mułową 423 rai. Z innych wyniosłości prawego brzegu Sanu spotykamy Wróblik 417 mt. na granicy Bachowa i Chyrzyny; Kupieński las ze szczytem 430 mt. ; Popielowa góra 365 mt. w Olszanach; Pod Mazurami 408 mt. w Nahurczanach; Lipnik 400 mt. w Kruhlu Wielkim; Zniesienie 356 mt. w Przemyślu. Część bliższa Wiaru opada niżej 300 mt. Wschodnia część powiatu na prawym brzegu Wiaru I Sanu jest pagórkowata na południu. Wznoszą się tu Magiera 320 mi w Hruszatycach; Gliniska 323 mi w Gdeszycach; Zawaliny 307 mi w Borszowicach; Kamienica 293 mt. w Paćkowicach; Liskowiec 313 mi w Stroniowicach; Dubriwczyna 293 mt. w Popowicach; Dubnów 317 mi w Nowosiółkach. Obszar opada ku północy i przechodzi w nadsańską nizinę, niedochodzącą 200 mt. Częśó powiatu płn. zach. , na lew. brzegu Sanu, jest pagórkowata na zachodzie. Wznoszą się tu Nienadowa 443 mt. we wsi tej nazwy; Kijów 335 mt. w Krzywczy; Czarna góra 348 mt. na granicy Krasiczyna i Korytnik; Karczmarowa 412 mt. w Wapowcach; Nadgrodzenie 389 mt. w Ujkowicach. Część wschodnia tego obszaru, bliższa Sanu, opada poniżej 220 mi, a miejscami poniżej 200 mt. Roli ornej zawiera powiat 104, 179 mr. , ogrodów 3, 510, łąk 9, 401, pastwisk 13, 692, lasów 41, 439, stawów i moczarów 46, innych gruntów 7, 632 mr. W 1880 r. było 13, 609 koni, 29, 835 sztuk bydła rogatego, 2, 289 owiec, 6, 342 świń, 1, 461 uli pszczół Ludność w 1880 r. wynosiła 89, 734 z wojskiem. Na 1 klm. kwadr. . wypadało 99 mk. Pod względem wyznania było 24, 207 rz. kat. , 54, 190 gr. kat. , 11, 207 izrael. , 130 innych wyznań. Języka polskiego używało w domu 39, 328, ruskiego 48, 727, niemieckiego L230. Umiejących czytać i pisać było 13, 351 8, 080 męż. , 5, 271 kob. ; 2, 767 umiejących tylko czytać 1, 463 męż. , 1, 304 kob. ; 73, 616 nieumiejących ani czytać ani pisać 35, 128 męż. , 38, 488 kob. . Ślepych na oba oczy 37 męż. , 37 kob. ; głuchoniemych 45 męż. , 30 kob. ; obłąkanych 6 męż. , 62 kob. ; umysłowo niedołężnych 24 męż. , 14 kob. Według sposobu i źródła zarobkowania na 100 mieskań. 68 16 zajmowało się rolnictwem, leśnictwem i żyło z roli; 7, 98 przemysłem; 4, 41 handlem; 2 20 przy środkach komunikacyjnych lądowych i wodnych; 6, 01 urzędników, wojskowych, emerytów, duchownych, nauczycieli; 0 56 adwokatów, notaryuszów, architektów, inżynierów, geometrów prywat. , artystów, literatów, lekarzy, służby zdrowia; 3, 31 właścicieli domów i rentierów; 7, 37 robotników ze zmiennnem zajęciem, służby dochodzącej i ludności niewiadomego zatrudnienia. Z zakładów przemysłowych w 1884 r. istniały 1 młyn parowy w Przemyślu, 1 wodny amerykański w Niżankowicach, 13 wodnych, wiatraki, 8 gorzelni, tartaków w 1887 r. było 3 parowych, 1 wodny. W Olszanach jest huta szkła; w Krasiczynie browar; w Kruhlu i Grochowcach huty wapna; w Nebrybce cegielnia pospolita; Medyka dostarcza pomniejszych wyrobów tkackich. Drogi kolejowe przerzynają wschodnią częśó powiatu. Kolej Karola Ludwika wchodzi tu od wschodu z Lackiej Woli, a idzie na zachód przez Szechynię, Medykę stacya, Hurko, Hureczko, Krówniki, Przekopane i Wilczę do Przemyśla stacya, tu skręca przez San na płn. zach. , a potem na płn. wsch. i idzie przez Boszkowice, Buszkowiczki, Żurawicę stacya, Bolestraszyce, Wyszatyce, Walawę, a potem na płn. do Dusowiec i opuszcza powiat, wchodząc do Sośnicy w pow. jarosławskim. Kolej galicyjskowęgierska wychodzi z Przemyśla na płd. trzymając się lew. brzegu Wiaru, a idzie przez Bakończyce, Sielec, Nehrybkę, Hermanowice stacya, Małkowice, Niżankowice stacya, tu przerzuca się na praw. brzegu Wiaru i idzie doliną między Wiarom a Wyrwą, a w Borszczowicach między Wyrwą a dopływem Wiaru Rybiska i wchodzi do Przedzielnicy powdobromilski. Z Przemyśla wybiega na wschód gościniec wiodący do Lwowa, na płn. do Radymna, na płd. do Dobromila, na płd. zach. przez Birczę do Sanoka, na zach. przez Dubiecko do Dynowa. Powiat przemyski tworzy wraz z pow. dobromilskim jeden okrąg szkolny, Szkół jest 49 w powiecie, a mianowicie 2 wydziałowe męzka i żeńska, obie w P. , jedna 4klas. żeńska w P. , 5 dwuklas. , 36 jednoklas. , filialnych. Sądów powiatowych jest 2 w powiecie w P. i Niżankowicach. Dawniejszy obwód przemyski obejmował 58 mil kwadr. , a na tej przestrzeni było 5 miast, 12 miasteczek i 372 wsi. Graniczył on na płn. z królestwem polskiem i z obwodem żółkiewskim, na wschód z obw. lwowskim, na płd. z obw. Samborskim i sanockim, na zach. z obw. rzeszowskim, Z obwodu tego powstały dzisiejsze powiaty przemyski, mościski, jaworowski i jarosławski. Bibliografia Kriebel Topogr. , statyst. i histor. wiadomości o cyrkule przemyskim Gazeta Lwowska 1812, Dodatek do Nr. 81; Szałowski Przydatek do opisu cyrkułu przemyskiego Gazeta Lwowska 1812, Dod. do Nru 103; Der Przemysler Kreis in Galizien w Vaterlaendische Blaetter, 1811, Nr. 102; Beitrage zur Kenntniss des Przemysler Kreises ib. , 1812, Nr. 65; Gradobicia w obw. przemyskim od 1821 do 1859 Gaz. Lwow. 1861, Nr. 9; Statystyka obw. przem. Rozmaitości, 1835, str. 213; O salinach w dawnym obw. przem. Jahrbuch der k. k. geolog. Reichsanstalt, t. 26, str. 171.

Przemyśl