Ropy. Stok płd. pokrywa las po części jodłowy. Wznies. 421 mt. szt. gen. . Br. G. Racławski potok, ob. Sitanka, Sietnica, Racot al. Racat, dok. Raczsati in instula na ówczesnej Obrze, niem. Razot i Rakoten na niektórych mapach, wś, domin. i okr. domin. , pow. kościański, o 5 klm. na płd. wschód od Kościana st. dr. żel. , przy bitym trakcie do Gostynia; par. Gryżyna dawniej Wyskoć, poczta w miejscu. W r. 1866 Jan, bisk. poznański, ustanawiając stałego wikarego przy kościele wyskockim, przekazał na utrzymanie jego między innemi dziesięcinę z R. W r. 1580 składała się wieś z 6 łanów, 3 zagrod. , 3 komom. , 2 osadn. i z młyna wodnego. Około tego czasu należał R. do Kostków, którzy tu wystawili sobie zamek; tu w r. 1635 dokonała życia Anna z Kostków księżna Ostrogska, wdowa po Aleksandrze, woj. wołyńskim. Ku schyłkowi XVII w. dostała się majętność w ręce Broniszów, z których Piotr, późniejszy kaszt. kaliski, dzielił przez długie lata losy Stanisława Leszczyńskiego. Opuszczając kraj, powierzył majątek swój, żonę z domu Szołdrskich i kilkoletnią córeczkę Dorotę, pieczy rządcy. W nieobecności jego zmarła Broniszowa, a gdy dziedzic nie wracał, przywłaszczył sobie rządca cały majątek, oddając córeczkę na folwark, między czeladź dworską. Po upływie kilkunastu lat wrócił Bronisz i uwolnił swą córkę, którą następnie wydał za ks. Jabłonowskiego, woj. rawskiego, a rządcę okuć kazał w kajdany, wtrącić do lochu i głodem umorzyć. Działo się to w zamku Kostków, który z czasem runął. Bronisz wystawił sobie na innem miejscu skromny domek, gdzie życia dokonał. Po śmierci jego objęła dobra córka, Dorota ks. Jabłonowska, która upiększała siedzibę i trudniła się chodowaniem jedwabników. W czasie konfederacyi barskiej wojsko rossyjskie zniszczyło dwór miejscowy. Po śmierci księżnej 1774 przeszły dobra w ręce syna jej Antoniego ks. Jabłonowskiego, kaszt. krakowskiego, który tu wzniósł pałacyk i założył ogród angielski. Książe sprowadzał do R. z dóbr swoich na Ukrainie i Wołyniu różne tameczne płody, po które zjeżdżali się kupcy zagraniczni. We dworze gościło wiele rodzin wielkopolskich po kilka miesięcy. Urządzono tu teatrzyk amatorski, dla którego pisał sztuki Józef Wybicki, dziedzic pobliskich Manieczek, późniejszy sonatorwojewoda. W r. 1793 bawił tu Józef ks. Poniatowski, Tadeusz Kościuszko i generał Wielhorski; częstym też gościem był Jezierski, w. łowczy koronny. W końcu zeszłego wieku nabył dobra ks. Oranii, późniejszy król holenderski Przyjaciel Ludu leszcz. , z r. 1836, tom III, 193, 599, z ryciną zamku. Przed r. 1672 stał w R. kościół par. p. w. św. Marcina. WcieloSłownik Geograficzny T. IX. Zeszyt 101. ny do par. gryżyńskiej, obrócony został w końcu na kościół luterański, W r. 1860 należało do par. protestanckiej 21 osad i 551 dusz, śród 4440 katolików. Na gruntach R. znaleziono młotek z jasnego serpentynu. Wś ma 33 dm. i 269 mk. 183 katol, 81 prot. , 5 żydów. Domin. liczy 187 mk. w 12 dm. i składa się z fol. Betkowo, Brzeźniak, Darnowo, Racot, Słonin Nowy i Stary. Spytkówki i Wyskoć, zajmujących obszar 3013, 35 ha, t. j. 1752, 18 roli, 394, 43 łąk, 29, 28 past. , 772, 75 lasu, 61, 55 nieuż. i 3, 16 wody; czyst. doch. grunt. 27749 mrk; gorzelnia parowa i cegielnia; chów koni i bydła oldenburskiego i simmenthalerskiego; właścicielką jest w. księżna Zofia SachsenWeimar. W skład okr. domin. wchodzą fol. Darnowo, Słonin Nowy i Stary, Spytkówki i Witkówki, tudzież leśnictwo Stary Lubosz; cały okrąg ma 32 dm. . 506 mk. 365 katol. , 141 prot. . E. Cal. Racówka, grupa zabudowań w gm. Wy sokie, na płd. od gościńca limanowskosądec kiego. Na mapie mon. austr. węg. Z. 7. Kol. 23 podano Kacówka. Br. G. Racza 1. Mała, wś nad rzką Głuchówką, dopł. Teterowa, pow. radomyski, o 3 w. po wyżej R. Wielkiej, gm. i par. praw. Czudin, ma 688 mk. , nadzielonych 900 dzies. ziemi, z których płacą 996 rs. 11 kop. rocznie. Do właściciela należy 380 dzies. ziemi ornej, 1379 dz. lasów i 282 dz. nieużytków. Wcho dziła niegdyś w skład klucza radomyskiego dóbr metropolitów unickich kijowskich, obe cnie własność Karola Wierzbickiego. 2. R. Wielka, w dokum. Raczyn, wś nad rzką Głuchówką, lewym dopł Teterowa, pow. radomy ski, o 2 na płn. zchd od wsi Czudina par. praw. i gmina, ma 672 mk. , nadzielonych 1296 dzies. ziemi, z której płacą 1053 rs. 81 kop. wykupu rocznie; gorzelnia. Należała do klucza radomyskiego al. poleskiego dóbr me tropolitów unickich kijowskich, obecnie do dóbr meżyryckich ob. Meżyryczka Złotnic kich. O wsiach tych znajdują się wzmian ki w Arch. J. Z. R. , cz. I, t. 4 8, 642; cz. III t. 1 214. 3. R. Stara i Nowa, dwie wsio nad lewym dopływem Hreźli, pow. owrucki, na pograniczu pow. radomyskiego, na płn. zahd, od Chabnego. J. Krz. Racza Wielka, szczyt górski, ob. Rajcza Wielka. Raczanki, niem. Raatsch, wś i dobra nad rz. Troją, pow. raciborski, par. Trzeboń. W 1861 r. 29 dm. , 208 mk. katol. Obszar wiek. posiadł. 919 mr. roli i 361 mr. łąk wś obejmowała 10 zagrod. , młyn i 15 komom, , w ogóle 198 mr. R. wraz z Trzeboniem stanowiły zdawna komandoryą niemieckiego zakonu. Po sekularyzacyi w 1810 r. własność rządowa domena. 24

Racławski potok

Racławski

Racot

Racówka

Racza

Raczanki