaz, gdzie chwytają łososie na sprzedaż. W dolnym biegu dzieli R. Pucką kępę od Oksywskiej ob. Die Kassubei und TuchlerHaide Ton Pemin, str. 64 i 65; Gesch. d. Kr. Neustadt Ton Prutz, str. 3. Co do wzmianek w dok. o R. por. Gręzowo, Mrzezin i t. VIII, str. 673. Kś Fr. Reda, niem. Rheda, wś włośc, w Kaszubach, nad rz. t. n. , pow. wejherowski, odl. 8 1 klm. na wschód od Wejherowa. Posiada kościół katol, filialny, w pruski mur budowany, szkołę 2klas. 2 naucz. , 153 dzieci, st. drogi żel. gdańskosłupskiej, agenturę poczt, i st. tel. , kilka młynów i hamernią. Gleba piaszczysta ale dosyć urodzajna. Znajdują się znaczne pokłady torfu, na wschód ciągną sie wielkie moczary Mostowe grosses Bruecksche Bruch, na zachód zaś na wyżynach rozległe lasy. Mieszkańcy trudnią się głównie rolą i hodowlą bydła. Dworzec dr. żel. , odl. 2 2 klm. na płd. od wsi. R. obejmuje lazem z dworcem 10 gburskich posiadeł i 52 zagród, razem 88 włok i 12 mr. , czyli 687 ha. W 1869 r. było 692 mk. , 629 kat. , 63 ew. , 55 dm. ; 1885 r. zaś 79 dm. , 170 dymów, 784 mk. 691 kat. , 90 ew. , 1 dysyd. i 2 żyd. . Kościół par. tak kat. jako i ew. znajduje się w Rumii o 7 klm. . Tutejszy kościół katol. p. w. św. Katarzyny, patronatu rządowego, był dawniej parafialnym. Dopiero r. 1683 został przyłączony do Rumii. Przy kościele istnieje bractwo różańcowe. W skład filii wchodzą Reda, Ciechocin wś i ol. , Rekowo z wybudowaniami, Łężyce, Zagórze, Gniewowo, Pieleszewo, Biała, Szmelca Zagórska, Zbiechowo, Reszki, Pińsk, Nowydwór, Wyspowo, Starapiła i Widlin z łąkami. Wizytacya Rozdrażewskiego z r. 1583 donosi, że tu był kościół drewniany. Proboszcz posiadał 4 włóki, ale nie całe. Włościan było 5, dawali mesznego od włóki pół korca żyta i tyleż owsa coloni enim singuli tres cum demidis laneos colunt. Oprócz tego należały do par. Rakowe, Ciechocin, Gniewowo, Zagórze, Łężyce i Pieleszewo. Proboszczem był Wawrzyniec Barański str. 12. R, 1635 odnawia Władysław IV sołtysowi Szymonowi Borsch jego przywilej, który w wojnie z Gdańskiem wraz z wsią był się spalił ob. Gesch. d. Kr. Neustadt, von Prutz, str. 206. Według lustracyi z r. 1658 był tu tylko 1 gbur i 3 puste posiadła tamże, str. 140. Ciekawe szczegóły zawiera lustracya ststwa puckiego z r. 1678 Reda wieś ma włók 20, kościół w tej wsi juris patronatus J. K. M. , kościelnych włók 4. Sołtys Szymon Berzk siedzi na 3 włók. za przywilejem; podwody gdy nakażą z zamku odprawuje, albo jak conventum było z nim, za nie dawać ma fi. 24, zubożał. Gbur w tej wsi szarwarkowy Marcin Zela siedzi na 3 włókach, po większej części zarosłych, powinność jego do folw. pieleszewskiego robić bydłem samowtór 3 dni w tydzień od św. Marcina do św. Wojciecha, a dalej po dni 4 na tydzień. Czynszu daje 4 grzywien pruskich, 6 kur albo pieniędzy za nie fl. 4 gr. 15, jaj mędel albo gr. 6za nie; przędzę wyprządz na rok łokci 24 albo jeśli zamek będzie chciał, każdy gbur za przędzę da fl. 1 gr. 15. Ten gbur ma budynki dobre, sam je opatruje. Drew na każdy rok pół pręta w lesie wyciąć, wywieść, spławić rzeką i wystawić u Beki powinien, a wtenczas 4 niedziele wolne ma od szarwarku. Osad pański ma taki wołów 4, krów 2, świni 4, jałowiąt 2, koni 4; dwa wozy bose, na każdem kole po czterech rynkach żelaznych; pług z jedną parą żelaz; cofta cofry, oska, wici i inne potrzeby do pługa cale żelazne; szli konopnych 4, uzd konopnych z wędzidłami żelaznemi 4; 1 waga żelazem okowana i wici żelazne przednie, siekiera 1, wideł gnojowych żelaznych 2, widły sianne żelazne 4, kos do traw 2, kosa do sieczki 1, lada z stalnicą 1, babka i młotek do klepania kos 1, żyta wysianego korcy 18, owsa korcy 12, jęczm. 10, jarki 3, grochu 1. Ten gbur ma 3 synów, czwartą dziewczynę, niedorosłe. Notandum taki osad gburów w starostwie całem puckiem jest, który się już pisać nie będzie, ale gdy się wspomni gbur szarwarkowy supponitur, że ma tyle. Jan Helwar, karczmarz, poddany, z żoną, ma dzieci dwoje małych, siedzi na włóce 1 za przywilejem; jego przodek miał dożywocie, bo sam karczmę budował, którą po śmierci jego zamek z gruntami odebrać może successoribus, zapłaciwszy szacunek budynków. Co zleciliśmy uczynić, ponieważ pomarli ci, którym dożywocie służyło. Większy tedy czynsz z tej karczmy iść może, ponieważ dotąd tylko 7 fl. dawano. Piwo i go

Reda