gm. i par. Przedborz, leży tuż pod miastem i ma 3 dm. , 28 mk. , 582 mr. Wchodził w skład starostwa przedborskiego i służył za rezydencyą starostów. Istniał już w 1573 r. , miał wtedy 1 łan kmiecy Pawiń. , Małop. , 276. Przedbory 1. Tańskie, wś nad rz. Orzyc, pow, przasnyski, gm. i par. Dzierzgowo, odl. o 27 w. od Przasnysza, ma 6 dm. , 70 mk. , 203 mr. 2. P. Ostrowe, pow. przasnyski, ob. Ostrowe. Przedborz 1. w dok. Predbor, miasto z przedmieściem Widomą, pow. konecki. Leży pod 51 5 3 szerok. północ. i 38 31 8 długości wschod. , na prawem brzegu Pilicy w dolinie otoczonej przez wynioślejsze wzgórza, odległe 44 w. od Końskich, 42 w. od Opoczna, 31 w. od Radomska i 24 w. od st. kol. warsz. wied. w Gorzkowicach. Drogi bite łączą P. z powyższemi miejscowościami a także i z Piotrkowem. O geologicznych stosunkach okolicy miasta podał szczegóły, , Pam. Fizyograficzny t. III, 185. Obecnie P. posiada kościół par. murowany, kościołek przy przytułku dla starców i kalek, szkołę początkową, dom modlitwy ewang. , urząd miejski, urząd gminny, st. pocz. , należy do sądu pokoju okręgu IIIgo w Końskich. Z fabryk browar, miodosytnią, olejarnią, fabrykę łyżek, 4 garbarnio, fabrykę pończoch, cegielnię, piec wapienny; 283 dm. 170 murow. , 6600 mk. 1885 r. i 822 mr. ziemi do mieszczan należą cej. W 1827 r. było 196 dm. , 2535 mk, ; w 1862 r. 297 dm. , 4738 mk. , fabryki kortów Zacherta i płótna Goldbcrga. Do miasta należy przedmieście Widoma, nalew. brzegu Pilicy, które ma 60 dm. i 340 mr. W mieście odbywa się 12 jarmarków rocznie; dawniej słynęły z dostawy trzody chlewnej. P. poduchowny, osada, ma 2 mr. ziemi włośc. P. par. , dek. konecki, ma 3890 dusz; kaplica filialna w Rączkach. Pierwszą wzmiankę o P. spotykamy w 1145 r. w akcie potwierdzenia posiadłości i dochodów klasztoru w Trzemesznie ob. t. VIII, 656. W lipcu 1239 r. w tutejszym grodzie gości Bolesław Wstydliwy z matką i panami baronibus suis i Konrad mazowiecki z synem Ziemowitem. Odbywa się tu rada colloqium. Ta wydaje książę dokument potwierdzający darowiznę wsi Kępiny, danej klasztorowi sulejowskiemu przez Ful kona, arcyb. gnieźn. Kod. Małop. , II, 62. Takie wiece częściej musiały się odbywać w tutejszym grodzie, gdyż tenże sam książę wydaje podczas colloqium w P. w grudniu 1260 r. potwierdzenie wsi Garno, danej Januszowi, arcybisk. , przez niejakiego Mikołaja, którego bracia zabili Leonarda dyakona i kanonika z Kurzelowa Kod. Małop. , II, 113. Kazimierz W. odwiedzając często P. dla łowów, wystawił pięknyj murowany zapewne zamek, i on to prawdopodobnie nadał osadzie, jaka się tu utworzyła, prawo miejskie, wystawił wedle tradycyi istniejący dotąd kościół i przeniósł do niego parafią z przyległego Policka. Na łowach pod P. trafił się Kazimierzowi w 1370 r. wypadek, który sprowadził przedwczesną śmierć wielkiego króla. Powstanie i rozwój swój zawdzięczał P. położeniu nadrzecznemu na pograniczu dwóch prowincyi, przy trakcie handlowym. Pobierane tu cło stanowiło uposażenie kanclerza kapituły łęczyckiej, który wydzierżawiał je za 12 do 15 grzyw. rocznie. Miał on za to obowiązek naprawiać i budować most na Pili cy Długosz, Lib. Ben. , I, 509. Dziesięcinę z łanów miejskich pobierała kanonia kurzelowska Łaski, Lib. Ben. , I, 556. Uposażenie proboszcza przedborskiego opisał Łaski I, 616; pobierał on między innemi dziesięciny z wójtostwa. Nawiedzał miejsce to Jagiełło i zamek rozprzestrzenił, a podczas bytności w 1405 r. , pragnąc spalonemu miastu nieść pomoc, przeniósł jez prawa polskiego na niemieckie i porównał co do praw, swobód i zwyczajów z Chęcinami. Według regestr. pobor. z 1540 r. P. jest w zastawie u Abrahama Łużeńskiego. D miasta należy 64 łanów i 130 dm. Dochody są z czynszu z domów, od rybaków, szewców, rzeźników, przekupniów soli i z młyna. Wójt dziedziczny ma 3 łany, łaźnią, trzeci grosz od rybaków i rzeźników, łąki obszerne i dobre. Oceniono to wójtostwo na 125 grzyw. Mostowe należy do kolegiaty krakowskiej i daje do 20 grzyw. ; ocenione na 200 grzyw. Wraz z P. zastawioną była i wś król. Policko i inne przyległe dobra krakowskie. W 1573 r. płaci P. szosu in duplo fi. 36 gr. 86, od 3 rzem. 12 gr. ; z młyna o 2 kołach 1 fl. 18 gr. , czopowego za cały rok 55 fl. Małop, Pawiński, 279, 572. Przedborska Wola istnieje już w 1573 r. i ma łan Małop. , 276, 462. Zygmunt August przywilejem 1550 r. w Seceminie danym, mając wzgląd na ubogi stan miasta i na wycieńczenie mieszkańców częstemi podwodami, uwalnia od dostawiania wozu wojennego, pod obowiązkiem płacenia 20 grzyw. w razie wyprawy wojennej. Tenże król uwalnia 1570 r. mieszczan P. z towarami lub po takowe jadących, od ceł, targowego i jarmarkowego w całem państwie, a ich bydło i trzody od opłaty mostowej i pastewnego w okolicach miasta; udający się zaś po towary do Wrocławia, lub wracający z niemi, nie mają w drodze żadnej doznawać przeszkody. Kiedy Zygmunt III dążył objąć tron, Erazm Lichtenstein, dowódca jazdy arcyks. Maksymiliana i hufce Zborowskich, opanowawszy P. w paźdz. 1587 r. , stojący tam oddział częścią znieśli, częścią zabrali. Wspomniony król nakazuje 1595 r. , ażeby więcej nie przybywało domów żydowskich; w razie zaś gdyby obywatel Przedbory Przedbory Przedborz