była przez Mytków na gruntach wsi Wereszczatyniec histracya Humieckiego z 1615 r. . W ostatnich czasach Paszkowscy sprzedali ją gen. Luedersowi. Dr. M. Przemsza 1. Biała, ob. Biała Przemsza, 2. P. Czarna, u Długosza Przemscha, rzeka, bierze początek z północnej pochyłości olkuskiego płaskowzgórza, o 3 w. na północ od Ogrodzieńca, pod wsią Bzowem, w pobliżu źródeł Warty. Średnie wznies. okolicy dochodzi 1400 stóp a w pobliżu Bzowa, w stronie płn. wschodniej wznosi się wzgórze do 1582 stop. Przybrawszy kierunek zachodni płynie P. koło folw. Jordanówki, po za którym wchodzi w lesisty piaszczysty obszar na północ od wsi Rokitna w pow. będzińskim i tu łączy się z kilku strumieniami, prowadzącymi wody ze stoków zachodnich wyżyny między Ogrodzieńcem a Bzowem i wody lasów rokitniańskich. Podążając w kierunku zach. , zach. płn. dochodzi do Turza, tu przyjmuje z lew. brzegu rzeczkę Masłoninę i skręca na płn. O kilka wiorst na płd. od Turzy skręca ku zachodowi i dąży doliną wyżłobioną przez wody spływające tak z północnych stoków centralnego terasu wyżyny, jaki z pochylającego się ku południowi obszaru płn. części powiatu. Płynie przez Porębę Mrzygłodzką, Dziechciarze, Krzemiędzę, mając z prawej strony bezleśny, piaszczysty a z lewej przeważnie lesisty obszar. Łysa Góra, wznosząca się nad brzegiem rzeki między Krzemiędzą a Siewierzem, sięga tylko 1120 st. n. p. m. Przyjąwszy z praw. brzegu dość znaczny dopływ strumieni z pod Niwki, Żelisławic i Pinczyc Mapa sztabu gen. XXI C zwie dopływ z pod Pinczyc, Biała Przemsza a z lew. brzegu poniżej Siewierza rz. Mitręgę, skręca ku południowi, pomiędzy wspomnianą Łysą Górą z lewego a wsią Piwonią z praw. brzegu. Za Siewierzem przybiera zachodni i płd. zachodni kierunek, tworzy liczne zakręty, wymijając wynioślejsze obszary wyżyny, sięgającej tu do 1000 st. miejscami. Pod Przeczycami rozszerza się dolina rzeki, która aż do wsi Łagisz przybiera kierunek południowy, Między Wojkowicami, Ząbkowicami i Łagiszą dolina P. rozszerza się w lesisty i podmokły obszar, z którego wody z części wschodniej prowadzi do P. rzeczka Trzebyczka, uchodząca z lew. brzegu poniżej Przeczowa i Bogorya, uchodząca pod Gzichowem. Te dwie rzeczki płynące niemal równolegle i uchodzące w trzywiorstowej odległości, wytwarzały na lewym brzegu Przemszy obszar błotny między Przeczowem, Piekłem, Gołonogiem, Dąbrową. Od Łagisza P. skręca ku zachodowi, dosięga Będzina i podąża ku południowi doliną, którą przeprowadzono linią dr. żel. warsz. wied. odnoga do Sosnowic. Trzy razy przerzyna tor kolejowy, raz na głównej linii pod Sielcami a dwa razy na odnogach fabrycznych. Na południe od Sielc dosięga granicy od Szlązka Pruskiego, płynie koło Modrzejowa, tworząc na przestrzeni około 6 w. linią graniczną i na południe od Niwki przyjmuje z lew. brzegu Białą Przemszę w punkcie zbiegu granic król. polskiego, Galicyi i Szlązka, następnie płynie granicą Galicyi i Szlązka Pruskiego i pod Go rzowem pow. chrzanowski, niedaleko Oświę cimia, wpada do Wisły z lew. brzegu. W Galicyi przyjmuje drobne dopływy Katowicką Wodę od Katowic, Wąwolnicę, Ponikwicz i Smierdzionkę. Długość biegu w obrębie króle stwa wynosi około 56 w. a na granicy Galicyi 22 w. 23, 25 klm. . W 1818 r. zamierzano uspławnić część od Będzina do ujścia Białej Przemszy. Na trzech ostatnich milach spławia ją na P. w Galicyi drzewo i węgiel kamienny, opis P. podał też Wolski Dzien. Powsz. , 1862, No 98. Br. Ch. Przemykow, 1322 r. Primancov, u Długosza Przemankow, wś i folw. nad Wisłą, niedaleko ujścia Nidzicy, pow. pińczowski, gm. Filipowice, par. Przemyków. Leży na prawo od traktu z Koszyc do Korczyna, odl. 40 w. od Pińczowa. Posiada kościół par. murowany, szkołę początkową, dom przytułku dla kalek i starców, 89 osad. W 1827 r. było 86 dm. , 528 mk. W 1886 r. folw. P. rozl. mr. 894 gr. or. i ogr. mr. 567, łąk mr. 41, past. mr. 206, lasu mr. 20, nieuż. mr, 60; bud. mur. 4, z drzewa 19; wś P. os. 89, z gr. mr. 393; wś Piotrowice os. 64, z gr. mr. 222. P. par. , dek. pińczowski, 1556 dusz. P. był wsią królewską. W pierwszej połowie XIII w. któryś z książąt krakowskich oddał ją Jazdonowi h. Półkoza, kanclerzowi książęcemu. Synem jego był głośny Paweł z Przemankowa, obrany po śmierci Prandoty biskupem krakowskim w r. 1266. Długosz w opowieści panowania Bolesława Wstydliwego przedstawia w czarnych barwach czyny Pawła jako biskupa i przywódzcy opozycyi przeciw książęcym rządom o Pawle z P. wydał A. Przezdziecki rozprawkę w 1851 r. w Warszawie. Kościół i parafia powstały w P. zapewne już w XIII w. Na wyroku bisk. Nankera w sprawie między Władysławem Łokietkiem a klasztorem sądeckim, wydanym 1322, r. podpisał się jako świadek Venceslaus rector ecclesie Primancoviensi Kod. Małop. , II, 252, 253. Był to zapewne kościół drewniany. W XV w. P. , wś królewska, ma kościół murowany p. w. św. Katarzyny, fundacyi Stanisława Reja z Kobylnik, kanon. krak. Władysław Jagiełło nadał plebanowi magister Szczekno łan roli, z obowiązkiem odprawiania mszy za dusze Władysława i królowej Jadwigi. Folw. królewski, łany kmiece, karczmy i zagrodnicy dawali dziesięcinę plebanowi, wartości do 20 grzyw. Dłu

Przemsza

Przemsza

Przemykow