rz. Moszczanką, pow. piotrkowski, gm. Bogusławice, par. Wolbórz, odl. 3 w. na zach. od Wolborza, ma 68 dm. , 429 mk. , 1231 mr. ; os. karcz. 1 dm. , 4 mk. , 2 mr. dwor. W 1827 r. było 29 dm. , 225 mk. Wieś ta zdawna należała do bisk. kujawskich. Wspomina ją przywilej Kazimierza ks. kujawskiego i łęczyckiego, wydany w Sieradzu 1252 r. a nadający dobrom biskupim różne przywileje. Wymieniają pod tą nazwą dok. z 1273, 1280 i 1285 r. Kod. dypl. Muczk. Rzysz. , II, 85, 100, 108, 604. Według reg. pob. pow. piotrkowskiego z r. 1552 P. , 5 własność bisk. kujawskiego, miały 19 osad, 14 łan. Pawiński, Wielkp. , II, 268. W XVI w. łany kmiece dają pleban. w Wolborzu tylko kolędę po groszu z łanu, dziesięcina zaś z łanów kmiecych szła dla scholastryi łęczyckiej. Kmiecie dwaj siedzący na rolach folwarcznych dawali pleban. w Nagórzycach, zinnyeh zaś ról brał w części pleban. w Czarnocinie, w części scholastyk łęczycki. Część wsi zwana Lichowa, włączona do Proszenic Proschynye, dawała pleban. w Czarnocinie Łaski, Lib. Ben. , 177, 185, 230. 8. P. , wś włośc. i os. karcz. nad rzką jaworznik, pow. będziński, gm. Bobrowniki, par. Grodziec, posiada kopalnie węgla kamiennego, szkołę początkową; wś ma 108 dm. , 854 mk. , 1242 mr. 887 mr. roli; karcz. 1 dm. , 9 mr. dwors. ; os. górnicza rząd. Tadeusz ma 58 mr. , 11 dm. , 46 mk. Kopalnia węgla była już eksploatowaną między 1789 a 1792 r. i dawała 3000 zł. rocznie ob. t. VI, 70. W XV w, Psary, wś w par. Grodziec, była własnością Dersława de Sternberg i Mikołaja Witkowskiego h. Sternberg, sędziego ziem bytomskiej, miała 13 łan. km. , 2 zagr. Długosz, L. B. , II, 197. Według reg. pob. w ks. siewierskim z 1667 r. wś Psary miała 5 kmieci. W części Jarockiego 4 kmieci Pawiński, Małop. , 452, 453. 9. P, , wś, pow. kozienicki, gm. i par. Brzeźnica, odl. od Kozienic 5 w. , ma 51 dm. , 423 mk. , 775 mr. włośc. i 1 mr. dwors. W 1827 r. było 43 dm. , 259 mk. W XV w. wś P. , w par. Brzeźnica, własność klasztoru sieciechowskiego, miała 3 łany km. , z których dziesięcinę snopową i konopną, wartości 3 grzywien, dawano klasztorowi w Sieciechowie. Karczma z rolą płaciły tamże dziesięcinę. P. leżały nad rzeką Czerwoną Wodą, miały świeżo wykarczowane grunta, młyn nowo wystawiony zwany Propheta. Drugi młyn, należący do Smietanki, leżał w Janikowie nad Rudą i miał także świeżo wykarczowane grunta, należące do par. Brzeźnica. Łany kmiece dawały czynszu fertona, 30 jaj, 2 koguty; także odrabiano z łana jeden dzień w tygodniu własnym wozem i pługiem. Karczma z rolą płaciła fertona, Wszystkie role płaciły dziesięcinę snopową w Sieciechowie, wartości 3 grzywien. Dziesięcinę konopną dawano po jednym pęku Długosz, L. B. , II, 565 i III, 363. Według reg. pob. pow. radomskiego z r. 1569 we wsi Psary, należącej do opactwa sieciechowskiego, pod zarządem Stanisława Osuchowskiego, było 3 łany, 2 zagr. Pawiński, Małop. , 322, 478. Wójtowstwo w Psarach opat Wereszczyński nadał Sebastyanowi Klonowiczowi, poecie, włożywszy na niego i na następców obowiązek wydawania 100 zł. na kupno dział dla klasztoru w Sieciechowie. 10. P. , wś i obręb leśny, pow. kielecki, gm. i par. Bodzentyn, posiada szkołę początkową. obręb leśny P. stanowi część leśnictwa Bodzentyn. W1827 r. było 65 dm. , 412 mk. 11. P. , wś i folw. , pow. włoszczowski, gm. Secemin, par. Dzierzgów, odl. 14 w. od Włoszczowy, mają pokłady torfu, młyn wodny, gorzelnią 1876 r. . W 1827 r. było 18 dm. , 131 mk. Dobra Psary, oddzielone w 1867 r. od dóbr Secemin, składały się w 1876 r. z folw. P. i Celiny, rozl. mr. 3512 folw. P. gr. or. i ogr. mr. 477, łąk mr. 118, pastw. mr. 1080, lasu mr. 1282, nieuż. mr. 262, razem mr. 3219; bud. mur. 7, z drzewa 21; płodozmian 10po lowy; las urządzony; folw. Celiny gr. or. i ogr. mr. 239, pastw. mr. 46, nieuż. mr. 8, razem mr. 293; bud. mur. 2, z drzewa 3. Dobra te w ostatnich latach zostały rozparcelowane. W XV w. P. , w par. Dzierzgów, były własnością Andrzeja i Stanisława Jastrzębców, miały kilka łanów km. , z których dziesięcinę snopową i konopną oddawano prepozyturze przy katedrze krakowskiej i odstawiano na miejsce. Była też karczma, zagr. , folwark rycerski, z których dziesięcinę snopową dawano pleb. w Dzierzgowie Długosz, L. B. , I, 22. Według reg. pob. pow. krakowskiego z 1581 wś P. , własność Szafrańca, miała 6 1 2 łan. km. , 1 kom. z bydłem, 2 kom. bez bydła Pawiński, Małop. , 70. 12. P. , wś i folw. , pow. płocki, gm. Majki, par. Łęg, odl. o 22 w. od Płocka, ma 14 dm. , 159 mk. W 1885 r. folw. Psary lit. AB rozl. mr. 627 gr. or. i ogr. mr. 391, łąk mr. 64, pastw. mr. 31, lasu mr. 116, nieuż. mr. 25; bud. mur. 7, z drzewa 11; płodozmian 11polowy; las uieurządzony; wiatrak. Wś P. os. 20, z gr. mr. 43. 13. P. , wś, pow. pułtuski, gm. i par. Obrytte. W 1827 r. było 28 dm. , 217 mk. Wymienione już w akcie z 1203 r. , którym Konrad ks. mazowiecki potwierdza posiadłości bisk. płockich Kod. Maz. , 337. P. wchodziły w skład dóbr Obrytte, należących do bisk. płockich, a następnie stanowiących klucz dóbr narodowych Obrytte. We wsi były dwa wójtostwa, któremi biskupi obdarowywali zwykłe szlachtę. Pierwsze nadaje bisk. Szembek w 1795 r. szlachc. Mianowskiemu za opłatą 1 złp. czynszu rocznie, ale w 1806 r. rząd pruski podnosi czsynsz na 47

Psary