bowiem, przy dobrem zagospodarowaniu, pomyślne zbiory pszenicy, buraków, kartofli, koniczyny czerwonej, grochu, żyta a nie jest zbyt trudny do uprawy, dorobny, jak nazywają gospodarze. Daje wysoki dochód przy małym stosunkowo nakładzie. Grunta takie spotykamy na Rycerzewie nad Rgilewką, na Skłutach, Krzesinie, Wałach nad Ochnią i t. p. Znaczne przestrzenie wyborowych czarnoziemów znajdujemy w dolinie, przy ujściu rzeczki Ochni do Bzury na Rustowie, Pawłowicach i Łękach, a także pod Kutnem w zagłębieniu przeciętem w części przez nasyp dr. żel. bydgoskiej, mieszczącem dobra Malina, Stara Wieś, Bielawki, Sieraków. Czarnoziemy te zaliczyć należy do ki. I pszennej. Dalszym gatunkiem gruntu, w pow. kutnowskim bardzo rozpowszechnionym, jest tak zwana bielica. Do tej kategoryi zaliczyć należy grunta po większej części po dawnych lasach, odznaczające się mniejszym zasobem gliny w warstwie rodzajnej oraz chudą gliną i piaskiem w spodzie. Z wiosny mokre i rozrzedzone, w suszę znów spiekające się i trudne do uprawy, co przypisać należy pewnym związkom żelaznym, jak kit spajającym grunta te koloru białego skąd ich nazwa pochodzi, zasłane tegoż koloru kamieniami, w przyjaznych latach dają dobre zbiory pszenicy i owsa a czasem kartofli, Inne zboża zwykle się tu nie udają, a żyto zawsze chybia. Wreszcie w kierunku biegu dawnych wielkich wód a dzisiaj rzek, strumieni i pasów łąk polnych, przy znacznych spadkach, uformowały się znaczne przestrzenie gruntów piaszczystych, które w powiecie kutnowskim rozciągają się w kierunku biegu Ochni na Rdutowio, Grodnie, Gołębiewku, Łąkoszynie, Sklęczkach, Psurzu, Krzyżanówku; w kierunku dopływu Ochni na Niedrzewiu, Zielińcu, Głogowcu, Florku i Piaskach, a także na Małej Wysokiej i Luberadzu. Ponieważ spód gruntów ornych bezpośrednio pod warstwą rodzajną mieści glinę, grunta te z wiosny i po znaczniejszych ulewach obsychają powolnie, pozbywając się stopniowo nadmiaru wody, która przez glinę przesiąka, prze na wszystkie strony, wypełnia wszystkie miejsca próżne, jak doły i piwnice, a także przesiąkającym materyałem wypełnione np. piaskiem. Tem się tłumaczy, że przestrzenie gruntów bielicowatych i cepuchowatych lekki i nisko położony czarnoziem z piaskiem, niekiedy marglem w spodzie, mające w podłożu chudą glinę lub piasek, pośród gruntów tęższych rozrzucone, są zwykle nader mokre. Te przestrzenie chudej gliny i piasku w podłożu są zbiornikami wody z gruntów sąsiednich wysączającej się. To nam objaśnia także, dla czego grunta w tej okolicy ze spodem gliniastym, gęsto żyłami piasku i marglu poprzecinanym, są zwykle mokre, chociaż powierzchowna obserwacya naprowadzićby mogła na wniosek przeciwny. Te żyły piasku i marglu zwykle naprowadzają wody w podłoże, zamiast odciągać takowe. Z powyższych określeń okazuje się, że drenowanie byłoby melioracyą nadzwyczaj pożądaną w pow. kutnowskim. Próby takowego przedsięwzięto od niedawna w dobrach Strzelce i Gnojno. Część południowej granicy powiatu na dwumilowej długości stanowi rz. Bzura. Do niej pod Orłowem wpada rzeczka Ochnia, będąca najgłówniejszym wodozbiorem opisywanej okolicy. Ochnia bierze początek w pagórkowatej a dawniej lesistej miejscowości pomiędzy Lubieniem i Chodczem. Wyraźniejszy strumień tworzy, przepływając między wsiami Sławęcin i Kobyla Łąka w pow. włocławskim. Pomiędzy wsiami Bzówki i Wola Piórowa wchodzi w granice pow. kutnowskiego i pod wsią Rdutowem spływa się z rzeczką OchniąKąty. Najbliższa wieś nad temi połączonemi dolinami leżąca nazywa się z niemiecka Mixtal. Odtąd Ochnia stanowi wyraźną rzeczkę, która w kierunku od płn. zach. ku płd. wschodowi pow. kutnowski przepływa i nad którą leży miasto powiatowe Kutno. Ważniejsze dopływy Ochni wpadają z prawe strony pod Skłutami i Gnojenkiem a z lewej pod wsią Piaski niedaleko Kutna. Ten ostatni bierze początek w bardzo lesistej niegdyś okolicy wsi Niedrzewia. Na linii wód wpadających do Ochni pod Gnojenkiem wymienić należy, jako znaczniejszy zbiornik takowych, 6 morgowy staw we wsi Kalinowa, przy granicy pow. łęczyckiego, 8 wiorst od Kutna. Drugą rzeczką w pow. kutnowskim jest Studwia, płynąca od Oporowa pod wsią Pasieką, miasteczkiem Żychlinem i wpadająca na pograniczu trzech powiatów kutnowskiego, gostyńskiego i łowickiego do rz. Przysowy. Ta ostatnia na przestrzeni kilku wiorst dotyka płn. wschodniej granicy pow. kutnowskiego. Wszystkie wymienione powyżej strumienie i rzeczki należą, do wodozbioru Wisły; tam bowiem ostatecznie prowadzą swe wody, spływające z całej prawie powierzchni powiatu. Jednakże linia rozdziałowa wód Wisły i Warty, biegnąc przez terytorya wsi Bowyczyny, Domaników, Baby, ku Dąbrowicom odcina na zachodzie niewielki skrawek powierzchni powiatu, która już należy do wodozbioru Warty i oddaje swe wody rzece Rgilewce, płynącej między wsiami Rdutów i Rycerzew ku m. Kłodawie. Na tym grzbiecie rozdziałowym wody mają bieg niepewny, powolny, spotykamy nawet wody stagnacyjne w postaci błotka i stawów, w miejscowości zwanej Kopyta przy zbiegu granic dóbr; Bowyczyny, Jankowice, Franki i Suchodołyk. Na zachodnim stoku tego grzbietu rozdziałowego leżą wsie Kotków pow. łęczycki, Chodów, Dzierbice,

Kutno