oddział powstańców, liczący 6500 ludzi, pod wodzą Załuskiegoy który stoczywszy walkę cofnął się przez Bejsagołę ku Rossieniom. Przystronie, w XVI w. Przyszthronye, wś, pow. kolski, gm. Sępolno, par. Mąkolno, odl. od Koła 11 w. , ma 9 dm. , 90 mk. W XVI w. dziesięcina snopowa z łanów kmiecych idzie dla plebana w Mąkolnie, który pobiera też po 2 gr. z łanu za dziesięcinę lnianą i po 1 gr. kolędy Łaski L. B. , I, 214. Według reg. pob. pow. konińskiego z r. 1579 wś P. , własność Jana Rudnickiego, miała 1 2 łan. , 1 zagr. bez roli Pawiński, Wielkp. , I, 234. Br. Oh Przystupicze, wś, pow. grodzieński, w 4 okr. pol, gm. Skidel, o 36 w. od Grodna. Przysucha, os. miejska dawniej miasteczko, wś i dobra nad rzeczką Wiązownicą Jazownicą, Wywózką, jednym z dopływów Radomki, tworzącą tu 7 stawów, pow. opoczyński, gm. i par. Przysucha. Odl. 25 w. od Opoczna, leży w błotnistej kotlinie, połączona drogami bitemi z Opocznem, Drzewicą, Szydłowcem, posiada kościół par. murowany, sąd gminny okr. III, szkołę początkową, urz. gminny, st. pocz. , zakłady żelazne, składające się z pieca wielkiego, walcowni sztabowej i pudlingów, walcowni blachy, kopniaka do topienia surowizny i na odlewy. Są też trzy młyny wodne. Okolica osady posiada obfite pokłady rudy żelaznej, gliny ogniotrwałej i torfu. Motorem zakładów fabrycznych jest siła wody, dostarczana przez 7 stawów. W 1875 r. wytopiono tu surowcu 48, 625 pudów i żelaza kutego 146, 200 pudów. Produkcya roczna dochodzi średnio do 200, 000, rs. przy udziale 200 pracowników. Przy fabryce istnieje kasa pomocy, która z miesięcznych składek utrzymuje lekarza, aptekę, felczera i wspiera w chorobie. Osada miejska ma 192 dm. , 2400 mk. ; w 1827 r. było 195 dm. , 2035 mk. ; w 1864 r. 198 dm. , 2907 mk. Wieś P. ma 36 dm. , 292 mk. ; w 1827 r. 27 dm. , 195 mk. P. poduchowna, wś, ma 7 dm. , 63 mk. , 54 mr. włośc, 1 mr. dwors. Ludność składa się przeważnie z rzemieślników przerabiających żelazo kowale, ślusarze, gwoździarze, tudzież stolarzy, kaflarzy, szewców i krawców, sprzedających swe wyroby na miejscu handlarzom żydom. Brak instytucyi udzielającej kredyt i ułatwień w zbycie tamuje rozwój tego przemysłu. Na początku XVI w. P. , w par. Skrzyn Skrzyńsko, należy do Męozynów, rodziny majacej liczne posiadłości w tych stronach, łany folwarczne dają dziesięcinę wartości do trzech grzyw. pleban. w Skrzynie Łaski L. B. , I, 692. Według reg. pob. pow. radomskiego z r. 1508 wś P. , Zapniów i Gródek, własność Pawła Męczyny, płaciły 1 grzyw. 36 gr. W r. 1569 wś P. , Anny Mączininy z synem, miała 1 łan. Stanisław Męczyna miał z bratem 8 półłanków, 6 kom. Pawiński, Małop. , str. 316, 475. Kościół i parafia powsta ły tu zapewne dopiero w XVII w. W 1780 r. na miejscu starego kościoła wzniosła nowy z kamienia ciosowego Urszula z Morsztynów Dembińska, starościna wolbromska. Dykc. Echarda nazywa P. wsią. Widocznie dopiero z rozwojem przemysłu górniczego P. przek ształconą została na miasto. Wielki piec istnie je tu już około 1780 r. Korzon. , Wew. dzieje Polsk. , II, 294, zdaje się że mylnie tu podano Podkańskiego jako właściciela zamiast Dembińskiego. Zakłady fabryczne istniejące obe cnie urządzone zostały przed 1830 r. Zajmują one obszar kilkowiorstowy. Rozległe lasy do starczają materyału opałowego. Zakłady te i dobra od zeszłego wieku do ostatnich czasów pozostawały w ręku Dembińskich a przed ni mi Morsztynów. Główną ozdobą osady jest piękny, obszerny kościół, z ciosowego kamienia wzniesiony. Drewniane domy osady przecho wały w swych formach cechy dawnego budo wnictwa Rysunek ich podał Tyg. Illustr. , 260 z 1880 r. . P. jest miejscem rodzinnem zasłużonego zbieracza pieśni ludowych Oskara Kolberga. P. par. , dek. opoczyński dawniej skrzyński, 2804 dusz. Dobra P. składały się w 1886 r. z folw, P. , Mechlin, osad fabrycznych Janów, Toporniaj Młynów, Bulion. Rozl wynosi mr. 8855 folw. P. gr. or. i ogr. mr. 274j łąk mr. 40; folw. Mechlin gr. or. i ogr. mr. 61, łąk mr. 43, nadto przy folwarkach wo dy mr. 48, lasu mr. 8120, zarośli mr. 26 w osadach fabrycz. mr. 103, nieuż. mr. 51; bud. mur. 60, z drzewa 54; lasy urządzone. W skład dóbr wchodziły poprzednio osada Przysucha os. 412, z gr. mr. 291; wś P. os, 29, z gr. mr. 254; wś Pomyków os. 18, z gr. mr. 201; wś Zapniow os. 23, z gr, mr. 173; wś Gródek os. 9, z gr. mr. 82; wś Lipno os, 15, z gr. mr. 225; wś Browarek os. 5, z gr. mr. 25; wś Jakubo wa os. 11, z gr. mr. 119; wś Kozłowiec os. 15, z gr. mr. 261; wś Janów os. 24, z gr. mr. 79; wś Drutarnia os. 15, z gr. mr. 36; wś Topornia os. 8, z gr. mr. 36; wś Gwarek os. 16, z gr. mr. 61; wś Młyny os. 23, z gr. mr. 88; wś Puszcza os. 7, z gr. mr. 22; wś Hamernia os. 6, z gr, mr. 52. P. gmina ma 4439 mk. , 450 dm. , 10988 mr, w tem ziemi dwor. 8853 mr. W skład gminy wchodzą Browarek, Drutarnia, Gródek, Gwarek, Hamernia, Huta, Jaku bów, Janów, Juliuszów, Kozłowiec, Lipno, Me chlin, Młyny, Pomyków, Przysucha, Puszcza, Suchodół, Topornia, Zapniów. Br. Ch. Przysypka, wś włośc, pow. włocławski, gm. Przedecz, par. Dąbrowice, ma szkołę początkową, 11 dm. , 74 mk. , 335 mr. W 1827 r. par. Chodecz było 9 dm. , 92 mk. Wchodziła w skład dóbr rząd. Kubłowo. Przyszczepa, karczma przy drodze z La

Przystronie

Przystronie

Przystupicze

Przysucha

Przysypka

Przyszczepa