wy; bud. mur. 17. Wś Dąbrowo os. 15, z gr. mr. 20; wś R. os. 30, z gr. mr. 105. Br. Ch. Radlin 1. wś, pow. kielecki, gm. Górno, par. Leszczyny, posiada szkołę początkową. Wchodziła w skład dóbr rząd. ekonomii Kielce. W 1827 r. było 67 dm. , 317 mk. W XV w. R. , w par. Kielce, własność bisk. krakowskiego, miał 9 łan. km. , jeden łan należący do uposażenia wikaryusza prebendy szewieńskiej Szewna przy kollegiacie kieleckiej. Łan ten dawał dziesięcinę snopową i konopną prebendzie szewieńskiej, wartości do pół grzywny Długosz, L. B. , I, 464, 474. Według reg. pobor. pow. chęcińskiego z r. 1540, było tu 3 1 2 łana, pół łana pustego, 1 łan należał do wikaryatu kieleckiego. W r. 1573 było 8 łan, , 1 rzemieślnik Pawiński, Małop. , 276, 583. 2. R. , wś i fol. , pow. lubelski, gm. i par. Chodel, odl. 28 w. od Lublina, posiada tartak, wiatrak, pokłady kamienia wapiennego i opoki. Staranne gospodarstwo folwarczne, piękny ogród angielski. W 1827 r. 35 dm. , 214 mk. Wspomina tę wieś Długosz ale jej nie opisuje L. B. , II, 545. Według reg. pobor. pow. lubelskiego z r. 1531 wś R. , w par. Ratossin, miała 4 łany Pawiński, Małop. , 358. Dobra R. , po rozdziale w r. 1880 dopełnionym, składały się z fol. R. i przyl. Stasiu rozl. mr. 1565 gr. or. i ogr. mr. 848, łąk mr. 12, past. mr. 2, lasu mr. 655, nieuż. mr. 48; bud. mur. 15, z drzewa 20; płodozmian 6, 8, 10 i 15polowy, las nieurządzony. W skład dóbr wchodziły przed 1864 r. wsi R. os. 27, z gr. mr. 484; Łopiennik os. 11, z gr. mr. 240; Zakącie os. 7, z gr. mr. 53; Majdan Stary al. Radliński os. 27, z gr. mr. 196; Ludwinów os. 41, mr. 317; wś Kazimirów os. 10, mr. 84. Br. Ch. Radlin 1. wś kośc. okr. wiejski i domin. na lew. brzegu Lubieszczki dopływ Lutyni, pow. pleszewski Jarocin, o 3 klm. na wschód od Mieszkowa, przy drodze żel. gnieznieńskooleśnickiej, między Chrzanem a Jarocinem. Par. kat. w miejscu, poczta w Mieszkowie, st. dr. żel. w Chrzanie Żerków o 5 klm. W r. 1291 Jan, syn Czechosława z Galewa, oddał tę wieś Marcinowi z Staniewa do osadzania na prawie niemieckiem; r. 1372 Langwar i brat jego Marcin sprzedali R. z przyległemi Kątami, Wawrzyńcowi, kaszt. poznańskiemu; r. 1358 pisał się Jan z R. W XVI w, należały dobra do Andrzeja z Bnina Opalińskiego, marsz. koron. , ststy wielkopolskiego; w 1578 r. było w R. 4 ślady osiadłe, 3 zagrod, i 2 komom. ; zarządzał Jan Nieradzki. Po Andrzeju Opalińskim dostały się dobra w spadku Piotrowi, kasztel. kaliskiemu, a przez Ludwikę Opalińską, córkę Katarzyny z Przyj emskich, przeszły w dom ks. SapiehówKoźmińskich, w których ręku znajdowały się aż do r. 1791. Kazimierz Sapieha sprzedał je razem z kluczem koźmińskim za 358, 333 tal. gener. pruskiemu Kalkreuthowi; ten umierając, zrobił opiekunem swych dzieci króla Fryderyka Wilhelma III, który całą tę majętność kazał rozprzedać około 1840 r. R. , Stęgosze i Cielczę nabył wówczas Władysław hr. Radoliński, dziedzic Jarocina. Klucz radliński składały około 1793 r. Annopol, Cielcza, Kąty, Kozakowy folw. , Łuszczanów, Polskie Holendry, Stęgosze i Wilkowyja, Zamczysko w R. rozebrano po r. 1840; poważne sklepienia, porozrzucane kamienie ciosowe i marmury świadczyły o rozmiarach i wspaniałości jego. W r. 1708 zmarło w R. na powietrze morowe 138 osób. Kościół p. w. św. Walentego wystawił Andrzej Opaliński, który o nim wspomina w spisanym przed śmiercią 1592 testamencie. Ciało moje, mówi, w Radlinie, w kościele ode mnie zbudowanym niech pochowano będzie. .. . obicie do kamienicy radlińskiej, które właście do gmachów tych jest uczynione, i te ochędóstwa, któro należą do tegoż domu i w kaplicy, przy Piotrze synie starszym się niech zostają, za które tysiąc złotych niech odłoży. .. . Niemcewicz, Zbiór Pam. , V, 267. Uposażywszy kościół, utworzył Andrzej Opaliński parafią za wynagrodzeniem 100 grzywien dla kościola mieszkowskiego, do którego R. należał pierwotnie. Piotr Opaliński, woj. kaliski, pomnożył uposażenie w r. 1652 i otrzymał erekcyą od Tholibowskiego, bisk. poznańskiego, w r. 1659. Druga erekcya była z 1665 r. Kościół stawiany z drzewa, zgorzał między 1683 a 1686 r. Nowy kościół z cegły palonej poświęcił Hieronim Wierzbowski w r. 1688. Kaplica murowana, w stylu gotyckim, przystawiona w r. 1625 do pierwotnego kościoła, przeznaczoną była na groby familijne Opalińskich. Rycinę przedstawiającą wnętrze dzisiejszej kaplicy zamieścił z opisem Tyg. Illus. 1862 r. , VI, 13, tudzież Przyjaciel Ludu leszczyński 1843 r. , IX, 337 i E. hr. Raczyński w swych Wspomnieniach Wielkopolski II, 269. W kościele i w kaplicy znajdują się pomniki i nagrobki, opisano szczegółowo przez J. Łukaszewicza Opis kośc. par. , II, 219 222 a Jędrzeja z Bnina Opalińskiego, dziedzica R. i Włoszakowic, marsz. koron. , ststy wielkopolskiego w Poznaniu 3 marca 1593; b Katarzyny z Kościelskich, żony Jędrzeja Opalińskiego 20 lipca 1601; c Jędrzeja z Bnina Opalińskiego, bisk. poznańskiego w Ciążyniu 1623 d. 19 grud. ; d Piotra Opalińskiego, kaszt. kaliskiego około r. 1661; e Katarzyny z Leszczyńskich, żony Piotra Opalińskiego 1664 d. 21 maja; f Antoniego Opalińskiego, ststy wałeckiego 1695; g portret młodej niewiasty z herbami Nałęcz i Łodzia. W sklepach kościoła spoczywają zwłoki a Ludwiki z Opalińskich

Radlin

Radlin