tuskim a gdańskim. Zaraz za Luiskami przyjmuje z prawej strony z pod Przyjaźni strugę Ellerbeck może Luiską. Potem mija Niestępowo, Sulmin, Widlino, Łapino i Kolbudy. Tu tworzy mały wodospad i przyjąwszy z praw. brzegu Reknicę, przerzyna trakt gdańskoko ścierski. Od Popówki aż do Pruszcza płynie przeważnie w zach. kierunku, tworząc znaczne wygięcia. Na tej przestrzeni leżą nad nią Dolne i Górne Prągowo, Bielkowo i Bielkówko, Gołąbkowo, Goszyn, Prędzieszyn, Straszyn i Jaśki. Nieco przed Pruszczem zwraca się R. nagle ku północy i dzieli się na dwie odnogi, Nową i Starą Radunię. Ostatnia płynie naprzód przy św. Wojciechu i Lipiczu w płn. kierunku; przed wsią Nobel wykręca się ku wschodowi i przy Nonnenhof uchodzi do Motławy. Nowa Radunia nie jest właściwą rzeką, lecz kanałem 1 1 2 mili długim, wykopanym za czasów krzyżackich między r. 1348 1354 przez Gdańszczan. Ciągnie się on prostą linią przy Świnich Głowach, Górce Hoppenbruch i Starym Szotlądzie równolegle z szosą i kol. gdańską do Gdańska, gdzie się łączy z Motławą, zasilając wodą liczne młyny i fabryki. Dla tego w czasach wojennych nieprzyjaciele często go przecinali, co dla Gdańszczan zawsze wielkim było ciosem. Uczynili to najprzód Krzyżacy r. 1454 i 1455, gdy Gdańszczanie stanęli po stronie związkowców. Za ich przykładem poszedł r. 1577 Stefan Batory, potem r. 1734 Rossyanie pod generałem Lascy, wreszcie r. 1811 Francuzi pod ks. Eugeniuszem. Podział wody między Starą a Nową Radunią reguluje śluza przy Pruszczu. Spad ma R. bardzo znaczny. Jezioro Stasiczno bowiem, zkąd wypływa główna jej odnoga, leży 505 st. npm. a długość rzeki od Ostrzyc począwszy wynosi tylko 9, a z zakrętami 13 mil. Spad ten jest nieregularny; bowiem od Ostrzyc do Żukowa na 2 4 5milową przestrzeń przypada 165, 33 stóp; od Żukowa do Niestępowa na 1 2 5 mili 27 stóp; od Niestępowa do Kolbud na 1 1 10 mili 17307; od Kolbud do Jasków na 2 1 10 mili 2067 stóp, wreszcie od Jasków do śluzy pod Pruszczem na 1 5 mili 27, 12 stóp. R. nie jest spławna, ale pędzi za to wiele młynów i hamerni. Brzegi rzeki są po większej części bardzo wysokie; okolica przez którą płynie należy do najpiękniejszej na ziemi kaszubskiej ob. Land und Leute des Landkr. Danzig von Brandstaeter, str. 76 80; Program gimn. św. Jana w Gdańsku z r. 1869, gdzie jest i mapa jeziór raduńskich; Kassubei und Tuchler Halde von Pernin, str. 68. Niektórzy utrzymują, że Radunia jest to ów Eridanus, o którym wspomina już Hezyod Theog. 338 i Herodot III, 115, opowiadający, że na północ jest w Europie rzeka Eridanos zwana, wpływająca do morza północnego, zkąd bursztyn pochodzi. W tej rzece utopił się według greckich mitów Faeton, strącony gromem Jowisza z rydwanu słonecznego ob. St. Adalbert von Pawłowski, 1868, str. 57. 2. R. , niem. Radaunesee, naj większe z jezior raduńskich. Do klasztoru w Żukowie należała jego północna cześć od wsi Przewozu do Chmielonka ob. Klasztory żeńskie p. Fankidejskiego, str. 61, 3. R. , niem. RaduhnerSee, jezioro na pograniczu pow. kościerskiego i chojnickiego; nad niem leży wś Raduń. Kś. Fr. Radunica, rzka w pow. mozyrskim ob. Mozyrz, t. VI, 758. Radunin, wś, pow. sokólski, w 3 okr. pol. , gm. Ostrów, o 39 w. od Sokółki. Raduńka, rzeczka w pow. lidzkim, prawy dopływ Dzitwy, wypływa z błot około wsi Lewkiszki, płynie w kierunku południowowschodnim pod wsiami Lebiedniki, Nowosady, Maczuńce, Kiwańce, Poluńce, mkiem Raduń, wsiami Horodyszcze, Rachny, Mielewicze i Kiemejsze. Radunka, w dokum. Roduń, rzeczka na lewym brzegu Dniepru, powyżej Kijowa, dopływ Czartoryi, stanowiła granice ziemi monasteru Michajłowskiego. Raduńka al. Radunka, potok, powstaje w lesie Kożuchu 499 mt. , na granicy gm. Wirszowic i Jakubszowic, w pow. opawskim. Płynie zrazu na płd. wschód, poczem zwraca się na płn. i wchodzi na obszar Radunia, płynąc uroczą doliną. Przepływa tu trzy stawki, a opuściwszy obszar Radunia, przechodzi na łąki Kileszowic Gilschwitz i uchodzi do prawego ramienia Morawicy, zwanego Młynówką Muehlbach. Długość biegu 9 klm. Raduńskie jeziora, niem. RadauneSeen, grupa 22 jezior, które rozłożyły się w formie elipsy, dokoła wyniosłego tarasu wyżyny baltyckiej, ciągnącego się z płd. zach. na płn. wschód prawie przez środek pow. kartuskiego. Pierwsze z rzędu jest jez. Stasiczno al. Stężyckie, wznies. 162 mt. npm. zachowujemy tu porządek, w jakiem te jeziora są ponumerowane na mapie dodanej do programu realnego gimnazyum św. Jana w Gdańsku z r. 1869. Z kolei idzie jez. Radunia, największe z całej grupy, także 162 mt. wznies. , 2 mile długie a 1 20 do 1 5 mili szerokie. W najwęższem miejscu poniżej Przewozu Lindenhof przechodzi kartuskobytowska szosa. Południowa część jeziora nazywa się Odnogą. Zatokami niejako tego jeziora są pod Łączynem w płd. stronie jez. Łączyńskie, w płn. Nierzostowe. Odnoga przy Łączyńskiej Hucie zowie się Modszadowo a pod Lipowcem Karsno. Z zach. strony spływają do jez. Raduńskiego jeszcze trzy ważniejsze Nowowiejskie, Borucińskie i Glinno, Między Żurominem a Boru

Radunica

Radunica

Radunin

Raduńka

Radunka