prawemu dopływowi Świsłoczy. Pod wsią i folw. Rusakowicze przecina gościniec wojenno komunikacyjny młyn i niedawno odnaleziona stacya krzemienna; za Rusakowiczami zasila się pod folw. Uborek, z prawej strony, rzeką Nieświaczą, wypływającą z jeziora Sierhiejewickiego. Odtąd okolice Ptyczy mają charakter poleski i nizinny, spadek mniejszy, a koryto coraz się rozszerza; przepływa pod wsiami Prystań i Kobylicze wyborne łąki zalewne, Horelcem młyn i również rozległe łąki; o 4 w. za Horelcem wpada do P. od prawego brzegu rzeka Szacza, zasilona Kowalówką i w tem miejscu, niedostępnem do dziś dnia, znajdują się bobrowe gony. Pod wsią Wieczerewicze koryto bardziej się rozszerza na przestrzeni 3 w. i tworząc ostrowy i zatoki, ma brzegi porosłe bujną trawą. Poniżej Wieczerewicz, przyjąwszy od prawego brzegu bagnistą rzkę Jasznę, kieruje się coraz bardziej na wschód, w zakrętach, przez lesiste moczary i ostępy ku wsiom Porzecze i dalej ku Kletnu, po za którem odludną miejscowością zwraca się znowu nieco na południe i o 5 w. przed wsią Życin wpływa w pow. bobruj ski na 146 w. od zródeł. Pod Życinem tworzy rozlewy i odnogi i ma młyn. Odtąd znacznie i stale się rozszerza, płynie około wsi Krymok, Jurewicze, Mosiewicze, Krynki, Chalki, Ptuszacze, Radutycze i wszędy ma brzegi nieco wyższe, odznaczające się dobremi łąkami. W okolicy wsi Słopiszcze zatacza koło na południe, wśród głuchych ostępow zasila się z prawej strony rzką Żeleźnicą al. Zeleźnianką i kilku jeszcze mniejszemi bezimiennemi, a pod wsiami Simonowicze i Jewsiejewicze przecina dawną szosę bobrujską, ma młyn i spust przy moście dla spławu drzewa. Dalej płynie około folw. Zawałowszczyzna, wsi Zapole i Horodok młyn na szerokim rozlewie, o kilka wiorst za którą, pod wsią Horodyszcze, zasila się z lewej strony rzeką Krasną, dotyka wsi Kanysze, pod wsią Żelwiniec zatacza koło na południozachód ku Hłuskowi, dalej zasiliwszy się od prawego brzegu rzką Komarówką rozdziela się na odnogi, to się znowu zlewa w jedno koryto i tak dociera do Hłuska, odkąd staje się żeglowną dla wielkich łodzi zwanych szuhaleje, podejmujących do 250 pudów towaru, które tu przybywają na wiosnę z Mozyrza, pod wodę, ze zbożem, wódką, solą, żelazem, kamieniami, transportując w zamian z powrotem wosk, miód, grzyby, klepkę, terpentynę, smołę i inne produkty stron poleskich. O 10 w. za Hłuskiem leży nad P. wś Poblin z młynem; tu z lewej strony wpada rzeczka Lisa i odtąd zwróciwszy się pod ostrym kątem prawie całkiem na południe, płynie koło wsi Ryłowicze, Podłużje i Bierezówka, na przeciwko której przyjmuje w siebie od lewego brzegu rzkę Bieżenicę, a niżej o wiorstę prawie przed Kosaryczami rze kę Dokołkę od prawego brzegu, na przeciwko ujścia której jest znaczna wyspa z odnogi uformowana. U Kosarycz P. rozlewa się w zna czne, otoczone odnogami jezioro, na 1 1 2 w. długie i na 3 4 w. szerokie, stanowiące wygo dną przystań dla statków i płytów. Jakkol wiek żegluga zaczyna się daleko wyżej, ato li od Kosarycz jest znacznie swobodniejszą z powodu dogodnego urządzenia spustów mły nowych, kędy przechodzić mogą łatwiej statkiładowne. Na przeciwko Chołopienicz przy stań lewa odnoga Ptyczy zasila się od lewego brzegu bagnistą rzką Wołożdą, a niżej od dzielają się od głównego koryta łachy i głębo ko w ląd wrzynające się rozlewny. Dalej koło wsi Porzecze i Rżanów ma prawy brzeg wy nioślejszy i stały; pod Bubnówką uchodzi do P. od prawego brzegu rz. Oressa, prawie na samej granicy pow. mozyrskiego. Długość P. na przestrzeni pow. bobruj skiego wynosi 152 w. W pow. mozyrskim zasilając się z obu stron drobnemi rzeczkami i strugami, płynie w za krętach i rozlewach pod wsiami Chojno, Łuczyce przystań, Kapcewicze przystań, Słobodka; pod wsią Rudzienka przybiera rzkę ChwaszczadyRuczaj, tworzy wyspę i zatacza koło na zachód ku miasteczku Kopatkiewicze młyn. Za Kopatłdewiczami leżą nad Ptyczą wsie Słoboda, Iwaszkowicze, Horodyszcze; pod Bobryczami od prawego brzegu wpada rzka Młynek i w tem miejscu tworzą się dwa szerokie ramiona na przestrzeni 4 w. , po złą czeniu się których koryto się rozszerza jeszcze bardziej, wije na przestrzeni 10 w. w zakrę tach odludną lesistą niziną, nadto oddzieliwszy od siebie od lewego brzegu odnogi zwane Kopanica, Lubicz i inne, uchodzi do Prypeci w okolicy wsi Bahrymowicze, w miejscowości kędy się zaczyna zatoka Prypeci zwana je ziorem Zapiesoczno. Długość biegu P. w pow. mozyrskim wynosi 65 w. Gdyby nie liczne tamy przy młynach i jazy rybackie, stanowiące na P. nieustanne przeszkody dla spławu, to żegluga na tej rzece mogłaby się rozpo czynać już w pow. ihumeńskim, w okolicy Rusakowicz. Według statystycznych obliczeń podanych przez Zielińskiego w 1864 r. , w cią gu 14 lat od 1844 do 1857 r. wywożono co rok ku ujściu różnych towarów średnio na 27, 734 rs. , przywożono zaś za 2, 280 rs. , czyli w ogóle wartość spławu wynosiła 30, 014 rs. Ptycz jest bardzo rybną, a nadto obfituje w wydry i w wielu miejscach ma jeszcze bo bry. A. Jel. Ptycz 1. wś i dobra nad rz. Ptyczą, pow. miński, w 2 okr. pol. rakowskim, gm. starosielska, par. katol. Raków, w miejscowości wzgórzystej, w gruntach pięknych. Wś ma Ptycz Ptycz