mt. . Tutaj płynie R. coraz szerszem łożyskiem, zmieniając po każdym wylewie swe koryto. Stan wody R. w Lubniu jest zwykle niski; płynie bowiem kilku korytami po rozłożystym kamieńcu, który się w bród przebywa. Znaczna szerokość kamieńca i gwałtowność wody w czasie wezbrania nie dopuszczają wystawienia tutaj mostu. Dla komunikacyi pieszej zbudowano długą i wysoką ławę, mającą około 600 kroków długości a trzy belki szerokości. Zazwyczaj na wiosnę lub w jesieni zrywa rzeka tę ławę, rozbijając przęsła ogromnemi skałami, które unosi. Po takich powodziach, przerywających na kilka dni komunikacyą obydwu części wsi, zmieniają się brody i nową ławę budować trzeba na innem miejscu. Kamieńce porastają z czasem jałowcem i olszyną; próbowano je także zasiewać trawą i owsem, ale bezskutecznie. W Lubniu wpuścił prof. dr. Nowicki znaczną ilość zarybku łososi do R. przed kilku laty. od ujścia Krzeczówki płynie R. wprost na płn. i przechodzi na obszar gm. Pcimia, przyjąwszy z lew. brzegu znaczny strumień Łętówkę, a z praw. brzegu Suszankę. Dolinę rzeki ścieśniają stoki z praw. brzegu góry Kamienik 782 mt. i Łysina 897 mt. , a z lewego brzegu Kotoń al. Pękalówka 848 mt. j z pod której płynie pot. Klecanka, uchodzący do Raby z lew. brzegu pod kościołem pcimskim. Od Pcimia począwszy podąża znowu na płn. zach. przez obszar Stróży, tworząc tu, jak w Pcimiu, rozległe kamieńce i zabierając z lew. brzegu pot. Trzebuńkę. Nad praw. brzegiem od wschodu rozpościera się dział górski Chełm, ze szczytem Stróża 654 mt. a od zachodu lewy brzeg R. , między Trzebuńką, Rabą i Bysinką wzgórze Sularzowa 624 mt. . Od ujścia Trzebuńki podpływa R. pod Plebańską górę 508 mt. wprost na płn. , a dochodząc do Myślenic przybiera kierunek płn. wschodni. Dotąd dolina R. jest górską, wąską i głęboką; pod Myślenicami wypływa ona z gór w bezbrzeżnem korycie i dopiero pod Książnicami podnoszą się cokolwiek jej brzegi. Naprzeciw Myślenic na praw. brzegu R. wznosi się góra Uklejna 677 mt. . Na stoku jej, w lesie, na obszarze przysiołka Chełmu, znajdują się szczątki dawnego zamczyska, niższe piętro czworobocznej baszty, bez śladu okien lub otworu na drzwi; mury grube, złożone z surowego kamienia, gruzu i wapna. W XVI w. był zamek już w gruzach. Od Myślenic począwszy dolina R. staje się coraz szerszą a góry zwolna rozstępują się i znikają. W kierunku płn. wschod. przepływa obszary gm. Dolnej Wsi, Osieczan, gdzie z praw. brzegu przyjmuje pot. Bulinkę, wypływający ze wschod, stoków Uklejny, następnie Banowie, Borzęty, Drogini i Brzązowic. Tu opuszcza pow. myślenicki i przechodzi do pow. wielickiego, gdzie opływa miasto Dobczyce od strony wschodniej, dalej przerzyna obszar Niezdowa, Winiar, Kunic, Stadnik, Fałkowie, mta Gdowa. Tuż za Gdowem przechodzi do pow. bocheńskiego i opływa Marszowice, Klęczany, NiewiaróWy Nieznanowice, Pierzchów, Pierzchowice i Nieszkowice. Powyżej Drogini zabiera z praw. brzegu pot. Trzemeśnę, poniżej zaś Winiar rzkę Krzyworzekę. Między Pierzchowicami a Nieszkowicami przyjmuje kierunek północny, przepływa między Książnicami wś i młyn, gdzie przyjmuje z lewego brzegu Gnojski pot. , następnie zrasza Łężkowice i Targowisko. Między Targowiskiem od płn. zachodu a Chełmem od połud, tworzy R. znaczne kolano, wyginając się na płn. wschód i opływa Stanisławice, Cikowice, Chodenice, Damienice i Proszówki. Tu zmienia kierunek na płn. i podąża do Wisły rozległą równiną, dotykając wschód, brzegów Niepołomskiej puszczy. Z praw. brzegu od wschodu legły gminy Krzyżanowice Wielkie, Słomka, Gawłów Stary i Nowy, Majkowice, Bogucice, Cerekiew i Uście Solne; na lewym Krzyżanowice Małe, Raczków, Mikluszowice, Wyżyce, Bieńkowice i Niedary. Ujście R. do Wisły leży na obszarze Niedar. Koryto R. miejscami zajmuje do 80 mt. szerokości, rozszerzane przez bystry nurt tej rzeki i zdarzające się w ostatnich latach częste powodzie, podrywające mało wyniosłe brzegi. Koryto R. w tych okolicach miało dawniej 30 40 mt. szerok. Za to zmniejszyła się głębokość wody, która przy najmniejszym stanie pod Baczkowem dochodziła 17s mt. , gdy dziś zaledwie 50 ctm. sięga, wyjmując niektóre głębizny i topieliska, które w wielu miejscach R. na tym dolnym biegu się znajdują. O stanie rzeki R. na przestrzeni od Bochni do ujścia, podał r. 1773 dokładne sprawozdanie A. Liesganig, ówczesny dyrektor budownictwa w Galicyi, wydelegowany dla zbadania koryta R. w celu uspławnienia jej dla transportu soli z Bochni do Wisły, co jednak do skutku nie przyszło. Cała dolina rzeki w dolnym biegu jest podmokłą. Wody gościnne bywają na R. w tym samym czasie co na Sole i Skawie, t. j. na św. Jan, św. Jakub, oprócz tego często w czasie letnich nawałnic. Od ostatniej wioski górskiej mogłaby być R. spławną, a w okolicy Bochni żeglowną. Okolica nad górnym biegiem R. jest ubogą w drzewo; od Bochni zaś mogą chodzić małe galary krakowskie. Po Myślenice jest łoże Raby zasute górskimi jazami Na górnym biegu łomy drzew i kamieni, częste mielizny i zaspy kamieńca, poniżej kręty bieg, częste kolana, przykre zawroty, w końcu krótkotrwałe wody, są główną przeszkodą dla spławu i żeglugi. Nad rzeką

Raba