dwie grzywny szły dla mistrza szkoły, zapewne istniejącej od fundacyi miasta. Była też pewno z tejże daty łaźnia miejska 1521. W tym czasie na prośbę Lismanina, Bona zrestaurowała kościół i zbudowała klasztor drewniany dla ojców franciszkanów. Łaskiego Lib. Ben. I, 497 9 zachowało z tej epoki kilka nazw lokalności, i tak ogrody zwały się Rozumkowski, Dobrypanowski, Strugaliński, Kupiszowski, Zagnajowski, Zawiszyński; łąki Radziejowska i Karłówna, Liszygaba; pola Zawisza, Juchora, Klwacz, Brywidzowy; sadzawka Boża Czasza. Są to nazwy mieszczan, jak nazwy Nys, Osły, Dyndo, są nazwami chłopskiemi. Pierwsze bractwo przy kościele zawiązało sio 1536 r. Bona w 1543 dała pole wójtowskie na dom wikaryuszy. W 1563 r. R. miało 90 rzemieślników, płaciło szosu 128 flor. W 1624 r. Lisowczycy przechodząc tędy ze Szląska podłożyli ogień i R. spłonął. Spalony kościół franciszkanów odbudował gwardyan o. Bonawentura Budecyusz 1631 r. W 1728 gwardyan o. Gordyan Wąsowski zaczął budować klasztor z cegły. Był w posiadaniu zakonu do 1864 r. Dnia 10 listopada 1734 Józef Rzewuski, krajczy koronny pułkownik pierwszy wojsk, wydał manifest za Augusta III w R. A. G. Z. , X, 7003. W 1742 r. 25 sierpnia pożar zniszczył miasto. W 1771 Kazimierz Pułaski z 600 ludźmi idąc do Piotrkowa przeciw Zarembie, w R. odebrał wiadomość o wygnaniu generalności z Preszowa i zdobyciu Tyńca, Lanckorony i Bobrki. Przestrzeżony, iż posądzano go o udział w porwaniu króla, Pułaski wrócił do Częstochowy i uszedł z kraju Kitowicz, Pamięt. , str. 266. Za Ks. Warszawskiego R. jest stolicą ósmego powiatu w departamencie kaliskim, małe lecz porządne miasteczko w rynku murowane, z ratuszem i klasztorem. W okolicy włościanie robią Radomską kaszę Opis z 1816. Za królestwa 1825 r. stolica pow. radomskiego w obwodzie piotrkowskim, jest siedzibą sądu pokoju i sejmików, ma 182 dm. , 22 mur. , 1689 mk. 342 żyd. . O stanie oświaty w R. daje wskazówkę zarówno istnienie wczesne szkoły jak i młodzież tutejsza kształcąca się w Krakowie. Już w 1400 r. są z R. słuchacze Mikołaj syn Janusza, Jakob syn Jana, Stefan syn Jakóba, 1405 Lamport syn Piotra z R. , braciszek z Miechowa, 1406 Wojciech syn Jana, 1409 Mikołaj syn Mikołaja, 1412 Tomasz syn Jakóba, 1414 i 1415 Stanisław syn Arnolda, 1418 Andrzej syn Stanisława, Jan z R. R. zabiegał też lubo daremnie, o kanonizacyą franciszkanina Antoniego z R. Parafia R. mająca 1398 r. proboszczem Mikołaja, zaliczana do 1818 r. do archidyakonatu uniejowskiego archidyecezyi gnieźnieńskiej, a od t. r. do dyecezyi włocławsko kaliskiej, liczyła 1521 r. następne nomenklatury R. i wsie Swierznice dziś przedmieście R. , Stobiecko miejs. , Marciszowo szlach. , Wierzbica, Rożny, Zdania, Gołanki, Bogwidzowy, Młodzowy, Bartodzieje, Okradziszow, Płoszów, Piaszczyce, Kietlin, Orzechów, Orzechowiec, Strzałków, Zakrzów, Szczepocice, Radziechowice, Strzałkowiec nieistniejące dziś, Ładzice. Dziś ilość wsi zdwoiła się. W 1745 i 1765 r. ludność do 2000 dochodziła, 1779 r. 3304, 1812 r. 5353, a 1876 r. Hube R. , Kościół paraf. st. i nowy w R. 8918 dusz. Ststwo radomskie niegrodowe w 1669 r. obejmowało miasto R. i wsie Niechcice, Wiewiorowo, Dobryszyce, Uszczanowice, Radziechowice, Strzałkowice, Orzechów i Zamoście. Z ksiąg podskarbińskich 1580 r. wynikałoby, że tenuta R. stanowiła część ststwa wieluńskiego, z którego w tym czasie została wyłączoną i była w posiadaniu Aleksandra Koniecpolskiego, dworzanina Stefana Batorego. Ocenioną była na 1068 fl. 14 gr. ; kwarta z niej wynosiła 213 gr. 20. W 1771 r. dawała kwarty 1968 gr. 13, hyberny 1895 gr. 12; na sejmie 1773 75 poszło w emfiteuzę Rychłowskiego, chor. piotrkowskiego. Pow. radomski radomiscensis spisany w księgach poborowych 1511 r. Źródła dziej. , t. II, 203 obejmował parafie Radomskie, z nomenklatur. 20, Dmenin 6, Kodrąb 6, Kobiele 5, Rznchowice 4, Chełm 14, Wielki Młyn 8, Niedospielin 4, Maluszyn 7, Żytne 7, Borsykowa W. 8, Chrząstów 4, Wszeborzyce 1, Dąbrowa 9, Gidle 8, Kłomicze 9, Mstów 7, Makowiska 3, Dworszowice 3, Pajęczna 8, Wiewiec 5, Siemkowice 3, Sulmierzyce 12, Rząśnia 10, Jedlno 2, Krampa l, Lgota 7, Bąskowice Beczkowice 5, Kamieńsko 15 t. j. nomenkla tur 201. W 1535 r. było sołectw 12 na 215 wsi. W 1540 r. łanów kmiecych było 839 1 2, sołeckich i wójcich 14 1 2, szlacheckich bezkmiecych 44 3 4, młynów 84, karczem 77. W 1552 r. Paw. , Zr. Dz. , T. II, 273 było 6 miast, 215 wsi i 33 parafii Radomskie n. 21 1553 r. zaś 23 Dmenin 6, Kodrąb 7, Kobiele 5, Rzujewice 5, Chełm 15, W. Młyn 8, Niedospielin 4, Maluszyn 7, Żytne 8, Borzykowa 8, Chrząstów 4, Wszeborzyce 1, Dąbro wa 8, Gidle 9, Kłomnice 11, Mstów 6, Borowno 4, Kruszyna 7, Brzeźnica 8, Makowiska 4, Pajęczno 7. W1553 Dworzyszowice 1, Wie wiec 5, Rząśnia 10, Siemkowicze 3, Sulmie rzyce 12, Jedlno 2, Lgota 6 1553 57, Banchowice 3 1553 54, Kamieńsko 13, Dobrzyszyce 2, Krępa 1. W 1552 było kmieci w po wiecie 1970 1553 r. łanów 811 1 4, łanów szlachty ubogiej i wójcich 43 1 2, karczem 34, młynów 128 1 2. W 1564 r. według niezupeł nego obliczenia było łanów kmiecych 1086 3 4, po 16 gr. płacących 15, łanów szlachty bez

Radomsk