6 osad pełnonadziałowych. Dawniej własność j Hlebowiczów, z których Mikołaj w 1609 r. sprzedaje Marcinowi Szabłowskiemu; w 1743 r. należy do Adama i Bogumiła Żydowiczow, w 1788 r. zaś do Stefana Świdy. W 1802 r. St. Świda testamentem oddał P. wraz z folw. Ratomka w dożywocie żonie swojej Anieli z Przystanowskich; atoli później przy po działach familijnych rozdrobniony, oddawany w dzierżawy, nareszcie nabyty został przez Łapickich. Przed 1863 r. Hektor Łapicki miał tu dobre gospodarstwo. Skonfiskowany w tym czasie, P. przeszedłszy do rządu, miał kilku właścicieli, aż w 1872 r. nabyty przez urzęd nika Arnoldiego, w posiadaniu którego do dziśdnia zostaje, ma 620 dz. obszaru. Młyny, karczma i arendy wynoszą do 1000 rubli; łą ki obfite. 2. P. , uroczysko leśne, pow. kobryński, w 5 okr. pol. , gm. Worociewicze, o 73 w. od Kobrynia. A. Jel. Ptycza al. Ptycze, mko nad rz. Ikwą, pow. dubieński, na płn. od mka Werby, niedaleko Kozina, st. p. Dubno al. Tarnawka; dawniej w pow. krzemienieckim. Znajduje się tu kościół paraf. katol. p. w. św. Trójcy, z drzewa wzniesiony w 1632 r. przez ks. Wład. Lubomirskiego. Par. kat. , dek. dubieńskiego, 1262 wiernych. Kaplice Berehy, Werba, Kozin. Podług podania w Ptyczy pogrzebiony został Hugo Kołłątaj, zmarły w niedalekiej wiosce Stołbcu. Podług innych umarł i pochowany został w Warszawie. P. należała niegdyś do zamku krzemienieckiego i przez Zygmunta Starego nadaną została ks. Konstan. Ostrogskieniu. Podług rewizyi zamków wołyńskich z 1545 r. była w posiadaniu ks. Wasila, który z P. , Studenki, Biełohorodki i innych przysiołków miał obowiązek utrzymywać horodnię w zamku krzemienieckim. Horodnię tę lustratorowie znaleźli w dobrym stanie ob. Jabłonowski, Rewizye, str. 93, 98 i 104. Porów. też Arch. J. Z. R. , cz. IV, t. 1 373 i Pamiat. Kij. Arch. Kom. , t. IV, cz. 2 200, 209, 223. Puc, niem. Putz, łac. dok. 1284 r. Pchuce, 1722 Puca, dobra ryc. nad jez. tejże nazwy, pow. kościerski, st. p. i kol. i par. kat. Kościerzyna 7 klm. odl. Razem z fol. Nowy P. obejmują 400 ha roli or. i ogr. , 80 łąk, 40 pastw. , 100 lasu, 5 nieuż. , 65 wody, w ogóle 690 ha; czysty doch. grun. 3530 mrk; dobywanie torfu, hodowla bydła i skopów. W 1869 r. 127 mk. , 39 kat, , 88 ew. , 8 dm. Na obszarze P. znaleziono w głębości 14 stóp siekierkę kamienną ob. Preuss. Prov. Bl, 1856, str. 276. W 1284 r. nadaje ks. Mestwin ciotce swej Giertrudzie ziemię Piersznę z 22 wsiami, do których i Puc należał ob. P. U. B. v. Perlbach, str. 349. Według taryfy z r. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny a akcyzę potrójni, płacił tu Piotr Powalski summatim 6 fl. 25 gr. ob. Roczn. T. P. N. w Pozn. 1871, str. 171. Podług taryfy na symplę z r. 1717 płacił Puc 8 gr. ob. Cod. Belnensis w Peplinie, str. 83. Po pierwszym podziale Polski zdała komisya katastrowa r. 1772 o osadzie tutejszej następną relacyą Puc należy do ststwa kościerskiego; są to dobra szlacheckie, własność Karola Jezierskiego, który je po ojcu odziedziczył. Jest on katolikiem, poddani są mieszanej religii. Jest tu folw. , który sam właściciel obrabia, dalej 2 gburów i 7 zagro dników w pańskich domach. Do dóbr należą 2 nowe osady Dobrogoszcz z 4 gburami i Dąbrówka z 6 gburami. Rozległość obszaru nieznana. Wiele roli leży dla nieurodzajności odłogiem. Wysiew, włączając gburów i nowe osady, wynosi 170 korcy żyta, 29 3 4 jęczm. , 73 1 2 owsa, 11 tatarki, 9 1 4 grochu; żniwują 2 do 2 4 5 ziarna. Oziminę gleba rzadko wydaje, a choć ona wyrośnie w słomę, to nie ma ża dnych ziarek. Siana jest za mało, tak że je muszą kupować furę po 2 3 tal. Co do drze wa, jest włoka młodego lasu, na opał nieprzy datnego; wiec są zmuszeni drzewo budulcowe i na opał kupować w kościerskim królewskim boru. Warzą piwo i dostarczają go karczmom w Lubani i M. Klińczu, bo na miejscu samem nie ma karczmy. We W. Klińczu mają wolne mieliwo; trzy jeziora Puc, Dobrogoska i Podbiszewsko ledwie dla własnej potrzeby ryb dostarczają. Gburzy w P. płacą po 9 talarów czynszu, w Dobrogoszczu po 10, tak samo w Dąbrówce. Zagrodnicy nic nie płacą, lecz odrabiają dzierżawę za mieszkanie i za rolę. Gburzy nie czynią tłoki, lecz jeżeli panu po mogą, to czynią to na jego prośbę za jakiemś wynagrodzeniem w trunkach lub czem innem. Pogłówne wynosiło 1 tal. 54 gr. , do czego gburzy niczem się nie przyczyniają; płacąc i tak już wysoki czynsz ob. Zeitsch. d. Westpreus. G. Ver. , XV, str. 84. Dawniej istnia ła tu kaplica prywatna we dworze. Od roku 1773 przebywał przy niej staruszek cysters ob. Utracone kościoły przez kś. Fankidejskiego, str. 237. Kś. Fr. Puc, jezioro na obszarze dóbr tejże nazwy, pow. kościerski. Pucakiemia, wś, pow. trocki, w 4 okr. pol. , gm. , okr. wiejski i dobra Niedzingi, o 1 1 4 w. od gminy, ma 15 dusz rewiz. ; własność Żylińskich. Pucewicze, fol. , pow. nowogródzki, o 5 w. ku zachodowi od Nowogródka, wpobliżu gościńca poczt. z Nowogródka do Lidy, od 1849 r. własność Buchowieckich, ma 18 1 2 włók. Niegdyś własność korony; w 1661 r. oddana za zasługi wojenne Janowi Miniewskiemu ob. Vol. Leg. , t. IV, fol. 806, później przeszły do Radziwiłłów. Tu w 1753 r. 23 maja umar ła Urszula z Wiszniowieckich ks. Radziwiłło Ptycza Ptycza Puc Pucakiemia Pucewicze