nych Łużycach, w pow. wojereckim. W roku 1849 rozkopane cmentarzysko pogańskie dowodzi starożytności osady w tem miejscu. Na początku XIII w. osada ta weszła w skład obszernych posiadłości panów v. Vesta, którzy od Kamjeńca przybrali nazwisko y. Kamenz. Jednemu z nich, imieniem Witego, zawdzięcza niemiecką swą nazwę. W tem samem stuleciu nadana rodzinnej fundacyi rodu v. Kamenz, klasztorowi cystersek w Marinej Hwjezdzie Marienstern. W r. 1349, podczas wojny z Lu dwikiem Bawarskim, osada została spustoszoną. Istniał już wtedy kościół parafialny. W tym samym roku nadane tygodniowe targi. Nowe spustoszenie w czasie wojen husyckich w r. 1429. W r. 1440 stanął odbudowany kościół w stylu gotyckim, w tym kształcie w jakim dziś stoi. Zdaje się około tego czasu nadany osadzie statut miejski, zatwierdzony potem przez ksienię Katarzynę I w r. 1608. W roku 1491 powstało bractwo strzeleckie. W czasie reformacyi, wpływowi klasztoru przypisać na leży utrzymanie się katolicyzmu w parafii kulowskiej. W r. 1660 tu się urodził Jakób Ti cin, autor pierwszej górnołuźyckiej gramaty ki. W r. 1823 ogień zniszczył miasto prawie ze szczętem. W r. 1845 46 odbudowano spa loną wieżę kościelną. Obszerny opis history czny wydał proboszcz miejscowy Franciszek Schneider p. t. Khrónika Kulowa, Budy szyn, 1878. Podług niego domów jest 477, mk. 2200 katol, 43 1uter. ; Serbów około 1200, Niemców 1000. We środku miasta przeważa język niemiecki, na przedmieściu serbski. Pa rafia katol. , jedyna katolickoserbska w dye cezyi wrocławskiej, liczy 12 wsi, w któ rych około 1740 Serbów; Niemców nieznaczny procent. W kościele co niedziela serbskie kaza nie. Patronat należy do klasztoru w Marinej Hwjezdzie. A. J. P. Kulowa, wzgórze krzakami porośnięte w płd. zach. stronie Wołczy, w pow. turozańskim. Na płn. jego stoczystości nastaje potok Kulowy, płynący na płn. i płn. wsch. , po czę ści jako graniczny potok między Wołczą a Dniestrzykiem dubowym, po części zaś przez obszar jednej lub drugiej z tych wsi, i wpada do Dniestru. Lu. Dz. Kulowc, niem. Keule bei Wittichenau, wś na pruskich górnych Łużycach, w pow. wojerec kim, w parafii kulowskiej. Od r. 1308 nale żała do posiadłości Marinej Hwjezdy Marien stern. Mieszkańcy Serbowie, 163, wyznania katolickiego. A. J. P. Kulowce, Kuleutz, wś, pow. komański na Bukowinie, o 18 kil. od st. p. Zastawna, ma cerkiew gr. nieunicką, 714 mk. , z tych 25 na obszarze dworskim. Kulowy potok, pot. górski, wypływa w obrębie Wołczego, w pow, Turka, z polany Kułowej, płynie na płn. wach. i uchodzi z lewego brzegu do Dniestru pod Opulną górą 592 m. . Długość biegu 4 kil. i pół. Br. G. Kulpa, rz. , mylnie, ob. Kulwa. Kulparków z Bodmrówką al. Bednarówką i Persenkówką, wś w pow. Iwowskim, 5 kil. na płd. zach. od sądu powiat. i urzędu poczt. we Lwowie. Na zach. leży Signiówka i Sokolniki, na płd. Sokolniki, na wsch. Kozielniki, na płn. Lwów. K. zajmuje zachodnią, Bednarówka i Persenkówka wschodnią część obszaru. Własn. więk mta Lwowa ma roli or. 147, łąk i ogr, 68, pastw. 9, lasu 99 mr. ; własność mniej. roli or. 330, łąk i ogr, 92, pastw. 46 mr. Według spisu z r. 1880 było 366 mk. w gminie, 628 na obsz. dwors. Par. gr. katol. u św. Jura we Lwowie, par. rzym. katol. u św. Maryi Magdaleny we Lwowie. W K. znajduje się zakład krajowy dla obłąkanych, przeniesiony w maju r. 1875 ze szpitala powszechnego we Lwowie do osobnego dwupiętrowego gmachu, na 500 osób przeznaczonego. Zakład ten otrzymał w moc uchwał sejmu krajowego z d. 25 maja r. 1875 i 11 października r. 1878 osobny statut tudzież etat posad i płac. Ilość chorych w r. 1881 wynosiła 815. Dochodu było w 1881 r. brutto 273071 zł. Na etacie są dyrektor zakładu, 2 prymaryusze, 2 sekundaryusze, 2 kapelanowie obrz. rzym. i gr. katol. , rządca, 2 oficyałowie, pisarz, nadzorca służby, maszynista, woźny, odźwierny i akuszerka. Osoby nieetatowe 17 sióstr miłosierdzia ze zgromadzenia św. Wincentego, nauczyciel stolarstwa, krawiectwa, szewstwa, ślusarstwa, ogrodnik, dozorca prosektoryum, 41 posługaczy, 33 posługaczek, 10 parobków, 18 służby kuchennej i magazynowej, furmanów 2 i stróż nocny. W r. 1425 upoważniła rada miejska lwowska mieszczanina Pawła Goldberga do wykarczowauia i osiedlenia pewnej części obszarów miastu przyległych i jemu przez Władysława Jagiełłę r. 1415 nadanych. Karczunki te miały być wykonane koło granicy wsi Sokolnik aż do granicy Skniłowa, i osiadający na nich rolnicy mieli przez pierwsze 16 lat być wolnymi od wszelkich danin i powinności, a po wyjściu tej woli wnosić roczny czynsz do kasy miejskiej. Osada, w skutek tego upoważnienia przez Goldberga stworzona, otrzymała od niego nazwę Goldberghof, która się później na Goldparków, Kulparków przemieniła. W lustracyi ziemi lwowskiej r. 1570 Rkp. Ossol. Nr. 2409 czytamy Na tych łaniech mianowanych począwszy od łanu Syxtusowego, który już poszedł pod cegielnię, na gościniec sokolnicki do miejsca, gdzie się Pełtew, rzeka miejska, poczyna, Kulparków wieś miejska osadzona; w niej kmieci 12, stawek, a ma w sobie łanów wykopanych siedm, a ósmy niewykopany, a tu początek Połtwie, Kulowa Kulowa Kulowc Kulowce Kulowy Kulpa Kulparków