bryńskie wróciły do króla, który pozostawiając księżnę Fedorę w posiadaniu takowych, wydał ją 1492 r. za Juria Pacewicza; następnie Kobryńszczyzna pozostaje w posiadaniu Wacława Kostewicza, męża Anny, siostry ostatniego kn. Kobryńskiego, który po śmierci swej żony 1513 r. , otrzymał Kobryń w dzierżawę, był pierwszym jego starostą, i sumę dzierżawną 1000 kóp przy objęciu sstwa uiścił. Na przypadek śmierci Kostewicza przywilej na Kobryń otrzymała królowa Bona, która weszła w faktyczne posiadanie w 1533 r. Kostewicz fundował w P. w 1522 r. kościół katol p. w. św. Zygmunta i Wacława, który królowa Bona w 1534 r. odnowiła i nowym funduszem wzbogaciła, zamieniając osadę w miasteczko. Następnie dobra te otrzymała w oprawie wdowiej królowa Anna Jagiellonka, która w 1588 r. wyzwoliła miasto z pod prawa ziemskiego, obdarzając je magdeburskiem, przyczem nadała P. pieczęć czyli herb błękitnego węża, wijącego się i trzymającego w pysku dziecię do połowy widzialne, w srebrnem polu. Herb ten, będący herbem Sforzów, dotychczas pozostał. Zygmunt III potwierdzając 6 maja 1589 r. przywilej ten swojej ciotki, dozwolił miastu mieć własno kramy, inaczej kletkami zwane, woskobojnię i wagę, tudzież miarę zboża i miodu praśnego; oddał na dochód miasta pobór pod nazwami poduszne, pomierne, stołpowe i łopatkowe; za wolne szynko wanie miodu i piwa naznaczył kapszczyzny z każdego szynku po 60 gr. rocznie, od wina zaś i gorzałki arendy z całego miasta 100 zł. , które to pieniądze wójt winien na św. Marcin oddawać do rąk ststy albo ekonoma kobryńskiego. oprócz targów w piątek naznaczone zostały jarmarki na drugi dzień po św. Trójcy i na dzień Przemienienia Pańskiego lub na Podwyższenie św. Krzyża. W leżącem o 1 w. od miasta przedmieściu Górka, założoną została w 1570 r. cerkiew, którą w 1689 r. odnowił Bułharyn. Ekonomia prużańska składała się z 66 wsi i zarządzaną była przez gubernatora. Po ostatnim rozbiorze Rzpltej cesarzowa Katarzyna dobra te darowała generałowi Rumiancowowi; wkrótce rozprzedane przez niego Trębickiemu, Szwykowskiemu, Bułharynowi, Włodkowi i in. , w posiadaniu potomków których do dziś dnia po większej części pozostają. W 1812 r. stał tu generał francuzki Reynier z 7m korpusem piechoty. Par. kat. , dek. prużańskiego, 2119 dusz. Kaplica a dawniej filia w Dołhem. Par. prawosł. św. Aleksandra Newskiego ma 3318 wiernych, Narodzenia zaś Bożego 2841 dusz. Opis P. podały Kłosy, t. XI, Nr. 276. Prużański powiaty położony w środku gub. grodzieńskiej, ograniczony jest powiatami kobryńskim, Słonimskim, wołkowyskim i brzeskim. Położenie ma stosunkowo wzniesione lecz równe. W północnej części powiatu znajduje się błotniste płaskowzgórze, z którego biorą początek rzeki Muchawiec, wpadający do Bagu i idący z nim do Baltyku, oraz Jasiołda, zalewająca błota pińskie i zdążająca do morza Czarnego. Ten dział wodny może być uważany za płn. zachodnią granicę Polesia. Zachodnią część powiatu zajmuje puszcza Białowiezka, w której dotychczas znajdują się jedynę w Europie żubry. Liczba ich jednak zmniejsza się ciągle, zwłaszcza ostatnimi czasy, z powoda powstania tu nowych wsi i osad, mieszkańcy których wyrabiajac nowe pola i kosząc łąki, pozbawiają żubrów żywności, i niszcząc pokryjomu, liczbę ich uszczuplają, tak że ostateczne zniknięcie żubrów jest już teraz tylko kwestyą czasu. Gleba powiatu po części czarnoziemna, w części gliniasta, w ogóle urodzajna. Ogólna przestrzeń powiatu zajmuje 3465 w. kw. al. 360, 938 dzies. , w tej liczbie 106, 653 dz. rządowej. Lasów w powiecie znajduje się 123, 223 dz. 32, 492 dz. prywatn. i 90, 731 rząd. , t. j. 34 2 ogólnej przestrzeni. Podług dawniejszych pomiarów było w powiecie 350, 162 dz. , w tej liczbie 4, 335 pod sadybami, 115, 970 gr. orn. , 48, 074 łąk, 28, 623 pastw. , 150, 452 lasów i 2696 nieużytków. W 1860 r. było w powiecie 6550 koni, 24 986 sztuk bydła rogatego, 23, 090 owiec zwyczajnych, 20, 305 rasy poprawnej, 21, 650 świń i 249 kóz, w ogóle 96, 860 sztuk. W 1877 r. liczba bydła wzrosła do 161, 344 sztuk, mianowicie 16, 001 koni, 46, 022 bydła rogatego, 49, 541 owiec zwyczajnych, 13, 732 rasy poprawnej, 35, 645 świń, 401 kóz i 2 osły. W 1878 r. było w powiecie 96, 865 mk. , t. j. 28 na 1 w. kw. Podług stanu było oprócz mta P. , 755 szlachty rodowej, 40 szlachty osobistej, 222 stanu duchownego, 9920 mieszczan, 24, 635 włościan skarbowych, 315 kolonistów, 50, 428 włościan uwłaszczonych, 102 cudzoziemców; resztę stanowią wojskowi i żołnierze urlopowani. Pod względom wyznaniowym było w powiecie 67, 735 prawosł. , 12, 320 katol. , 397 ewang. i 9369 żyd. Pod względem narodowości w 1860 r. było 30, 000 Rusinów prawosł, 307 Wielkoross. prawosł. , 22, 103 Litwinów praw. , 6447 Polaków katol. , 5, 507 Litwinów katol. i 6013 żydów. Główne zajęcie mieszkańców stanowi rolnictwo. Pod względem fabrycznym, podług danych za 1877 rok, znajdowało się w powiecie 10 gorzelni produkujących za 131, 415 rs. i zatrudniających 65 ludzi; 4 browary z prod. 26, 500 rs. , dających zatrudnienie 17 ludziom; 1 młyn parowy, produkujący za 1400 rs. i zatrud. 5 ludzi; 4 fabryki terpentyny, produk. za 4810 rs. i zatrudn. 17 ludzi; 4 fabr. kleju, produk. za 855 rs. i zatrud. 4 ludzi; 6 cegielni, prod. za 4000 rs. i zatrud. 24 ludzi; 1 fabr. serów, prodiuk.

Prużana