z kilku przyległemi dawała dziesięcinę z łanów kmiecych kanclerzowi kapituły gnie źnieńskiej, zaś pleban w Marzeninie pobierał od nich tylko kolędę i dziesięcinę z ról folwarcznych, na których w części siedzieli też kmiecie i zagrodnicy Łaski, L. B. , I, 483. Według reg. pob. pow. szadkowskiego z r. 1552 i 1553 wś Prusków, w par. Marzeniu, w części Marcina miała 14 osad, 8 1 2 łanów, młyn o 2 kołach; w części Wawrzyńca 5 osad Pawiński, Wielkop. , II, 242. P. gmina na leży do sądu gm. okr. IV w Buczku, st. poczt. Łask, 8280 mr. obszaru i 2389 mk. 4. P. , w XVI w. Pruskowo major i minor, wś i fol. nad rz. Prosną, pow. kaliski, gm. i par. Pamięcin, odl, od Kalisza 4 w. Wś ma 15 dm. , 137 mk. ; fol. 1 dm. , 24 mk. W potwierdzeniu dóbr i dochodów arcyb. gniezn. przez Innocentego II w 1136 r. , wymienioną jest wś Pruszkow około Kalisza. Według Lib. Ben. Łask. II, 81 P. major dawało pleban. po mierze owsa i żyta z łanu, zaś w P. minor dawali tylko ry bacy po pół grosza kolędy. Według reg. pob. pow. kaliskiego z r. 1579 Pruskowo miało 4 łany, 1 komor. , 2 rybaków. Część Katarzyny z Orlia Ciswickiej miała 5 łanów, 4 rybaków Pawiński, Wielkop. , I, 24. Br. Ch. Pruszków 1. Prusków niem. Proskau, zamek, dobra królewskie, miasteczko i okr. lesny, pow. opolski, par. Pruszków, odl. 1 1 2 mili od Opola, wznies. 1552 st. par. npm. Posiadało głośną akademią rolniczą, kościół par. katol, , zamek użyty na pomieszczenie akademii. W 1861 r. było 207 dm. , 2190 mk. 336 ew. , 41 żyd. . Dobra P. należały pierwotnie do rodziny szlacheckiej mającej swą siedzibę w Ziemnicach Małych. W 1563 r. jeden z tego rodu Jerzy wybudował w P. zamek i odtąd poczęli się właściciele dóbr pisać Ton Proskau. Dobra te składały Biała miasto i hrabstwo, wsi Chrzelice, Kujawy i Komprachcice. Spalony przez Szwedów w 1644 r. zamek, został odbudowany w dzisiejszej postaci 1677 r. W 1696 r. ówczesny dziedzic Jerzy Krzysztof ustanowił z dóbr tych fideikomis, który przechodził w ustanowionej przez niego kolei z rąk do rąk, aż ostatni sukcesor sprzedał dobra w 1783 r. za 133, 323 dukat. królowi Fryderykowi W. Razem z dobrami sprzedano też fabrykę fajansu, istniejącą w nich, za 6202 dukatów. Zakład ten istniał do 1850 r. Królewską domenę wydzierżawiono w 1847 r. utworzonej tu królewskiej akademii rolniczej. Zamek użyto na pomieszczenie zakładu, który sciągał przez długi czas znaczną liczbę młodzieży polskiej zarówno z księstwa poznańskiego jak i królestwa polskiego i dalszych prowincyi. Od 1869 r. istnieje tu stacya rolnicza doświadczalna, od 1874 stacya botaniczna. Obszar wydzierżawiony akademii wynosił 4087 mr. , w tem było 1861 r. 3175 mr. roli, 407 mr. łąk, 230 mr. wód. Dzielił się na dwa zarządy Pruszków i Ziemnice, Gleba zawiera cały szereg odmian i stopni, począwszy od drobnego piasku aż do zbitej czarnej gliny. Część obszaru 780 mr. leżąca w dolinie Odry ma glinę z humusem mieszaną, na spodzie prze puszczalnym. Na folwarkach hodowla owiec 2585 w 1861 r, . Z zakładów przemysłowych były gorzelnia, browar i cegielnia. Miastecz ko P. z wioską tegoż nazwiska, kol. Neustadt i Neuwelt, os. Obora, Starą Kuźnicą i pasie kami Kaletta, Pfarrwidmuth, Bartsch, za wdzięcza swój rozwój głównie przyległej aka demii. W 1861 r. była ta fabryka narzędzi rolniczych, 3 młyny wodne, 34 mieszczan, 21 ogrodz. , 100 komorn. Do osady należało 1896 mr. , w tem 1509 mr. roli, 300 mr, łąk. Targi tygodniowe i 4 jarmarki rocznie. Kościół katolicki, zbudowany 1580 r. , pierwotnie filialny do Ziemnie, następnie parafialny z filiami Zie mnice i LigotaPruszkowska. Szkoła katolic ka miała 3 nauczycieli i 373 uczniów; szkoła ewang. istniejąca od 1809 r. , miała 70 uczniów. Zarząd domen królewskich miał tu swój urząd. Pruszkowski okrąg lasów królewskich Forst revier ciągnął się wzdłuź lew, brzegu Odry, obejmował 20, 726 mr. i dzielił się na 6 straży leśnych Wilhelmsberg, Przysiec, Hellersfleiss w części nad Odrą, zaś Polska Nowa Wieś, Jaś kowice i Ligota w części dalszej płn. zachod niej. Drzewostan składają świerki, sosny i dę by. Par. P. , dek. t. n. 1869 r. miała 3410 kat, 360 ew. , 46 izr. Dek. P. , dyec. wrocławskiej, miał tegoż roku 16, 565 kat. , 451 ew, i 59 izr. w 6 parafiach Chrościna, Chrzumczyce, Kom prachcice, P. , Ziemnice Wielkie i Żelazna. 2. P, niem. Pruskau, wś i fol. , pow. olesiński, par. Zembowice, odl. l 1 2 Olesina, ob szar dworski należy do dóbr Zembowice; wieś ma 29 dm. , 217 mk. 2 ew. . Br. Ch. Pruszkowo, wś i fol. nad rz. Działdówką, pow. płoński, gm. Kuchary, par. Królowo, odl 9 w. od Płońska, ma 17 dm. , 53 mk. W 1881 r. fol. P. i Pruszkówko rozl. mr. 536 gr. or. i ogr. mr. 449, łąk mr. 28, past. mr. 4, zarośli mt. 2, nieuż. mr. 13; bud. z drzewa 12; płodozmian 7polowy. Wś P. os, 27, z gr. mr. 249. Pruszkowo, dobra, pow. horodecki, w 2 okr. pok. do spraw włośc, gm. Długopole Dołgopole, w 1863 r. 27 dusz rewiz. Pruszkowo, ob. Proszkowo, w pow. kościańskim. Pruszno, fol. i dwie os. , pow. turecki, gm. Lubola, par. Brodnia, odl. od Turka 36 w. , ma 4 dm. , 26 mk. Pruszów, ob. Prusów. Pruszyn, w XVI w. Prussin, Prusehim wś i fol. nad rz. Liwiec, pow. siedlecki, gm. Stara Wieś, par. Pruszyn, odl. 9 w. od Siedlec,

Pruszków

Pruszków

Pruszkowo

Pruszno

Pruszów