wyprodukowali, ma także swoją cichą zasługę. Obszar stanowiący dziś przeważną część pow. kutnowskiego z miasteczkami Kłodawą, Orłowem i Kutnem, należał do Wielkopolski, województwa łęczyckiego, powiatu orłowskiego. Dzisiejszy zaś pow. gostyński należał do Mazowsza, a mianowicie do wojew. rawskiego, ziemi gostyńskiej, która znowu mieściła dwa powiaty gostyński i gąbiński. Te różnice w dawnych wiekach powstałe, do ostatnich czasów jeszcze przetrwały w pewnej odrębności życia towarzyskiego śród obywatel wiejskich okolic Kutna i okolic Gąbina. Lud wiejski zaś w kutnowskiem używa dotąd barw dawnego wojew. łęczyckiego, a mianowicie nosi sukmany granatowe, przepasuje się karmazynowego koloru pasem, mówi czystszym językiem i pogardliwie traktuje mazura. Ludność dawnego gostyńskiego obwodu, który mieścił dwa powiaty gostyński i orłowski, odpowiadające prawie ściśle dzisiejszym powiatom gostyńskiemu i kutnowskiemu, wynosiła w 1812 r. 74, 273; w 1824 r. 90, 891; w r. 1879 w obu powiatach kutnowskim i gostyńskim 160, 785 mieszkańców, z której to cyfry na sam powiat kutnowski przypada prawosław. męż. 28, kob. 23; katolików męż. 32841, kob 33937; ewangel. męż. 1279, kob. 1405; żydów męż. 4407, kob. 4627; razem ludności obojej płci 78547. Dzisiejszy pow. kutnowski ma około 151700 mr. miary nowopols. , a więc około 16 mil kwadr. , dzieli się administracyjnie na 12 gmin, jako to Błonie, Dąbrowice, Krośniewice, Krzyżanówek, Kutno, Mikstal. Oporów, Piecka Dąbrowa, Woszyce, Żychlin i magistrat m. Kutna. Zarząd naczelnika powiatu ma siedlisko w mieście Kutnie. Dzieli się dalej na 3 okręgi sądowogminne. Pierwszy obejmuje gminy Oporów, Piecka Dąbrowa, Wojszyce i Żychlin z sądem gminnym I okręgu w osadzie Żychlin. Drugi, gminy Błonie, Dąbrowice, Krośniewice i Rdutów z sądem gm. II okr. w osadzie Krośniewice. Trzeci obejmuje gminy Krzyżanówek, Kutno, Mikstal i Sójki z sądem gm. III okr. w mieście Kutnie. Prócz tego znajduje się sąd pokoju w m. Kutnie. Sądy te podlegają jurysdykcyi sądu zjazdowego oddziału II gub. warszawskiej wm. Włocławku. Pod względem duchow, dzieli się powiat na 22 parafie rzym. katol. Bedlno, Dąbrowice, Dzierzbice z kościółkiem filialnym w Chodowie, Grochów, Głogowiec, Imielno, K. , Krośniewice, Kaszewy kościelne, Łąkoszyn, Łęki. Łanięta, Miłonice, Mnich, Nowe, Oporów, Orłów, Piecka Dąbrowa, Rdutów, Śleszyn, Strzelce, Żychlin; tworzą dekanat kutnowski. Jedna par. ewang; w K. stanowi filią Łowicza. Trzy okręgi, bóżnicze K. , Krośniewice, Żychlin. Stacyj pocztowych w powiecie cztery Krośniewice, Ostrowy, Pniewo i K. , gdzie jest urząd pocztowy. Stacyj telegraficznych także cztery; jedna rządówomiędzynarodowa w K. i trzy kolei warsz. bydgoskiej Kutno, Ostrowy, Pniewo. Szkółek element. gminnych 26 i prywatnych 7. Szpital powiatowy w K. na 37 łóżek miał 455 chorych w 1880 r. W. Stęp. Kutno, wś i dobra na Wołyniu, niedaleko Szumbaru, niegdyś dziedzictwo BohowitynówKuteńskich. KONIEC TOMU IVgo.

Kutno

Kutno