teras, libenter concedam ob. Wizyt. Rozdrażewskiego, str. 31. Obecnie na obszarze P. firma A. Rathke i Syn urządziła wielki zakład ogrodniczy, obejmujący przeszło 70 mr. Na wystawę owocową w Sansouci r. 1877 wysłano ztąd samych jabłek 105 gatunków. 2. P. , niem. Proust, wś kośc. niedaleko rzeki Sępolny, pow. tucholski, st. pocz. Gostycyn, par. ew. Kamienica, szkoła kat. w miejscu. W 1867 r. 463 mk. , 334 kat. , 118 ew. , 41 dm. , młyn wodny. Tutejszy kościół kat. p. w. N. M. P. jest patronatu prywatnego obecnie hr. Koenigsmark na Kamienicy. Kościół pochodzi z 1762 r. a r. 1792 benedykowany. Przy nim istnieje bractwo rożańcowe od 1853 r. W skład par. wchodzą Pruszcz, Kamienica, Bagienica, Motyl, Pinkowo i Krzywe Kolano. W 1867 r. liczyła par. 660 dusz, 1886 r. zaś 583. Dawniej należał P. do dekanatu więcborskiego, dziś do tucholskiego. Z wizyt. Trebnica 1653 r. dowiadujemy się, iż wieś należała podówczas do spadkobierców po Władysławie Witosławskim. W starym, drewnianym kościele były trzy ołtarze. Proboszcz posiadał 3 włóki ale niecałe. Mesznego dawało we wsi 11 gburów po 3 korce corios alias rzeszetniki żyta i tyleż owsa; 2 puste posiadłości uprawiał dwór, i nic z nich nie płacił z krzywdą proboszcza. Młynarz dawał 1 korz. żyta. Oprócz tego należały do probostwa 2 ogrody, jeden warzywny i drugi gdzie przed pożarem stała plebania, i trzy łąki, jedna in loco dieto Targowo, druga w lesie Dąbrówką zwanym i trzecia nad rzeką. Dawniej była tu i szkoła. Proboszczem był Piotr Przyłuski str. 141 142. Z wizyt. Mathego z r. 1767 dowiadujemy się, że wieś ta należała wtedy do Franciszka Weyhera, ststy białemborskiego. Kościół drewniany zbudował w 1735 r. skarbnik uski Franciszek Wałdowski, poświęcił go zaś tegoż roku Maciej Linkiewicz, kanonik kamiński. Przy kościele stała murowana dzwonnica z 3 dzwonami, postawiona r. 1760. Bractwo różańca św. istniało już od r. 1736. Proboszczem był Paweł Szwemiński, przed nim Wojciech Gierszewski. Obszaru obejmowała wś 23 włók włącznie ze z 2 sołeckiemi; z każdego pobierał proboszcz 1 1 4 kor. żyta i tyleż owsa. Sołtys posiadał jeszcze oprócz tego pół włoki, z której nic nie dawał z krzywdą dla prob. Katolików było we wsi 110, inowierców 32; cała parafia miała 244 kat, 164 innowierców str. 1458. P. istniał już r. 1351. 3. P, niem. Gross Prust, zwykle Prust, dok. 1349 i Prusk, po r. 1410 Prustk, 1442 Pruszz, dobra ryc, pow. świecki, st. pocz. , kol. tejże nazwy odl. 1 milę; par. kat. Niewieścin 1 2 mili odl. , ew. Jasieniec. W 1868 r. 30 bud. , 19 dm. , 194 mk. , 139 kat. , 55 ew. Razem z fol. Pruszczykiem i Pruszeckim folw. obejmują te dobra 610, 56 ha roli or. i ogr. , 36 łąk, 0, 78 past. , 19, 02 nieuż. , 0, 32 wody, w ogóle 666, 68 ha; czysty dochód z gruntu 8133 mrk; cegielnia, w któ rej wyrabiają dreny, hodowla bydła, mlekarnia, uprawa buraków dla cukrowni. P. leży tuż nad granicą Prus Zachodnich i w ks. po znańskiego. To też już r. 1349 w traktacie ka liskim napotykamy tę osadę jako wś granicz ną między ziemią kujawską a pomorską. Za czasów krzyżackich należały dobra do komturstwa świeckiego i odbywały jedne służbę zbrojną. W dok. z 1394 występuje Jan z P. , r. 1422 Thomke z P. ob. Gesch d. Kr. Schwetz von Wegner, str. 433. R. 1683 płaci P. mesznego 4 kor. żyta i tyleż owsa. Według taryfy z r. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny a akcyzę potrójną, płacił tu ststa Jasieniecki od wł. osiadł. , karczmy i 4 ogr. , ale ile, nie powiedziano. P. należał wtedy do pow. świeckiego ob. Rocz. Tow. Przyj. N. w Poznaniu, 1871, str. 180. Wizyt. Szaniaw skiego z r. 1710 donosi, że tu dawniej było 9 gburów coloni, każdy płacił pół kor. żyta i tyleż owsa, wówczas jednak zostały posiadłości gburów na dworskie zamienione, a dwór da wał tylko 3 kor. żyta, beczkę piwa i 2 flor. str. 250. 4. P. niem Prust, st. p, , tel. i dwo rzec kolei bydgoskotczewskiej, 21 klm. na płd. zachód od Świecia, pow. świecki; gleba żyzna; 1878 r. 8 mk. Linia drogi wschodniej OstBahn dochodzi tu na przestrzeni między Berlinem a Królewcem punktu kulminacyjne go, przy wznies. 321 st. npm. Kś. Fr. Pruszczak, folw. do Przytocznicy, pow. ostrzeszowski, o 7 klm. na wschód od Ostrzeszowa, par. Doruchów. W 1845 r. miał 2 dra. i 13 mk. katol. ; w nowszych Skorowidzach nie wykazany. Pruszczewo, dawniej Brzuszczewo i Brzoszczewo, niem. Frauschwitz, wś i folw. , pow. kościański, o 4 klm. na wschód od Szmigla, par. Szmigiel, poczta i st. dr. żel. o 4 klm. w Starem Bojanowie, Wznies. 93, 26 mt. n, p. m. ; 7 dm. , 90 mk. 76 kat, 14 prot. . Około r. 1180 należało P. do klasztoru lubińskiego; w r. 1580 składało się z 2 łanów, 2 zagrod. , 1 osadn. i młyna walnika; przy schyłku zeszłego wieku było własnością Chłapowskiego, podczaszego wschowskiego, następnie przeszło w ręce księżnej AcerenzaPignatelli. Obecnym właścicielem folw. , który nie tworzy odrębnej całości, jest Kalikst Biron, ks. kuroński, dziedzic dóbr koszanowskich Kuschen. E. Cal. Pruszczyk, niem. Klein Prust, folw. do Pruszcza należący, pow. świecki; w 1868 r. 5 bud. , 2 dm. , 5 mk. kat. , 3 ew. Pruszczyn al. Pruszczyno, wś włośc, i fol. , pow. płocki, gm. Swięcice, par. Orszymowo, odl. o 35 w. od Płocka, ma 8 dm. , 127 mk. W 1885 r. fol. P. i P. Górny rozl. mr. 609 Pruszczak Pruszczak Pruszczewo Pruszczyk Pruszczyn