3151 rs. i obrotem rocznym 25, 658 rs. Zysk czysty 475 rs. Do msta należy 385 mr. gruntów, łąk i nieużytków; ogólny obszar jest 541 mr. Par. K. , dek. kutnowski 7216 dusz Łaski, Lib. ben. II, 478. Według Tow. Kred. Ziems. dobra K. , własność Stan. Zawadzkiego, składają się z folwarków K. , Sieciechów, Gołembiówek i Adamów, z osady Gierlaty, osady fabrycznej cukru Konstancya, msta K. , wsi Walentynów, Dutki, Ryków, Florek, Gnojenek, Raszew, Gołembiówek, Dybów, Klonowiec Nowy. Rozległość wynosi mr. 2231 folw. K. z os. Gerlaty grunta orne i ogrody mr. 713, łąk mr. 88, pastwisk mr. 8, lasu mr. 69, nieużytki i place mr. 76, razem mr. 954, bud. 19, z drzewa 22, płodozmian 17polowy. Folw. Sieciechów grunta orne i ogrody mr. 310, łąk mr. 3, nieużytki i place mr. 13, razem mr. 326, bud. mur. 5, z drzewa 7, płodozmian 16. polowy. Folw. Gołembiówek i Adamów grunta orne i ogrody mr. 835, łąk mr. 69, pastw. mr. 3, lasu mr. 17, nieużytki i place mr. 27, razem mr. 951, bud. mur. 8, z drzewa 8, płodozmian 16 i 18polowy. Cukrownia w osadzie Konstancya, gorzelnia, browar piwa bawarskiego, pokłady torfu. Msto K. os. 362, z grun. mr. 537; wś Walentynów os. 10, z grun. mr 50; wś Datki os. 6, z grun. mr. 150; wś Ryków os. 5, z grun. mr. Ul; wś Florek os. 13, z grun. mr. 168; wś Gnojenek os. 17, z grun. mr. 276; wś Raszew os. 19, z grun. mr. 84; wś Gołembiówek os. 17, z grun. mr. 167; wś Dybów os. 8, z grun. mr. 12; wś Klonowiec Nowy os. 4, z grun. mr. 134. Pałac Kutno obejmuje dm. 7, mk. 85; w ogrodach i placach mr. 51; do tego należy osada Rataje, mająca na 1 mr. przestrzeni dra. 6, mk. 71, gorzelnię i browar parowy. Cegielnia K. dm. 2, mk. 76, ogólnej przestrzeni mr. 2. Stacya drogi żelaz. warszaw. bydgoskiej klasy 2ej, dm. 5. Gmina K. składa się z następujących wsi i folwarków Adamów, Aleksandrów, Dembina, Dudki, Florek, Gnojno, Gnojenko, Gołembiew, Gołembiewek, Józefów, Klonowiec Stary i Nowy, Krzesin, Krzosków, Kutno, Leszczynek, Łąkoszyn, Niedrzew, Nowa Wieś, Piaski, Piwki, Raciborowo, Raszew, Rataje, Ryków Sieciechów, Siemienik, Walentynów. Przez gminę K. przepływa rz. Ochnia zachodu na południowschód i płynie przez grunta wsi Ryków, Gołembiewek, Gnojenko, Raszew, koło fabryki cukru Konstancya, osady Rataje i wsi Łąkoszyn. Gminę przecinają 4 drogi bite a mianowicie z Kutna do Piątku, do Łęczycy, warszawskokaliska i z Kutna do Płocka. Powiat kutnowski utworzony został w 1867 r. z połowy dawnego powiatu gostyńskiego, ma 16. 63 mil kwadr. obszaru. Graniczy od płn. z pow. włocławskim i gostyńskim, od wsch. z łowickim, od płd. z łowickim i łęczyckim, od zach. z kolskim. Przestrzeń ogólna powiatu przedstawia równinę bardzo nieznacznie pofalowaną. Grunta tutejsze są to napływy przedstawiające średnio 6 do 8 cali warstwy rodzajnej, w części próchniczne obfitującej, z podłożem marglu gliniastego diluwialnego, koloru żółtawego. Na tem tle żółtawe, na bokach zagłębień i rowów, spotykamy siatkę żył piaskowych i wapiennych, które zwykle dopiero w głębokości 4ch stóp występują wyraźniej. Poniżej tego podłoża gliniastego żółtawego znajduje się bardzo znacznej grubości warstwa gliny szarego koloru. Powierzchnia gruntu zasłana jest kamieniami erratycznemi czyli głazami narzutowemi. Niekiedy głazy te są znacznych bardzo rozmiarów, miewają po parę sążni kubicznych. Najobficiej występują na stokach zagłębień gruntowych, ponad brzegami łąk polnych. Północna część powiatu na linii Łanięta, Strzelce, Trębki, głazami temi literalnie jest zasłana. Gęsto usiana jest przez nie także miejscowość pomiędzy K, i Żychlinem. Mniej obficie pokrywają połudn. stronę powiatu, wybrzeże rz. Bzury, gdzie prawdopodobnie kryją się głębiej, pod warstwą alluwium zasłanego przeważnie drobnemi, zaokrąglonemi przez wodę kamieniami. Tu i owdzie trafiają się pojedynczo rozrzucone i pewne zbiorowiska kamieni wapiennych, które dawniej wypalano w celu otrzymania wapna. Dawniej istniały tu w wielu miejscowościach piece wapienne. Grunt taki, jak powyżej opisany, można uważać za typ gruntów pszennych, przeważnie wypełniających przestrzeń powiatu. Grunt ten, brany z różnych miejscowości Chodów, Klonowiec Wielki, Dobrzelin Mirosławice, jak wskazały rozbiory mechaniczne i chemiczne dokonane w pracowni przy byłem To warz. rolniczem, składa się z mieszaniny zawierającej przeciętnie około 23 gliny, 30 piasku miałkiego, 47 piasku grubego. Rozbiór chemiczny wykazał 3 do 4 materyj organicznych, około P o węglanu wapna i magnezyi. Grunt ten, który też nazwiemy pszennym, po ugorze i na świeżym nawozie, w średnich latach, daje 8 do 10 ziarn plonu pszenicy i 80 do 100 korcy buraków cukrowych z morga. Wydajność ta zresztą, odnośnie do buraków, w ostatnich czasach znacznie się zmniejszyła. Drugi gatunek gruntu, występujący pasami znacznej przestrzeni w pow. kutnowskim, jest tak zwany mocny szczerk lub pszenny szczerk. Jest to grunt mniej zasobny w glinę od poprzedzającego, odznacza się jednak znaczną ilością materyj organicznych, grabą warstwą rodzajną do 18 cali dochodzącą i w dwustopowej głębokości ma glinę w podłożu. Rozciąga się zwykle w pasach równoległych do rzek i strumieni, tworząc wybrzeża łąk dobrych o łagodnym spadku. Grunt to najwięcej procentujący, daje

Kutno