jarosławskosokalskiej. Masteczko jest jednem z głównych ognisk handlu zbożowego i podniosło się w ostatnich czasach po pożarze z r. 1854. Wiele domów pokryto blachą. Jest tu cegielnia pospolita, gorzelnia i browar. Jest także fundusz ubogich, założony r. 1695 przez wojewodę Szczęsnego Potockiego. Celem funduszu wspieranie miejscowych ubogich. Majątek zakładowy wynosi 1976 zł. Zawiaduje funduszem klasztor oo. bernardynów. Miasteczko założył około r. 1692 Szczęsny Kazimierz Potocki, dzielny wojownik pod znakami Czarnieckiego, towarzysz wszystkich wypraw Jana III, wojewoda krakowski i hetman p. k. i nazwał je od imienia swej żony, Krystyny Lubomirskiej, córki Jerzego, marszałka w. k. Na kilka dni przed zgonem doręczono mu w Sokalu nominacyą na kasztelana krak. i buławę w. k. Zmarł on 15 maja r. 1702, a zwłoki jego pochowano w kościele bernardynów, przez niego fundowanym. Tak on, jakoteż i jego w prostej linii potomkowie, pisali się na Krystynopolu, gdzie, zwykle przemieszkując, nader wystawne wiedli życie. Syn jego, Józef, strażnik w. k. , dokończył fundacyi bernardynów, a zwłoki jego złożono także w kościele bernardyńskim. Zmarł on r. 1723. Po nim objął obszerne majętności, powiększone wnioskiem swej żony, syn Józefa Franciszek Salezy, od r. 1756 wojewoda ziem ruskich. On tu wystawił pałac, założył ogród i podniósł to miejsce do kwitnącego stanu. Niechętny Czartoryskim, usiłował zniweczyć ich zamiary, i dlatego utrzymywał w tej swojej stolicy liczne nadworne roty i kilkadziesiąt dział spiżowych. Po jego śmierci r. 1772 podupadł K. , gdy syn wojewody. Stanisław Szczęsny przeniósł swe mieszkanie do Tulczyna. Dobra te kupił. Mac. Starzeński, po którym odziedziczył je syn jego Adam, a po nim córka tegoż Zofia hr. Ożarowska. Ta sprzedała je Fuchsom. Dziś należy K. do Tadeusza hr. Wiszniewskiego. Starożytny wspaniały zamek, po ostatnim pożarze odnowiony, zachował w głównych zarysach swe dawne kształty. Z tego pałacu wyszedł rozkaz odegrania krwawego dramatu, uwiecznionego piórem Malczeskiego. Położony przy nim obszerny ogród w niczem się nie zmienił. Te same szumią tu majestatyczne drzewa, pod któremi niegdyś Wacław dumał o Maryi. Szczęsny Potocki przemieszkiwał tutaj przed utopieniem Komorowskiej Gertrudy. Gertrudę utopiono w stawie koło Jastrzębicy. Jest podanie między ludem, że Gertruda gdzieś zamknięta jęczy pod sklepieniami zamku. Ob. Pamiętnik o Adamie hr. Potockim p. Nakwaską, Czas, 1868, str. 168. Przez środek ogrodu płynie Zołokija, wpadając niemal przy końcu ogrodu do Bugu, za którym czernią się w półkole obszerne lasy krystynopolskie, parchackie i poturzyckie. Słowo Lwów, 1864, Nr. 101 zawiera opis pogrzebu Anny z Łaszczów Potockiej, wojewo dziny i generałowej ziem podolskich, w tycz. 1772 r. , wyjęty z aktów monastyru krystynopolskiego. Wkrótce po niej zachorował i umarł 21 października r. 1772 sam wojewodą Fr. Salezy Potocki. Zwłoki jego złożono także w kościelnych podziemiach oo. bernardynów, obok wojewodziny. Opis ostatnich chwil wo jewody i pogrzebu podaje Dziennik Polski, Lwów, 1883, Nr. 159, p. t. Pogrzeb magnata z XVIII w. Opis ten wyjęty z bazyliańskiej kroniki ks. Sroczyńskiego, ówczesnego imperiora bazylianów krystynopolskich. Koło przysiołka Nowydwór zniesiono r. 1878 dosyć wy niosły pagórek w celu rozszerzenia drogi wio dącej z Mostów do Sokala, a przy tej sposo bności wydobyto wiele urn potłuczonych i je dne dobrze zachowaną, popiołem napełnioną. Urna ta miała kształt prostego garnka, bez zagiętych kresów, lepiona rękami i niewypalona. Znaleziono tu także kilka nożów krzemiennych, piłki krzemienne, grot od dzidy i t. p. Przed mioty te znajdują się we Lwowie w muzeum im. Dzieduszyckich. Lu. Dz. Krystynopol, wzgórze, na południe miasteczka Krystynopola, w pow. sokalskim, przy ujściu Sołokii do Bugu, nad doliną Bugu, pod 41 54 wsch. dług. g. F. , a 50 22 półn. sz. geog. ; wznosi się 199 m. npm. szt. g. . Krystynopole, wieś, ob. Słoboda krystynopolska al. Bykowska, Krystynów, folw. do m. Łęczycy. Krystynów, wś, pow. kobryński, na połud. wschód od Drohiczyna. Krystynów, ob. Chrystynów, Krystynówka, Chrystynówka, wieś, pow. owrucki, gm. K. , okr. polic. Narodycze, o 8 w. od Narodycz, o 10 od Chabnego. Krystynówka, wieś, pow. humański, par. Humań, między Terlicą a Humaniem; własność hr. Hermana Krasickiego i Kronhelma. W liczbie ludności 32 dusz katol. Krystynówka, folw. koło Wołkowatycz pow. brodzki, należy do obszaru dworskiego Zabłotce. Krysz. .. , por. Krzysz. .. i Krzyż. .. Kryszanamujża, ob. Zoden, Kryszanuen niem. , wś, pow. nizinny, st. p. Seckenburg. Kryszczatyk, wś, pow. kocmański na Bukowinie, o 3. 5 kil. od Zaleszczyk, ma cerkiew gr. nieunicką, 895 mk. w gminie, 107 na obszarze dworskim. Kryszczyńce, wś, pow. bracławski, nad rz. Idźką, wpadającą do Sielnicy, gm. Chołodowce, par. Tulczyn, ma 460 dm. , 1462 mk. . 1716 dzies. ziemi włośc, 109 cerkiewnej. Należała Krystynopol Krystynopol Krystynopole Krystynów Krystynówka Krysz Kryszanamujża Kryszanuen Kryszczatyk Kryszczyńce