okr. pol. , o 63 w. od m. Wilejki, 4 dm. , 47 mk. 2. R. , fol. pryw. nad bezim. rzką, pow. wilejski, w 3 okr. poL, o 63 w. od Wilejki, 1 dm. , 6 mk. katol. Ratowice, niem. Rattwitz, 1352 Raduschowitz, 1371 Rathowicz, wś i dobra, pow. olawski, par. ew. Laskowice, kat. u św. Małgorzaty w Wrocławiu. Obszar większej posiadłości dzieli się na część królewską dawniej bisk. Wrocław. i prywatną. W 1842 r. było tu 119 dm. , 1115 mk. 316 kat. , szkoła. Ratowicze, wś, pow. sokólski, w 1857 r. 18 ewang. Ratowiec, uroczysko i osada, pow. sokólski, w 3 okr. pol. , gm. Czarna Wieś, o 30 w. od Sokółki. Ratowiecka Wólka, wś, pow. sokólski, w 3 okr. poi, gm. Czarna Wieś, o 24 w. ód Sokółki. Ratówka, zaśc. w pobliżu rz. Uszy, pow. ihumeński, przy gośc. pomiędzy zaśc. Szabunie i folw. Ratkowszczyzna, w 2 okr. pol. śmiłowickim, gm. Wierchmień; od końca zeszłego stulecia do niedawna własność Moniuszków; grunta lekkie, miejscowość leśna. Ratowo 1. wś, fol. i dobra nad rz. Mławką, przy zbiegu jej z Działdówką, pow. mławski, gm. Ratowo, par. Radzanów, odl. 21 w. od Mławy, posiada kościół i klasztor pobernardyński, kasę wkładowozaliczkową, cegielnię, karczmę, 32 dm. , 354 mk. i 3404 mr. obszaru w tem 689 mr. roli, 395 mr. włościańskiej ziemi i 244 mr. nieuż. . Klasztor bernardynów założył tu wraz z kościołem w 1685 r. Tomasz Narzymski dziedzic R. Obecny kościół murowany pochodzi z 1736 45 r. W kościele znajduje się głośny z cudów obraz św. Antoniego z Padwy, gromadzący na odpust 13 czerwca licznych pielgrzymów. Dobra te wraz z Rad, zanowem od 1806 do 1830 r. były własnością Józefa Niemojewskiego, gener. wojsk polskich, następnie należały do Sadkowskiego. R. gmina należy do sądu gm. II okr. , obejmuje 18, 413 mr. obszaru 1257 mr. nieuż. , 6206 mk. W gminie znajduje się klasztor i kościół katol. , 1 ewang. dom modlitwy, synagoga, 6 wiatraków, 2 tartaki, gorzelnia, 2 młyny wodne, 1 cegielnia, 4 karczmy. W skład gminy wchodzą Agnieszkowo, Adamowo, Adolfowo, Bębnowo, Bębnówko, Beżany, BudyBudzkie, B. Zofijki, B. Brzeziny, B. Wolińskie, Breginie, Brzeźno, Bojanowo, Cegielnia, Gradzanowo Zbieńskie, Giełczyn, Giełczynek, Goszczk, Józefowo, Kalasantowo, Luszewo, Łaszewska Wola, Maryśka, Mączki, Prusoein, Ratowo, RatowskieBudy, Radzimowice, Radzanów, Radzanówek, Rydzyn, Staroguby, Trzcieniec, Wygoda, ZgliczynPobodzy, ZglWitowy. 2. R. Stare i R. Piotrowe, wś szl. , pow. łomżyński, gm. i par. Śniadowo. Wspominane w dok. z 1415 r. Gloger, Ziemia łomżyńska. W 1827 r. R. Stare ma 10 dm. , 56 mk. a Piotrowo 16 dm. , 74 mk. Br. Ch Ratowo 1. Stare, fol. do Głogowca, pow. mogilnicki, ma 1 dm. i 8 mk. 2. B. Nowe, nazwa Gadowa ob. . RatowskieBudy, fol. , pow. mławski, gm. Ratowo, par. Radzanów, odl. o 25 w. od Mławy, 1 dm. , 7 mk. , 45 mr. Ratowszczyzna, fol. , pow. sejneński, gm. i par. Sereje, odl. od Sejn 42 w. Ratowty 1. wś, pow. wiłkomierski, gm. i par. Wieprza, o 18 w. od Wiłkomierza; własność Sudyków. 2. R. , okolica, tamże, o 16 w. od Wiłkomierza. Ratowtyszki, dobra, pow. poniewieski, w 4 okr. pol. , o 34 w. od Poniewieźa. Ratteick niem. , dobra ryc, z agenturą poczt. , pow. Sławiński, w 1877 r. 365 mk. ew. W miejscu jest huta szklana i tartak. Kś. Fr. Ratucicze, ob. Ratutycze. Ratułów, wś, pow. i obw. sąd. nowotarski, nad pot. Bystrym, o 15 klm. na płd. zach. od Nowegotargu a 7 1 2 klm. na płd. wschód od Czarnego Dunajca. Graniczy od wsch. z Międzyczerwonem, od płn. i zach. z Cichem, a od płd. z Zubsuchem. Przez obszar R. z płd. na północ przepływa potężny strumień Bystry, dzielący wieś na dwie połaci wschodnią i zachodnią. Potok ten wpływa tu z obszaru Zubsuchego, a wchodzi następnie na obszar Rogoźnika. W części wschod. , nad granicą Międzyczerwonego, rozpościera się wzgórze Bachledówka 952 mt. . Zachodnią zaś połać stanowią stoki wzgórza Nad górkami 844 mt. . Wznies, obszaru a droga z Miętustwa, do 800 mt. , na płd. od granicy R. z Miętustwem, b o 650 mt. dalej na płd. budynki po zach. stronie drogi 707 mt. ; c płd. brzeg pot. Bystrego, o 1350 mt. poniżej granicy Ratułowa z Zubsuchem, 758 mt. ; d ujście pot. przybywającego od, granicy Międzyczerwonego do Bystrego, do 900 mt. , poniżej granicy zubsuskiej, 753 mt. ; e wierch na granicy Ratulowa z Cichem, po drodze z R. do Kościelisk, 1075 mt. , wprost na zach. od poprzedzającego wzgórza, 892 mt. W 1869 r. obszar mniejszej posiadł. obejmował roli or. 2017, łąk i ogr. 199, past. 164, lasów 175 mr. austr. Więk. posiadłości nie ma. W r. 1777 było 175 dm. , 828 mk. ; 36 źrebiąt, 138 koni, 112 wołów; w 1799 r. 197 dm. , 1137 mk. ; 4 źrebiąt, 179 koni, 48 wołów; w 1824 r. 206 dm. , 1072 mk. 204 koni, 62 wołów, 473 krów, 409 owiec; w 1869 r. 220 dm. , 1139 mk. ; w 1880 r. 239 dm. , 1085 mk. Wieś ta zwała się pierwotnie Radultów od sołtysa Radułta. Według lustracyi z roku 1636 było tu siedlarzy i zarębników 19, zagrodnik 1, chałupn. 2; było w niej sołtystwo; czynszu rocznego płacili

Budy

Ratowice

Ratowice

Ratowicze

Ratowiec

Ratowiecka

Wólka

Ratówka

Ratowo

Ratowskie

Ratowszczyzna

Ratowty

Ratowtyszki

Ratteick

Ratucicze

Ratułów