1 komornika z bydłem, 2 rzemieśln, i 1 tracza Pawiń. , Małop. , 49. Nie długo potem przeszła R. na własność Zebrzydowskich, ale już w r. 1621 sprzedał ją Jan Zebrzydowski, tsta lanckoroński, Maryanowi Przyłęckiemu, któremu sejm dozwolił r. 1635 pobierać cło na naprawę dróg. Po Przyłęckim odziedziczyli R. Komorowscy a po nich Wielopolscy. W 1725 r. Józef Jan hr. na Pieskowej Skale Wielopolski, ststa nowotarski, posiada R. , Zaryte, Słone, Rdzawkę, Skomielnę Oblat. lib. 149, f. 407. W r. 1740 w dziale po Franciszku Wielopolskim otrzymał klucz rabczański Józef Wielopolski, ststa lanckoroński. Klucz ten tworzyły Rabka, Chabówka, Skomielna, Zaryte, Ponioe, Rdzawka i Słono. Dobra te nabył w pierwszej połowie bież. wieku Józef Wieniawa Zubrzycki, ojciec dzisiejszego właściciela, od Wincentego na Ślemieniu Wielopolskiego. W r. 1885 ukończono budowę kolei państwowej tranwersalnej, której stacye w Chabówce i Zarytem i przystanek w Babce ułatwiły dostęp do tej pięknej doliny. Par. w R. należy do dekanatu makowskiego i obejmuje Słonne, Chabówkę, Skomielna Białą, Rdzawkę, Ponice, Skawę i Zaryte. Prócz kościoła znajduje się prywatna kaplica we dworze w Rabce i w zakładzie kąpielowym w Siennie, nadto malownicze kościoły w Zarytem, Ponicach i św. Sebastyana w Skomielny białej. W aktach parafialnych przechowują się metryki od r. 1665 i Liber memofaUlitim, Prof, Łepkowski Rocznik Tow. nauk. krak. z r. 1861, str. 314 podaje z Liber memorabilium, że przy kościele był 1570 pi oboszczem kś. Wojciech Najemnik, w 1605 Szymon Petrycy. Przechowały się dzwony, noszące daty 1558 i 1610 r. i zniszczony pomnik Stanisława Sienkowicza z r. 1628. Przed r. 1634 zgorzał kościół, w tym bowiem roku konsekrował bisk. Jan oborski obecny kościół p. w. św. Maryi Magdaleny. Jest to drewniana budowla z baniastą wieżą. Był przy nim 1763 1768 proboszczem kś. Józef Alojzy Putanowicz, prof. akademii krak. , a w r, 1802 kś. Andrzej Antałkiewicz, malarz, który go odmalował. Prof. Łepkowski wspomina o kropielnicy zrobionej z dwóch kul kamiennych, wykopanych w Rabie Niżnej w r. 1835. Zakład kąpielowy. Do r. 1813 lud okoliczny czerpał z tutejszych zródeł wodę, używając jej zamiast soli; zauważono lecznicze własności mułu. Rząd austryacki, widząc w tem uszczuplenie dochodów z monopolu soli, polecił zasypać ziemią i kamieniami sześć otwartych źródeł. Gdy mimo to przesączała się woda, najęto stróża, którego nadzorowało dwóch strażników skarbowych. W 1857 r. komisya balneologiczna, zawiązana przy Towarzystwie nauk. krakowskiem, wydelegowała swego przewodniczącego dr. Fryderyka Skobla, dla zbadania tych źródeł. Uzyskawszy w dyrekcyi skarbu pozwolenie odkrycia źródeł, udał się tam dr. Skobel w sierpniu 1858 r. w asystencyi komisarza skarbowego Fleischmanna, a zbadawszy źródła na miejscu, sporządził pierwszy ich opis ogłoszony w 26 tomie Roczników Tow. nauk. krak. z r. 1859. Na podstawie rozbioru dokonanego przez A. Aleksandrowicza, komisya balneologiczna a współcześnie z nią dziedzic Rabki p. Jul. Zubrzycki rozpoczęli starania u rządu o urządzenie zakładu kąpielowego. Dopiero w 1861 r, reskrypt ministerstwa skarbu pozwolił właścicielowi R. urządzić zakład kąpielowoleczniczy. Do lipca 1862 r. odkopano cztery źródła, w których znaleziono obszerne ocembrowanie, utworzone z grubych a tak zdrowych desek, iż uznano że nowego ocembrowania nie będzie potrzeba. Dopiero w maju 1863 r. mógł A. Aleksandrowicz zbadać trzy źródła Rafaeli, Maryi i Krakusa. Źródło czwarte, Kazimierza, nie było zabezpieczone jeszcze od napływu słodkiej wody, piąte zaś Heleny odkryto dopiero w r. 1882. Pracowano z takim pośpiechem nad splantowaniem terenu, założeniem ogrodu i chodników, nad budową łazienek i domów mieszkalnych, że w r. 1864 kąpiele zostały otwarte i korzystało z nich 164 osób. W rzędzie solanek jodobromowych R. zajmuje pierwszorzędne miejsce. Według dr. M. Zieleniewskiego Nasze wody mineralne i zakłady zdrojowokąpielowe, w Gaz. lwowskiej z lipca 1886 r. posiadają tutejsze zdroje w 1000 częściach wody samoistnego jodu zdrój Maryi 0. 0386, podczas gdy Heilbrunn 0. 028, Krankenheil i Kreuznach 0. 001, samoistnego bromu zaś, którego w Heilbrunn i Krankenheil niema, zawiera Kreuznach 0. 231 a R. zdrój Maryi 0. 0574. To też powiada dr. Zieleniewski w Rysie balneoterapii str. 244 iż szczycić się Galicya może posiadaniem zdrojów słonojodo bromowych, naj silniej szych z pomiędzy europejskich. Nie tylko zatem z narodowych i ekonomicznych względów, ale nawet z czysto umiejętnych zasad, nie godzi się nam odmawiać sprawiedliwego przyznania wyższości wspomnianym ojczystym zdrojom nad obcokrajowymi, jeżeli nie chcemy okryć się śmiesznością z zapoznawania naszych wód a sobie samym ubliżać. Zakład leży w dolinie Słonki, na płd. wschód od wsi odl. o 1 klm. . Temperatura średnia w zakładzie wynosi w czerwcu 16 Cels. , w lipcu 17 6 C, w sierpniu 17 8 C, we wrześniu 14 16 0Źródła leżą na pochyłej ku południowi zwróconej płaszczyźnie. Nad pot. Słonką, w odl. od niego 4 mt. , zdrój Rafaeli; ma on wysokość słupa wody 12 cali wied. Od wierzchu jest zabezpieczony cembrzyną kamienną, na 4

Rabka