rządku. Znaczny był napływ szlachty, gdyż ostatecznie miano wysłuchać podawane przez Fr. Stankara zmiany i nowości w powstającej wierze. Uznano jego naukę za zgubną i cał kiem ją odrzucono, a uczony ale zarozumiały reformator z kraju uchodzić musiał. W marcu 1560 r. przypadł 21 synd kalwiński, prze wodniczył Jerzy Blandrata, przełożony czyli senior wszystkich w Małopolsce reformowa nych kościołów. Podał na piśmie, iż we wszystkiem idzie za nauką Kalwina, a to tak wy mownie i tak zręcznie ułożonemi słowy, iż zu pełnie zadowolił obecnych; zarzucano mu bo wiem, iż usiłował upowszechnić błędy Aryusza, któremi w rzeczy samej był napojony. Po śmierci Bonara nabył Ks. w 1562 r. Stani sław Barźi, marszałek nadworny, starosta śniatyński, gorliwy katolik. Ten wyrugował kalwinów i odebrał im kościół. Od Barzich nabywa Ks. w 1582 r. Piotr Myszkowski, bi skup krakowski. Synowiec tegoż biskupa, Piotr Myszkowski, wojew. rawski, uczyniwszy 1601 r. z Książa i z przyległych majętności ordynacyą, takową bratu swemu Zygmuntowi, kasztel. wojnickiemu, darował. Ten, przyłą czywszy do niej Pińczów i inne swoje dobra, utworzył ordynacyą pod imieniem pińczowskiej, którą 1727 r. wzięli w spadku Wielo polscy. Tutejszy kościół paraf. niewiadomej erekcyi, z ciosowego kamienia wzniesiony, istniał już 1381 r. W. XVI zamieniony był na zbór kalwiński. Wrócony katolikom, uległ w XVIII w. przekształceniom, które zatarły pierwotne formy. Są tu trzy nagrobki Barżich i Tęczyńskich. W kaplicy margrabiów jest grobowiec Piotra Myszkowskiego bisk. kra kowskiego, opiekuna Jana Kochanowskiego. Drugi kościół przy klasztorze augustyanów św. Ducha założony został w 1381 r. przez Spytka z Melsztyna wojew. krakowskiego. Pierwotny kościół drewniany, zabrany przez kalwinów w XVI w. W 1611 r. dopiero zakonnicy odzyskali zabrane uposażenie i wznie śli murowany kościół. Pożar zniszczył go w części w 1741 roku; odbudowany z gruntu w 1836 r. Zamek dziedziców, za miastem, wzniesiony w XVII w, został bogato ozdobiony marmurami i przekształcony. Stanowi on główną siedzibę margrabiów ordynatów pińczowskich. Par. K. dek. miechowski 3957 dusz. 3. K. Mały dawniej Książ Stary, wś, pow. miechowski, gm. Książ Wielki, par. Książ Ma ły. Leży przy drodze z Książa Wielkiego do Działoszyc. Posiada kościół par. murowa ny niewiadomej erekcyi, szkołę początkową. W 1827 r. było tu 32 dm. , 191 mk. Par. K. M. dek. miechowski 2002 dusz. 4. K. , wś, pow. nowoaleksandryjski, gm. Bronów, par. Chodel. Br. Ch. Książ czyli Xiąż, niem, Xions 1. miasto, pow. śremski; w okolicy płaskiej, ze znacznemi pokł. gliny i torfu; w r. 1880 miało 998 mk. , w r. 1875; 987; w r. zaś 1871 102 dm. , 1019 mk. , 339 ew. , 498 kat. , 182 żyd. Mieszkańcy trudnią się głównie rolnictwem, handlem dro bnym i trzody chlewnej. Siedziba komisarza obwodowego. Sąd okręgowy w Sremie, zie miański w Poznaniu. Kościół kat. paraf. nal. do dekan. nowomiejskiego. Kościół prot. pa raf, nal. do dyecezyi śremskiej. Szkoła elem. kilkoklasowa; 176 analf. Towarzystwo po życzkowo niem. , liczące około 60 członków; polskie przeszło 180 członków. Urząd pocz towy trzeciej klasy, stacya telegraficzna; gośc. na miejscu; poczta osobowa do Śremu, omnibus prywatny do stacyi kol. żel. Chociczy Falkstaedt odległej o 8 kil; poczta li stowa do Mchów. Chirurg, dwóch lekarzy, apteka. Ks. już w XV wieku był miastecz kiem; był gniazdem rodziny wielkopolskiej Księskich herba Łodzia; na początku XVI wieku przeszedł na własność Pogorzelskich; w XVII należał do Trąmpczyńskich, później do Zakrzewskich i Budziszewskich. Kościół należy do najdawniejszych z dyecezyi poznań skiej; Andrzej Szymonowicz bowiem, biskup poznański, wznawiając archidyakonaty w swej dycezyi, już o nim wspomina. Z początku był drewniany; w XVII zaś wieku już był murowany. Teraźniejszy kościół wzniósł oko ło r. 1755 ówczesny dziedzic Maciej Wyssogota Zakrzewski. We wsi Konarskie, należą cej do parafii ksiąskiej, znajdował się niegdyś kościół afiliowany do kościoła paraf. w Ksią żu, który już na początku XVII wieku runął, jak o tem świadczy wizyta Gnińskiego z r. 1683. W r. 1811 Ks. miał 100 dm. , 664 mk. ; w r. 1839 było 1019 mk. W r. 1848 w Kś. był obóz wojska. powstańczego polskiego; 29 kwietnia tegoż r. wojsko pruskie stoczyło pod wodzą pułkownika Brandta czterogodzinną bitwę i zdobyło miasto zabarykadowane; w czasie bitwy znaczna część miasta spłonęła. Na południe od Książa pod Mchami odkryto szaniec szwedzki czyli grodzisko. 2. K. , wś pow. inowrocławski; 10 dm. , 100 mk. , wszy scy kat. ; 26 analf. Najbliższa poczta i te legraf w Strzelnie, stacya kolei żelaznej w Ino wrocławiu M. St. Książek l. folw. , pow. konecki, gm. i par. Szydłowiec. Od Końskich 43 w. , od Szydłowca 2 w. Gruntu mr. 222. Domów drew. 2, mk. 6. 2. K. , młyn, pow. radomski, ob. Zbijów. Książek, czyli Xiążek, niem Xionzek 1. wś, pow. śremski; 15 dm. , 144 mk. , 6 ew. , 138 kat. , 55 analf. Poczta i tel. w Książu o 3 kil; st. kol. żel. Chocicza o 7 kil 2. K. , dom. , z Radoszkowem i Zakrzewem ma 3665 mr. rozl; Ks. gm. sama ma 5 dm. , 144 mk. ,

Książ

Książ

Książek