bez napisu, poświęcony podobno Rafałowi Bnińskiemu. Księgi kościelne zaczynają się od r. 1703. Par. liczy 1796 dusz; w skład jej wchodzą Białokosz, Bielawy, Dąbrowo, Gnuszyn, Grzywno, Karmin, Nojewo, Orliczko, Podborowo, Pólko, Psarskie wieś i holendry i Zajączkowo. Między r. 1386 1399 piszą się z P. Sędziwój, Mieszko Mixo, Dzierzysław, Piotr, Wojciech i Mikołaj Psarscy. P. należa ło do Zajączkowskich około 1463 r. ; w r. 1564 płaciło bisk. poznańskim 2 1 2 grzywny, od 16 łanów osiadłych po 8 gr. ; w r. 1580 posiadał tu Piotr Potulicki, woj. płocki, 8 łanów, 2 ćwierci karczm. , 3 zagrodn. , 1 krawca i kowa la; późniejszymi właścicielami byli Bnińscy, których spotykamy jeszcze po r. 1793, a w nowszych czasach Kalksteinowie. Sejm z r. 1773 5 wyznaczył komisyę dla rozgranicze nia Psarskiego, dziedzictwa Łukasza Bnińsldcgo, pułkownika husarskiego, od Lubocześnicy Jakuba Szołdrskiego Konstyt. , II, 130. W skład okr. domin. wchodzą Bielawy Nowe, Karmin i Koninko; cały okrąg ma 40 dm. , 574 mk. 500 katol. , 74 prot. . 4. P. Holendry Wielkie, pow. szamotulski, o 6 klm. na płn. od Pniew; par. kat. Psarskie, par. prot. i poczta w Pniewach, st. dr. żel. w Wronkach o 16 klm. ; 18 dm. , 151 mk. 12 kat. , 139 prot. . 5. P. Holendry Male, tamże, o 4 klm. na wschód Od Holendrów Wielkich; 7 dm. , 58 mk. 5 kat. , 53 prot. . E. Cal Psarski Młyn, pod Psarami, pow. odolanowski. Istniał na początku XVI w. Łaski L. B. , II, 50. obecnie istnieje młyn zwany Maślanką Maślonka, należący do Psar, na strudze, która płynie od Skalmierzyc, tworzy staw i wpada do Ołoboczki pod Psarami. Psary 1. wś i folw. , pow. skierniewicki, gm. Doleck, par. Jeruzal, odl. 15 w. od Skierniewic, w stronie płd. wschodniej, ma 11 os. , 125 mk. W 1827 r. było 11 dm. , 73 mk. W 1885 r. folw. Psary rozl. mr. 425 gr. or. i ogr. mr. 303, łąk mr. 32, pastw. mr. 55, lasu mr. 24, nieuż. mr. 11; bud. z drzewa 9. Wieś P. os. 11, z gr. mr. 285. 2. P. . kol. , pow. włocławski, gm. Przedecz, par. Chodecz, ma 27 os. , 196 mk. , 882 mr. W 1827 r. było 27 dm. , 238 mk. Wchodziła w skład dóbr Chodecz. 3. P. , wś i folw. nad rz. Mrogą, pow. łowicki, gm. Bielawy, par. Waliszew, odl. 25 w. od Łowicza a 1 2 w. od Waliszewa, ma 19 os. , 320 mk. , młyn wodny. W 1827 r. było 22 dm. , 160 mk. . W 1884 r. folw. P. Pluszczynów rozl. mr. 1615 gr. or. i ogr. mr. 766, łąk mr. 129, pastw. mr. 42, lasu mr. 642, odpadki mr. 6, nieuż. mr. 30; bud. mur. 7, z drzewa 14; płodozmian 13polowy; las nieurządzony. Wś P. os. 19, z gr. mr. 227; wś Pluszczynów os. 11, z gr. mr. 347. Na początku XVI w. część obszaru folwarcznego dwa pola lezącą po za rzeką Mrogą dawała dziesięć cinę pleb. w Modlny, połowa zaś z drugiej strony rzeki pleb. w Waliszewie, role kmiece prebendzie i kanonii łęczyckiej należącej wtedy do Wojciecha Waliszewskiego Łaski, L. B. ; II, 414, 424. Istniała też Psarska Wola, lecz stała pustkami. Według reg. pob. pow. orłowskiego z r. 1576 wś P. , własność Jadwigi Sobeckiej, miała 8 łan. , 2 zagr, , 1 karczmę, młyn o 3 kołach, 26 osad Pawiński, Wielkp. , II, 103. 4. P. , w XVI w. Psary Majus i P. Minor, Pszary, wś. folw. i młyn, pow. łęczycki, gm. Dalików, par. Domaniew, odl. od Łęczycy w. 15; folw. ma 5 dm. , 84 mk. ; młyn 1 dm. , 4 mk. ; wś 8 dm. , 104 mk. W 1827 r. 20 dm. , 192 mk. W 1885 r. folw. Psary z nomenkl. Psarki i Kuzlak rozl. mr. 711 gr. or. i ogr. mr. 515, łąk mr. 80, pastw. mr. 75, lasu mr. 22, nieuż. mr. 19; bud. mur. 13, z drzewa 7; płodozmian 8 i 9polowy. Wś P. os. 27, z gr. mr. 67. Łany folw. dawały dziesięcinę w P. Wielkich do Domaniowa, kmiece pleban. w Turze. P. Małe minor miały tylko folwarczne role, dające dziesięcinę pleb. w Domaniewie Łaski, L. B. , II, 369. Według reg. pob. pow. łęczyckiego z r. 1576 wś P. , w par. Domaniewo, miała w części Katarzyny Gawrońskiej 1 łan, 8 osad. Część Stan. PrzyrownicMego 1 2 łan, 1 łan pusty i młyn. P. minor miała w części Stan. Przyrownickiego 1 2 łan. , Katarzyny Gawrońskiej 1 2 łan. Pawiń. , Wielkp. , II, 67. 5. P. , P. Kościelne, P. Mostowe, z fol. Rzadkowice, dwie wsie, fol. i os. nad rz. Teleszyną Plisą, pow. turecki, gm. Wichertów, par. Psary, odl. 9 1 2 w. od Turka, posiadają kościół par. drewniany, 23 dm. , 398 mk. Obszar dworski miał 1064 mr. 420 mr. lasu. W 1827 r. było 11 dm. , 168 mk. Kościół par. p. w. Nawiedzenia P. Maryi istniał już w 1443 r. Obecny pochodzi z końca XVIII w. , fundacyi Józefa Watta Kosickiego, dziedzica P. Do par. wcielono w 1728 r. parafią Słomów. Uposażenie plebana w P. stanowiły dziesięciny z wsi Rzadkwice, Psary i Psarki, tudzież kolęda po groszu z łanu z Psar, Przykuny i Trzemeszy i czynsz po 8 gr. z łanu z Psar. Posiadał on dwa pół łany z dwoma kmieciami, karczmę, zagrodnika i prócz tego folwark obejmujący l 1 2 łana, rybołówstwo w rzece i łąki Łaski, Lib. Ben. , I, 259. Według reg. pob. pow. sieradzkiego wś Psary Stare, w par. Psary, miała w 1553 r. 1 łan. Psary Korytkowskie miały w 1553 r. 1 łan, w 1576 r. , 3 zagr. Pawiński, Wielkp. , II, 224. P. par. , dek. turecki, 2869 dusz. 6. P. , wś w pobliżu jeziora Modzerowskiego, pow. kolski, gm. Lubotyn, par. Brdów, odl. od Koła 18 w. , ma 18 dm. , 284 mk, W 1827 r. wś rząd. , 15 dm. , 97 mk. Stanowiła własność klasztoru paulinów w Brdowie. 7. P. , 1252 r. Psarevo, wś nad Psarski Młyn Psarski