statutu uździarzy i siodlarzy przez wójta i rajców przemyskich ib. , str. 152 156. Piwa przemyskie były już w drugiej połowie XVI w. tak sławne, że we Lwowie istniała osobna arenda tegoż piwa, z której dochód do kasy miejskiej wynosił w r. 1574 złp. 180 Zubrzycki, Kronika Lwowa, Lwów, 1844, str. 197. Słynęły także miodowarnie. Od połowy XVII w. zaczyna z upadkiem miasta podupadać także przemysł. Zwrot ku lepszemu nastąpił dopiero w ostatnich czasach. W r. 1859 otwarto ruch na kolei Karola Ludwika, w r. 1872 na pierwszej galicyjskowęgierskiej kolei wiodącej przez Chyrów i Łupków do Węgier. Koleje, a niemniej budowa fortyfikacyi, rozpoczęta w r. 1872 wpłynęły korzystnie na rozwój przemysłu i handlu. Zwolna poczęły powstawać fabryki i rękodzielnicy które przy zwiększaniu się ludności i napływie obcych coraz korzystniej się rozwijają, Z ważniejszych fabryk istnieją obecnie warsztaty żelaznej kolei Karola Ludwika, które służą li tylko potrzebom kolei, fabryka machin i narzędzi rolniczych i odlewarnia żelaza Michała Dornwalda, młyn parowy amerykański o 9 kamieniach od 1866 r. , fabryka powozów, fabryka spirytusu, rumu i likierów. Pierwszą drukarnię założył w P. Adam Klein w r. 1751. Około r. 1758 urządził bisk. łaciński W. Sierakowski drukarnię i oddał ją jezuitom. Po zniesieniu zakonu istniała przez lat kilka rządowa drukarnia. Potem istniała od r. 1783 do 1792 drukarnia Antoniego Matyaszewskiego, a od r. 1800 do 1828 Jana Gołembowskiego, którą zakupił biskup gr. kat. Jan Snigurski w r. 1829 i zapisał w r. 1840 gr. kat. kapitule. Obecnie istnieje drukarnia gr. kat. kapituły i druga, założona w r. 1879 przez Jana Cara, obecnie własność Piątkiewicza ob. Lwowianin, r. 1840; str. 16 i Zubrzycki Historyczne badania o drukarniach ruskosłowiańskich w Galicyi Lwów, 1836, str. 57. Istnieje także zakład litograficzny. Pierwszą księgarnię założył Karol Fryderyk Wenzel w r. 1825 i istniała do r. 1838. Od r. 1846 utrzymuje księgarnię Jan Jeleń, dziś pod firmą Bracia Jeleniowie. Obok niej są dwie antykwarnie. Kościoły i klasztory, P. posiadał jako siedziba dwóch biskupów znaczną liczbę świątyń. Z biegiem czasu wiele ubyło tak, że obecnie są tylko 4 kościoły i 2 cerkwie; z klasztorów zostało trzy. Katedra łacińska. W początkach był kościołem katedralnym kościół św. Piotra. W r. 1412 Władysław Jagiełło podczas pobytu w P. dał katolikom kościół katedralny na zamku, zbudowany z ciosowego kamienia, a służący dla wyznawców obrządku greckiego. Gdzie ten kościół stał, niewiadomo. Domyślać się można, że daleko od miasta, u podnóża góry, obok muru starego zamku. Biskup Mikołaj Błażejowski postanowił katedrę przenieść do miasta i w tym celu rozpoczął w r. 1460 budowę dzisiejszej świątyni. Budowy dokończył dopiero bisk. Jan Dziaduski. W r. 1730 rozpoczął przebudowę i rozszerzenie katedry bisk. Aleksander Fredro, a ukończył ją Wacław Sierakowski i poświęcił w r. 1744 p. w. Jana Chrzciciela i Najśw. M. P. Katedra ta jest najwspanialszą budową ostrołukową na Rusi. Wzniesiona z ciosowego kamienia, o charakterystycznem ceglanem żebrowania sklepień, utraciła wiele pierwotnych cech wskutek późniejszych dodatków konsolo renesansowe. Gipsowa i ceglana powłoka tak dalece zakryły ciosową budowlę i wyrazistość linii, że tylko doświadczone oko może odkryć ślady ostrołuku. Za staraniem obecnego bisk. ks. Soleckiego rozpoczęto w r. 1884 restauracyą świątyni według planów Prylińskiego i pod jego kierownictwem. Odbudowa ta ma przywrócić katedrze cechę starożytną z zachowaniom wszystkich znamion stylu ob. Dziennik literacki, 1859, No 1 i Lwowianin, 1840, str 7. o restauracyi katedry ob. ,, Czas z r. 1884, No 179 i z r. 1885. Obok katedry stoi wieża z dzwonami i zegarem, wzniesiona kosztem kapituły około r. 1776. Wewnętrzne jej urządzenie sprawił później bisk. Kierski. Paweł II papież nadaje w r. 1464 Piotrowi z Książa ołtarz św. Stanisława w kościele katedralnym przemyskim A. G. Z. , t. VIII, str. 169. Tenże papież udziela odpust na święto Trzech Króli i Nawiedzenia N. M. P. kościołowi katedralnemu w r. 1471 ib. , str. 177. Kościół i klasztor franciszkanów. Około r. 1235 przybyli do P. dwaj franciszkanie minoryci wysłani przez Grzegorza IX dla szerzenia katolicyzmu na Rusi. Kowal Andrzej Seren podjął ich gościnnie, a przyjąwszy katolicyzm zapisał im przed śmiercią swój dom z ogrodem. Na tem miejscu stanął w r. 1379 klasztor i kościół p. w. Maryi Magdaleny, wzniesiony przez Eryka, pierwszego biskupa. W XVIII w. rozebrano dawny kościół chylący się do upadku a gwardyan ówczesny Ostrowski, rozpoczął ze składek w r. 1754 budowę nowego, który konsekrował biskup Kierski w 1778 r. O tym kościele i klasztorze ob. Tygodnik katolicki z r. 1864 zesz. 45, str. 412, Encykl Kośc. t. V, 574 i Lwowianin 1840, str 7. . Kościół i klasztor reformatów, wzniesiony pierwotnie z drzewa w r. 1629 przez Piotra na Cieciszowie i Felicyanę ze Żmigrodu Cieciszewskich, po za murami, przy bramie lwowskiej, zgorzał w r. 1637, a natomiast wzniósł Hermanalay Tyrawski w r. 1645 murowany klasztor i kościół p. w. św. Antoniego Padewskiego, a Andrzej Maksymilian Fredro, woj. podolski, opasał go murem, zaopatrzył czterema basztami i zamienił w małą forteczkę. Ob.

Przemyśl