w wąwozie górskim klasztor franciszkański i wiejski folw. Kotzem, nabyty w 1420 od bisk. wrocławskiego Konrada a po 1849 r. przeważnie rozparcelowany. Od strony południowej ciągną się aleje spacerowe, obsadzone drzewami owocowemi. Miasto początek swój zawdzięcza podobno templaryuszom, po których zamku, zwanym Wageudrossel, została pamiątka w wieży strażniczej dotąd stojącej. Oni to zapewne na miejscu pierwotnej wsi założyli osadę miejską. Po zniesieniu templaryuszów przeszedł zamek i przyległe dobra w 1312 r. na własność książęcą. W 1327 r. istnieje już Nowe Miasto obwarowane. Ludność pierwotnie słowiańska polskomoraw ska zapewne i w archiwach miejskich według Triesta Topograf. Handbuch von Oberschlesien, Breslau 1865 znajdują się dokumenty w, , słowiańakim języku. W 1384r. przystępuje P. do związku miast szląskich. Najdawniejszym z dochowanych dokumentów miejskich jest przywilej ks. Władysława Opolskiego, nadający miastu wyższe sądownictwo, wieś AltKotzem. W ciągu XVI w. powstają i organizują się cechy rzemieślnicze. Szewcy otrzymująswój przywilej 1506 r. , piekarze 1555 a za niemi z kolei krawcy itd. Sukiennicy do stają list gildyjny 1579 r. od ces. Rudolfa II. Handel winem i lnem zbogacił tak miasto, iż w 1597 r. odkupuje od cesarza Rudolfa w zastawie zostające liczne wsio przyległych dóbr. W 1554 r. rozszerza się reformacya; kościół parafialny zostaje w ręku protestantów od 1556 do 1629 r. Wystawiony przez gminę ewang. w 1627 r. nowy kościół został w 1652 r, oddany założonemu ta klasztorowi kapucynów. Dopiero po zniesieniu klasztorów w 1810 r. powrócono kościół ewangielikom. Morowe powietrze w 16245, pożar w 1627 r. , z którego zostały 4 całe domy i wypędzenie protestantów zadały ciężką klęskę pomyślnie rozwijającemu się miastu. Po pierwszej wojnie szląskiej przechodzi P. 1742 r. pod panowanie pruskie. W czasie wojny 7letniej musiało miasto zapłacić do 30, 000 talar. Dnia 28 lutego 1779 r. Austryacy zbombardowali miasto, przyczem spłonęły kościoły, 183 domów w mieście i 48 na przedmieściach. Fryderyk II udzielił zapomogę w sumie 127, 000 tal. na odbudowanie. Rozporządzenie cesarskie z 1708 r. zniosło dawną nazwę Polnisch Neustadt zamieniając ją na Koenigliche Stadt Prądnicki powiat, w zachodniej części regencyi opolskiej na Szląsku, graniczy od zachodu z pow. nissańskim, od płn. z niemodlińskim i opolskim, od wschodu z wielkostrzeleckim i kozielskim, od południa z głupczyckim i kilku gminami morawskimi, włączonymi w obręb pow. tropawskiego na Szląsku austryackim. Obszar powiatu wynosi 14, 56 mil. kwadr, albo 314, 001 mr. Szorokość największa 4 1 2 mili, długość zaś od zach. km wschod. około 6 mil. Zajmuje on dorzecze lewego brzegu Odry i składa się z wschodniej części górzystej, obej mującej do 3 mil kwadr. i falistego płaskowzgórza. Część górzystą wypełniają odnogi gór morawskich, sięgające najwyższego wznios. 969 st. w okolicy wsi Langenbrueck. Skały składają się głównie z szarej waki i szarowakowych łupków. Tworzą one kilka dzikich, malowniczych wąwozów Neudeck, Eichhaeusel i Wildgrund, od których ta okolica nosi miano szląskiej Szwajcaryi. Średnie wznies. powiatu wynosi 710 st. Glina pokrywająca skały wytwarzą żyzną ale trudną do uprawy glebę. W miarę posuwania się ku wschodowi górska okolica przechodzi w lekko pofalowaną równinę o coraz to uboższej glebie, Głównemi rzekami w powiecie są dopływy Odry Straduna we wsch. część, Osoblaha w płd. i do pływy jej Prudnik i Stynawa. Są to niewiel kie, o nieuregulowanych korytach, w ciągłych zakrętach płynące rzeczki. Ludność zajmuje się przeważnie rolnictwem. W części górzystej przeważa uprawa żyta i owsa, pszenica w ró wninach. Ludność powiatu jest w połowic polską. Miasto Prądnik z okolicą i część za chodnia powiatu są przeważnie niemieckie. Co do wyznania przeważają katolicy. W 1861 r. było 38 parafii katol. a trzy ewangielickie. W 1861 r. było 80 101 mk, , w tej liczbie 6299 ewang. i 728 żydów. Budynków mieszk. prywatnych 10, 423, publicznych 256, szkół i kościołów 140, gospodarczych bud. 6963, przemysł, i fabrycz. 517. Pod względem hi storycznym obszar powiatu stanowił dawniej część pograniczną od Morawii ks. opolskiego, po przejściu Szląska z pod władzy Austryi pod panowanie pruskie utworzono dopiero w 1817 r. z rozdziału poprzedniego, większego obwodu, dzisiejszy powiat. Br. Ch. Prądno 1. al. Promno, dok. Prandno, wś i okr. wiejski, pow. średzki, nad strumieniem, który ta wpada do Cybiny; par. , poczta i st. dr. żel w Pobiedziskach odl. 4 klm, ; 27 dm. , 229 mk. P. znane już. było w r. 1257; ztąd pisał się Janko Kot w r. 1381, a w r. 1565 należało do Prądzyńskich. W 1618 r. posiadały benedyktynki poznańskie jedną część P. , drugą zaś sukcesorowie Hieronima Prądzyńskiego. Około 1649 r. cala wś była własnością zakonie. W skład okręgu wchodzi osada tejże nazwy; cały okrąg ma 3l dn. 1263 mk. 169 katol. , 94 prot. . 2. P. , os. , tatnże, 4 dm. i 34 mk. 3. P. , ob. Prądnickie Holendry. E. Cal. Prądy 1. niem. Prondy, os. , pow bydgoski, o 7 klm. na zachód od par. , poczt. i st. dr. żel. w Bydgoszczy; 19 dm. , 177 mk. 45 kat. , 132 prot. . 2. P. , wś, tamże; 9 dm. , 68 mk. 9 kat. , 59 prot. ; przy schyłku zeszłego wie

Prądno

Prądno

Prądy