włośc. 369 dz. Należy do dóbr romanowskich, dawniej hr. Ilińskich, obecnie Steckich. L. R. Rajek, ob. Rajki. Rajenczyszki, wś, pow. kowieński, w 2 okr. pol. , o 63 w. od Kowna. Rajewka, rzeczka w pow. radomyskim, prawy dopływ rz. Biełki praw. dopływu Teterowa; przepływa pod wsią t. n. Bieg ma od wschodu ku zachodowi. Rajewo 1. mylnie Bajewo na mapie Chrzanowskiego, przedm. Zbąszynia, pow. międzyrzecki, na lew. brzegu Obry, nad jez. Zbąszyńskiem, pod Zamkiem; par. , okr. miejski, poczta i st. dr. żel. w Zbąszyniu; ma 27 dm. , 206 mk. W r. 1580 składało się z 13 zagrodników z rolą. 2. R. al. Rajewskie Holendry, tamże, o 3 klm. poniżej Rajewa i Zbąszynia, liczą 49 mk. w 7 dm. Rajewskie, zaśc, należy do mta Mozyrza, ob t. VI, 755. Rajewszczyzna 1. dwie wsie i dobra, pow. wilejski, w 1 okr. pol. , gm. Mołodeczno, okr. wiejski Rajewszczyzna, o 5 i 6 w. od gminy a 24 i 25 w. od Wilejki, przy b. drodze poczt. z Wilna do Mińska. Fol. ma 1 dm. , 11 mk. prawosł. ; wś zaś 16 dm. , 148 mk. w 1864 r. 60 i 8 dusz rewiz. . W 1864 r. własność Oskierków, dawniej attyn. Mołodeczna ks. Ogińskich; podług spisu z 1866 r. własność skarbowa. W skład okręgu wiejskiego wchodzą wsie R. , Choromczyce, Krynica, Siliwonówka, Adamowicze, Góranin, Wołki, Koszewniki, Wiewiory, Myślewicze, Ruchle, w ogóle 303 dusz rewiz. włościan uwłaszczonych, 8 jedno dworców i 2 b. ludzi dworskich. 2. R. , zaśc. nad bezim. dopł. Niemna, we wschodniej części pow. nowogródzkiego, w 5 okr. pol. snowskim, gm. Horodziej, o 9 w. od st. drogi żel. moskiewskobrzeskięj Horodziej, ma 16 osad; miejscowość małoleśna, grunta lekko faliste, szczerkowe. 3. R. , wś nad Sożą, pow. mścisławski, posiada prom i przystań dla materyałów leśnych. Rajgras, fol. , pow. ciechanowski, gm. i par. Opinogóra, odl. o 6 w. od Ciechanowa, 1 dm. , 11 mk. , 91 mr. Rajgród, osada miejska nad jez. Rajgrodzkiem, przed 1867 r. miasteczko, pow. szczuczyński, gm. Przestrzele, par. Rajgród. Leży przy drodze bitej z Warszawy do Kowna, pomiędzy Grajewem a Augustowem, odl. 224 wod Warszawy, 31 w. od Szczuczyna, 17 1 2 w. od Grajewa, 3 w. od granicy pruskiej. Osada zajmuje półwysep wchodzący w jezioro, na krańcu półwyspu wznosi się nasyp grodzisko, zwiany Górą zamkową, czworokątny u szczytu, mający 390 kroków obwodu. R. posiada kościół paraf. drewniany, kościół ewang. reformowany, synagogę, szkołę począt. , urząd gm. , st. poczt. , aptekę, 217 dm. , 3916 mk. 1932 męż. , 1984 kob. . Do osady należy 2696 mr. ziemi. Odbywa się tu 6 jarmarków. Ludność przeważnie żydowska, trudni się drobnym handlem, którego główny artykuł stanowią ryby wędzone sielawy i węgorze. Około r. 1280 Narymunt, ks. litewski, wkroczył na Podlasie i zająwszy kraj cały, dał go za udział bratu Trojdenowi. Ten dla zabezpieczenia granic od Prusaków i Mazurów, wzniósł gród warowny nad Jeziorem. W akcie rozgraniczenia Podlasia ziemi wizkiej i goniądzkiej z Litwą w 1358 r. Kod. Maz. , 73, R. wymieniony jest jako punkt graniczny wraz z rzeką Netta. Czy zamek Rongart, wzniesiony wedle Wiganda w 1360 r. przez Kazimierza W. i zburzony wkrótce przez Krzyżaków, można uważać za Rajgród, jest rzeczą wątpliwą. Zdaje się że R. należał do Litwy i był własnością książęcą, nadaną następnie kniaziom Glińskim. Gdy głośny w dziejach kniaź Michał za zdradę został ukarany konfiskatą, rajgrodzkie dobra 1509 r. nadane zostały przez Zygmunta I Mikołajowi Radziwiłłowi, woj. wileńskiemu. W ciągu XVI w. ststwo rajgrodzkie występuje w regestrach poborowych bądź oddzielnie, bądź też jako tenuta, łączona ze ststwem augustowskiem. W 1580 r. dochód z obu oceniony na 2967 zł. gr. 25, kwarta zaś oznaczona 593 fl. 17 gr. W 1593 r. wyznaczono ststwo rajgrodzkie na gwarancyą oprawy dla Anny, żony Zygmunta III ob. Podlasie, t. VIII, 417. W 1616 r. zostaje ststwo w ręku Piotra Dulskiego a w 1632 r. na akcie elekcyi Władysława IV podpisał się Krzysztof Dulski, rajgrodzki i augustowski starosta Vol. Leg. , III, 145 i 365. Lustracya z r. 1664 wspomina, iż na starostwie rajgrodzkiem zabezpieczono posag królowej Maryi Ludwiki; obejmowało wtedy miasto R. z folw. i wsie Dręstwo, Krocówka, ludziki, Czarnylas, Kosówka, Miecze, Kosiły, Chmiele, Barszcze i dwa lasy, zw. Rybczyna i Bełza. W 1674 r. ststą rajgrodzkim jest Jan Kazimierz Tedwin, podkomorzy derpcki Vol. Leg. , V, 131. Król Jan III przywilejem 1679 r. potwierdza nadane przez Annę z Radziwiłłów Kiszczynę prawo magdeburskie i różne swobody dla tego miasta. W 1771 r. posiadali je Dominik Medeksza, podkomorzy kowieński, wraz z żoną Anną z Wilczewskich, którzy zeń opłacali kwarty złp. 1298 gr. 18, a hyberny złp. 1096 gr. 29; jednakże już na sejmie warszawskim w r. 1775 Stany Rzpltej nadały te dobra narodowe w emfiteutyczne posiadanie Rydzewskiemu, podstolemu wizkiemu, wraz z wójtostwem Vol. Leg. , VIII, 141. D. 22 maja 1831 r. generał rossyjski Sacken, uważając pozycyą R. jako klucz wdztwa augustowskiego i Litwy, zajął miasto z korpusem 7000 żołnierzy, umocniw Rajek Rajek Rajenczyszki Rajewka Rajewo Rajewskie Rajewszczyzna Rajgras Rajgród